wtorek, 18 listopada 2014

Szeroka ochrona dla osób niepełnosprawnych także na podstawie EKPCz?

Europejski Trybunał Praw Człowieka coraz chętniej rozszerza swoją jurysdykcję w obszarach, które tradycyjnie postrzegane są jako regulujące zakres korzystania z praw społecznych. Jednym z ostatnich przykładów może być sprawa Gherghina p. Rumunii (skarga nr 42219/07), w której rozprawa przed Wielką Izbą miała miejsce w ubiegłym tygodniu.

Skarga złożona została przez młodego człowieka, który na skutek wypadku, któremu uległ w trakcie trwania pierwszego roku studiów, ma zasadnicze problemy z poruszaniem się. Przez dwa pierwsze lata studiów władze uczelni umożliwiały mu zaliczenia w trybie indywidualnym, jednakże z czasem wycofały się z oferowanych ułatwień i zaproponowały skarżącemu naukę w systemie e-learningu. Nieusatysfakcjonowany poziomem takiej formy nauczania, skarżący podejmował próby kontynuacji nauki w kolejnych dwóch uczelniach wyższych, jednakże także i one nie zaoferowały mu warunków, w których mogłaby studiować osoba niepełnosprawna. 

Skarżący zwrócił się więc do Trybunału, a argumentację skargi oparł na art. 2 Protokołu nr 1 (prawo do edukacji) oraz art. 2 (prawo do życia) i art. 5 (prawo do wolności) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zarzucił władzom rumuńskim, że na skutek braku właściwej infrastruktury umożliwiającej dostęp do budynków uniwersyteckich oraz innych budynków użyteczności publicznej (bibliotek, muzeów, szpitali) uniemożliwiono mu rozwój osobisty oraz budowanie relacji ze światem zewnętrznym. 

Trybunał zadecydował o rozpatrzeniu sprawy pod kątem naruszenia prawa do życia rodzinnego w zw. z zakazem dyskryminacji (art. 8 Konwencji) oraz prawa do edukacji. 

Teraz pozostaje nam czekać na rozstrzygnięcie Trybunału. Podjęcie tematu ochrony praw osób niepełnosprawnych w tak szerokim zakresie, jak ma to miejsce w niniejszej skardze można traktować jako próbę zapewnienia na poziomie europejskim ochrony analogicznej, jak w systemie ONZ, gdzie prawom osób niepełnosprawnych poświęcono odrębną umowę międzynarodową - Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Poważną słabością systemu ONZ jest jednak brak ratyfikowania przez wiele państw europejskich (w tym Polskę) Protokołu dodatkowego zapewniającego jednostkom mechanizm skargowy w razie naruszenia ich praw. O prawa osób niepełnosprawnych coraz głośniej upomina się też nasza Rzecznik Praw Obywatelskich, która m.in. w trakcie tegorocznego Zgromadzenia sędziów Trybunału Konstytucyjnego apelowała do Trybunału o stosowanie jako wzorca kontroli właśnie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. 

Czas pokaże, jak dalece ETPCz będzie w stanie zagwarantować prawa tej grupy osób.

Brak komentarzy: