wtorek, 26 września 2017

Podsumowanie spotkań z otwarcia 72 sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ

W dniach 19-25 września miała miejsce seria wystąpień przywódców państw i spotkań organizacji międzynarodowych na rozpoczęcie kolejnej (72) sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ pod tytułem: Focusing on People – Striving for Peace and a Decent Life for All on a Sustainable Planet. Tytuł szczególnie teraz brzmi jak mrzonka, ostatnie miesiące i lata dowodzą, że nie jesteśmy w stanie zadbać o godne, pokojowe współistnienie na planecie, nie jesteśmy w stanie ani godnie przyjąć uchodźców, ani zapewnić im minimalnej egzystencji, zakończyć konfliktu w Syrii czy wymóc na laureatce pokojowej nagrody Nobla, aby wsparła wysiłki pokojowe w swoim kraju.

Pisaliśmy już na blogu o rozpoczęciu sesji wspominając m.in. o przemówieniu Donalda Trumpa, zobacz posta. Warto odnotować kilka problemów, które podniesiono, w tym prawdopodobnie najważniejszego, które dotyczyło wzajemnego grożenia sobie i wyzywania przez przedstawicieli USA oraz Korei Północnej (KRLD). 

piątek, 22 września 2017

Kolejni śledczy ONZ zbadają zbrodnie popełnione przez ISIS

Wczoraj Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję 2379 (2017), która ustanawia "zespół śledczy" (Investigative Team), który ma zająć się wspieraniem wysiłków podejmowanych przez władze Iraku w celu zebrania dowodów na zbrodnie popełnione przez ISIS. Rezolucja została ogłoszona przez niektóre media jako przełomowa dla sytuacji Jazydów w Iraku (mimo, że nie ma w niej mowy o Jazydach, a jedynie ogólnie o zbrodniach motywowanych religijnie; np. wywiad Amal Clooney dla BBC News), jednak czy w rzeczywistości nie stanowi ona kroku wstecz w stosunku do poprzednich mechanizmów, ustanowionych przez ONZ do zbadania zbrodni popełnianych przez ISIS?

czwartek, 21 września 2017

Więcej przejrzystości w umowach handlowych UE

W ubiegłym tygodniu, jako uszczegółowienie orędzia o stanie Unii, przedstawiony został przez komisarz Cecilię Malmström także nowy pakiet handlowy. Jego zawartość stanowi kilka propozycji z zakresu zarówno handlu jak i inwestycji. Przełomem w myśleniu UE o negocjacjach handlowych jest - po raz pierwszy w historii - opublikowanie jeszcze przed ich przyjęciem przez Radę projektów mandatów negocjacyjnych dotyczących umów handlowych z Australią i Nową Zelandią

środa, 20 września 2017

Wystąpienie prezydenta Trumpa na początek 72. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ

Na rozpoczynającej się wczoraj 72. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, z pewnością jednym z najbardziej oczekiwanych wystąpień było przemówienie prezydenta USA Donalda Trumpa (zapis wideo można obejrzeć tutaj). Mimo, że tematów do poważnej debaty i systemowego rozwiązania nie brakuje (żeby wspomnieć tylko kryzys uchodźczy w Bangladeszu, o którym kilkukrotnie pisaliśmy na blogu, czy relacje Rosja - NATO, zwłaszcza w świetle ćwiczeń ZAPAD), prezydent Trump skoncentrował się jedynie na trzech zagrożeniach dla międzynarodowego bezpieczeństwa i stabilności - sytuacji w Wenezueli i Iranie, ale przede wszystkim w Korei Północnej. Trudno jednak znaleźć jakiekolwiek konstruktywne propozycje w jego wystąpieniu, które raczej należy postrzegać w kategoriach eskalacji gróźb.

wtorek, 19 września 2017

Rzecznik Generalny TS UE: wewnątrznunijny BIT zgodny z prawem UE

sprawie C-284/16 Slovak Republic v Achmea BV Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Melchior Wathelet stwierdził, że traktat o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji (BIT) między Słowacją a Holandią zgodny jest z prawem UE.

Przyczynkiem do skierowania pytania prejudycjalnego do TS stało się postępowanie arbitrażowe wszczęte przez podmiot holenderski, wówczas znany (również z polskich doświadczeń w arbitrażu inwestycyjnym) jako Eureko. Inwestor skorzystał z liberalizacji słowackiego rynku ubezpieczeń zdrowotnych w 2004 r. celem wejścia  na tamtejszy rynek. Kiedy 2 lata później Słowacja częściowo wycofała się z reform, m.in. ograniczając możliwość czerpania zysków z inwestycji, inwestor wszczął postępowanie arbitrażowe na podstawie BITu zawartego w 1991 r. między Holandią a Czechosłowacja (której sukcesorką - w odniesieniu do traktatu - została Słowacja). W 2012 r. trybunał arbitrażowy orzekł, że prawa inwestora zostały naruszone i przyznał przeszło 22 mln euro odszkodowania (PCA Case No. 2008-13).

poniedziałek, 18 września 2017

Kampania szczepionkowa w Bangladeszu

W ciągu ostatnich kilku dni już dwa razy informowaliśmy o dramatycznej sytuacji Rohindżów, zobacz tu oraz tu. Społeczność międzynarodowa nie podjęła jeszcze zdecydowanych kroków, aby potępić działania Mjanmy, choć coraz częściej wspomina się o doktrynie R2P. Czystka etniczna to jeden z powodów, który uzasadnia  skorzystanie z "odpowiedzialności za ochronę". 

Tymczasem jednak  przynajmniej pomoc humanitarna udzielana jest pokrzywdzonej społeczności bez opóźnienia. 



Agendy ONZ - UNICEF i WHO wsparły właśnie kampanię szczepionkową, którą rozpoczęły władze Bangladeszu. Chodzi o objęcie szczepieniami przeciwko odrze, różyczce i polio 150 000 dzieci poniżej 15 roku życia z grupy etnicznej Rohindża. UNICEF dostarczył szczepionki, strzykawki  i kapsułki z witaminą A. Chodzi o to by jak najszybciej zaszczepić jak największą ilość dzieci, aby zapobiec rozprzestrzenieniu się epidemii tych chorób, na które narażone są najsłabsi członkowie populacji Rohindża, w tym wypadku to słabe i niedożywione dzieci. Sytuację pogarszają złe warunki sanitarne (pomoc międzynarodowa nie nadąża z zapewnieniem odpowiednich warunków ciągle napływającym uchodźcom) i komary, roznoszące szereg groźnych, tropikalnych chorób, jak choćby malaria czy denga.

sobota, 16 września 2017

Argentyna: 10 wyroków skazujących za zbrodnie przeciwko ludzkości w sprawie Operativo Independencia

Sąd w Tucumán (Argentyna) uniewinnił  7 oskarżonych a 10 byłych wojskowych skazał (w tym 6 na karę dożywotniego pozbawienia wolności) za udział w 266 zbrodniach przeciwko ludzkości. Wobec pozostałych skazanych orzeczono kary od 4 do 18 lat pozbawienia wolności. Oskarżenie dotyczyło planowania i przeprowadzenia w latach 1975-1983 Operativo Independencia (Operacji niepodległość).

piątek, 15 września 2017

Prezydent Trump chroni bezpieczeństwo narodowe przed chińskim koncernem

Na niecodzienny akt interwencjonizmu w międzynarodowe transakcje handlowe zdecydował się prezydent USA Donald Trump. Na mocy Dekretu wykonawczego uniemożliwił przejęcie spółki Lattice Semiconductor przez konsorcjum Canyon Bridge. 

Wprawdzie bezpośrednim uczestnikiem transakcji - planowanej na 1,3 mld USD - miała być spółka zarejestrowana na prawie stanu Delaware, jednakże jest ona podmiotem zależnym funduszu inwestycyjnego z Kajmanów, który z kolei podlega podmiotowi z Hong Kongu a dalej z Chin. Jako że spółka przejmowana specjalizuje się w produkcji programowalnych układów elektronicznych (programmable logic devices), prezydent Trump uznał, że godzi to w interes bezpieczeństwa narodowego.

czwartek, 14 września 2017

Rada Bezpieczeństwa ponownie uchwala sankcje skierowane przeciwko Korei Północnej

Po uchwaleniu przez Radę Bezpieczeństwa ONZ (RB ONZ) 5 sierpnia 2017 r. rezolucji 2371, wydawało się, że mimo iż nałożone na Koreę Północną sankcje należały do najostrzejszych w historii, niekoniecznie może to przynieść efekt i powstrzymać Koreę przed dalszymi testami z bronią nuklearną. Kilka tygodni później wiemy już, że pesymizm był uzasadniony - po incydencie z rakietą przelatującą nad Japonią i testem z bombą wodorową, RB ONZ przyjęła w poniedziałek rezolucję 2375, wprowadzającą dalsze sankcje wobec Korei Północnej.

środa, 13 września 2017

Pomoc humanitarna dla Rohindża

Dwa dni temu informowaliśmy o dramatycznej sytuacji grupy etnicznej Rohindża, która zmuszona jest uciekać przed prześladowaniami z Mjanmy do Bangladeszu.

Exodus, jak wskazuje ONZ, jest precedensem jeśli chodzi o ilość osób, która przemieściła się w tak krótkim czasie. Szacuje się, że w Bangladeszu w tym momencie jest ponad 600000 uchodźców z Mjanmy. Powoli dociera tam pomoc humanitarna w postaci żywności, namiotów, lekarstw. Sytuacja jest o tyle dramatyczna, że ponad 60% uchodźców stanowią dzieci.  A przykładowo jeden Boeing 777 może jednorazowo przewieźć koce czy maty do spania dla jedynie 25000 osób. 

Wysoki Komisarz ONZ do spraw praw człowieka Zeid Ra'ad Al Hussein ocenia, że wypędzenie Rohindża stanowi podręcznikowy przykład czystki etnicznej. Zobacz tu.

poniedziałek, 11 września 2017

TSUE oddala skargę Słowacji i Węgier w sprawie relokacji uchodźców

W ubiegłą środę, 6 września, Trybunał Sprawiedliwości, podzielając opinię rzecznika generalnego Y. Bota, oddalił skargę Słowacji i Węgier na decyzję w sprawie tymczasowego mechanizmu obowiązkowej relokacji osób ubiegających się o azyl w UE.

Masowe zbrodnie wobec muzułmańskiej grupy etnicznej Rohindża

Już dwa lata temu opierając się na analizach Early Warning Project przedstawialiśmy dane wskazujące na to, że najbardziej zagrożonymi państwami jeśli chodzi o ewentualne pojawienie się masowych zbrodni są między innymi obszary dawnej Birmy - a dzisiejszej Mjanmy (zobacz posta). Od pewnego czasu w stanie Rakhine (Arakan) mają miejsce potężne prześladowania muzułmanów Rohindża. Czystki etniczne, zgwałcenia, masowe zbrodnie, które mają tam miejsce, porównywane są do zbrodni ludobójstwa (zobacz  np. Digitaljournal).

piątek, 8 września 2017

Trybunał Sprawiedliwości UE zbada legalność sądu arbitrażowego CETA

Wice-premier i Minister Spraw Zagranicznych Belgii Didier Reynders zapowiedział, że Belgia wystąpi do Trybunału Sprawiedliwości UE o zbadanie zgodności mechanizmu rozstrzygania sporów państwo-inwestor, stanowiącego element Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej (CETA), z prawem Unii Europejskiej (Diplomatie Be, Le Ministre Reynders introduit une demande d’avis au sujet du CETA). Doniosłość orzeczenia Trybunału będzie jednak wykraczać daleko poza samą umowę bilateralną.

Treść wniosku do Trybunału stanowi wynik uzgodnień między rządem federalnym a jednostkami podziału terytorialnego na podstawie kompromisu, który w październiku 2016 r.pozwolił na wycofanie belgijskiego veta wobec CETA (o czym pisaliśmy tu i tu). Elementem kompromisu z 2016 r. było właśnie skierowanie do TS UE kilku wątpliwości związanych z arbitrażem inwestycyjnym państwo-inwestor (ISDS), w szczególności co do jego zgodności z Opinią 2/15 (opublikowaną w maju 2017 roku) ws. umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Singapurem. Trybunał orzekł wówczas, że postanowienia w przedmiocie ISDS nie należą do wyłącznej kompetencji UE (nasz post tutaj); sędziowie nie wypowiedzieli się natomiast w przedmiocie zgodności samego mechanizmu z prawem unijnym.

czwartek, 7 września 2017

W Syrii doszło do zbrodni wojennych

Komisja śledcza ds. Syrii (Independent International Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic) w opublikowanym wczoraj raporcie z 8 sierpnia 2017 r. oceniła ostatnie wydarzenia syryjskiej wojny, w tym użycie broni chemicznej wobec cywilów w kwietniu 2017 r. oraz naloty przeprowadzane przez USA. Nieraz na blogu pisaliśmy o okrucieństwach popełnianych w Syrii – w ostatnim Raporcie Komisja zakwalifikowała niektóre z nich jako zbrodnie wojenne.

środa, 6 września 2017

O monitoringu prywatnej korespondencji wysyłanej z pracy - wyrok ETPC w sprawie Barbulescu p. Rumunii


Po przerwie wakacyjnej do pracy z energią wrócił Europejski Trybunał Praw Człowieka i od razu wydał wyrok, który może zainteresować nie jedną osobą. Któż z czytających nie wysłał kiedyś prywatnego mejla ze służbowej skrzynki ...
Sprawa Barbulescu p. Rumunii cieszyła się dużym zainteresowaniem opinii publicznej, ponieważ dotyczyła jakże aktualnej problematyki monitoringu przez pracodawcę prywatnej korespondencji pracownika prowadzonej z urządzeń służbowych. Skarżący został dyscyplinarnie zwolniony z pracy, po tym jak ujawniono, iż poprzez służbowe komunikatory porozumiewał się z bratem i narzeczoną (często poruszając kwestie intymne). W opinii pracodawcy zgodnie z wewnętrznymi regulacjami pracownicy mieli zakaz korzystania z urządzeń służbowych do celów prywatnych. Dodatkowo wiedzieli, jaka sankcja grozi za nieprzestrzeganie zakazu, ponieważ niemalże 2 tygodnie przed zwolnieniem skarżącego w firmie upubliczniono informację, iż jedna z pracownic została zwolniona z powodu korzystania w pracy z internetu do celów prywatnych. Pan Barbulescu bezskutecznie usiłował podważyć przed sądami krajowymi decyzję o zwolnieniu dyscyplinarnym.
Przed Trybunałem skarżący twierdził, że decyzja pracodawcy o zakończeniu zatrudnienia podjęta po monitorowaniu jego korespondencji i zapoznaniu się z jej treścią stanowiła naruszenie jego prywatności, a sądy krajowe nie wywiązały się z obowiązku ochrony prawa do życia prywatnego i korespondencji. Izba Trybunału rozstrzygająca sprawę w 2016 r. uznała, iż do naruszenia jego praw nie doszło, a monitoring był uzasadniony w kontekście postępowania dyscyplinarnego. Skarżący zawnioskował o rozpatrzenie sprawy przez Wielką Izbę, która doszła do odmiennych konkluzji. Wielka Izba Trybunału oceniła sprawę przez pryzmat wywiązania się przez władze rumuńskie z pozytywnych obowiązków zapewnienia efektywnego wykonywania prawa gwarantowanego w art. 8 Konwencji poprzez odpowiednie wyważenie interesów pana Barbulescu do poszanowania życia prywatnego i interesów pracodawcy do zapewnienia sprawnego funkcjonowania firmy.

Nie negując rzetelności postępowania krajowego Trybunał zauważył jego następujące "słabości". Po pierwsze, sądy nie podjęły się ustalenia, czy pan Barbulescu w odpowiednim czasie został poinformowany o możliwości monitoringu oraz charakterze tych działań. W tym kontekście odwołując się do uregulowań międzynarodowych Trybunał podkreślił, że aby ostrzeżenie o monitoringu można było traktować jako mające faktycznie charakter uprzedzenia musi ono mieć miejsce zanim monitoring został zastosowany, szczególnie gdy dotyczyło to możliwości wglądu do treści korespondencji. Trybunał doszedł do wniosku, że skarżący nie został odpowiednio poinformowany o zakresie i naturze monitoringu. Po drugie, w odniesieniu do zakresu monitoringu, sądy krajowe w ogóle nie pochyliły się nad tą kwestią, mimo iż był on bardzo poważny, ponieważ cała korespondencja pana Barbulescu była nagrywana. Po trzecie, sądy krajowe nie rozważyły w wystarczającym stopniu potrzeby monitoringu poza ogólnym odwołaniem się do konieczności zapobiegania działaniom nielegalnym w sieci. Po czwarte zaś, żaden z sądów nie ocenił, czy celów pracodawcy nie dało się osiągnąć inaczej niż poprzez monitoring całej treści korespondencji, a po piąte, zastosowana sankcja była najsurowszą z możliwych. W konsekwencji Trybunał uznał, że władze nie zapewniły w wystarczającym stopniu ochrony prawa do poszanowania życia prywatnego skarżącego, nie zasadził jednak na jego rzecz żadnego zadośćuczynienia uznając, że stwierdzenie naruszenia będzie wystarczającą rekompensatą. Orzeczenie nie zapadło bynajmniej jednomyślnie, a stosunkiem głosów 11 do 6. Sędziowie, którzy nie zgodzili się z konkluzją podnosili w szczególności brak prawidłowego zastosowania w sprawie koncepcji obowiązków pozytywnych, kwestionowali ocenę postępowania sądów krajowych, które ich zdaniem w prawidłowy sposób wyważyły interesy stron postępowania biorąc pod uwagę fakt, iż relacje pracownicze muszą opierać się na zasadzie wzajemnego zaufania. 
Wyrok warty zapamiętania, choć niewątpliwie budzący wątpliwości, a przede wszystkim bardzo kazuistyczny.

Burundi i zbrodnie przeciwko ludzkości


Międzynarodowa Komisja Badań do spraw Burundi (U.N. Commission of Inquiry on Burundi), ustanowiona we wrześniu 2016 roku na okres 1 roku,  po przeprowadzeniu kilkuset wywiadów i analizie innych źródeł wskazała właśnie, że od kwietnia 2015 roku w Burundi mają miejsce zbrodnie przeciwko ludzkości. Rozpoczęły się one po tym, jak  prezydent Pierre Nkurunziza ogłosił, że zamierza wbrew postanowieniom konstytucji rządzić przez trzecią kadencję. Ta informacja wznieciła protesty opozycji i w ich następstwie rozruchy i naruszenia prawa międzynarodowego. Zdaniem Komisji wypełniają one przesłanki zbrodni przeciwko ludzkości.

wtorek, 5 września 2017

Korea Północna z bronią silniejszą niż "Little Boy" i "Fat Man"

Do serii ostatnich wiadomości o aktywności reżimu w Pjongjangu (wcześniej o poczynaniach Korei Północnej pisaliśmy m.in. tu i tu), w ostatni weekend doszła kolejna niepokojąca informacja. Ok. godz. 4:30 polskiego czasu w nocy z soboty na niedzielę Korea Północna miała bowiem przeprowadzić test z bombą wodorową, której moc przekroczyła siłę rażenia bomb nuklearnych zrzuconych przez USA na Nagasaki i Hiroszimę. Wybuch był tak silny, że spowodował trzęsienie ziemi o sile 6,3 stopnia w skali Richtera w północnej części państwa (wstrząsy były odczuwalne także w Korei Południowej). 
Bomba wodorowa jest znacznie silniejsza od zwykłej bomby atomowej. Ponadto, w przeciwieństwie do "klasycznej" bomby atomowej, nie wymaga precyzyjnego uderzenia, aby spowodować duże straty, ponieważ ma duży zasięg rażenia. Niedzielny test nie był pierwszym razem, kiedy Korea Północna testuje najbardziej śmiercionośną z broni. Wśród wszystkich sześciu testów z bronią jądrową (Al Jazeera wyliczyła, że od 1984 r. Korea Północna przeprowadziła ponad 150 testów z bronią, z czego połowa z nich miała miejsce po objęciu władzy przez Kim Dzong Una), ten przeprowadzony w ostatni weekend odbył się jednak z wykorzystaniem najpotężniejszej jak dotąd bomby, a mając na uwadze ostatnie próby podejmowane przez Koreę Północną z pociskami dalekiego zasięgu, Korea mogłaby potencjalnie wystrzelić pocisk z takim ładunkiem nawet w kierunku zachodniego wybrzeża USA (choć nie ma pewności, czy udało się jej już zminiaturyzować bombę wodorową).

poniedziałek, 4 września 2017

Trzecia runda negocjacyjna w sprawie warunków Brexitu za nami

W zeszłym tygodniu odbyła się trzecia runda negocjacyjna (o drugiej rundzie pisaliśmy tu) dotycząca zasad opuszczenia przez Wielką Brytanię Unii Europejskiej (UE). Spotkanie takie odbywają się co miesiąc i zazwyczaj trwają około tygodnia. Znaczące jest to, że ostatnia runda zakończyła się już po 48 godzinach od ich rozpoczęcia. 

niedziela, 3 września 2017

Stały Trybunał Arbitrażowy walczy o udział w rynku arbitrażowym

W związku z narastającą światową konkurencją między kolejnymi forami dla postępowań arbitrażowych sama reputacja ośrodka rozstrzygania sporów może być już niewystarczająca dla pozyskania klientów, nawet w przypadku tak szacownej instytucji jaką jest Stały Trybunał Arbitrażowy. Wychodząc zatem naprzeciw oczekiwaniom stron sporów jeszcze w latach 90. STA rozpoczęło zawieranie Porozumień z państwami goszczącymi (Host Country Agreement), dzięki którym usługi w zakresie arbitrażu, mediacji, koncyliacji, czy tworzenia komisji dochodzeniowych mogą być świadczone poza haską siedzibą Trybunału. 

W ostatnich latach powyższa forma rozszerzania dostępności STA uległa intensyfikacji, a z końcem sierpnia lista państw-stron takich porozumień wzbogaciła się o Brazylię (PCA, PERMANENT COURT OF ARBITRATION ENTERS INTO HOST COUNTRY AGREEMENT WITH BRAZIL).

sobota, 2 września 2017

Rosja zmuszona do zamknięcia najstarszego konsulatu w USA

Od grudnia 2016 r., kiedy ustępujący prezydent Barack Obama wydalił 35 rosyjskich dyplomatów w reakcji na raport CIA o ingerencji Moskwy w amerykańskie wybory prezydenckie (nasz post tutaj),  do kwestii pogarszających się stosunków dwustronnych wracaliśmy kilkukrotnie. Z końcem lipcem b.r. opisywaliśmy kontrowersje, jakie wzbudził projekt legislacyjny ustanowienia nowych sankcji gospodarczych na Rosję co stało się przyczynkiem do rosyjskich retorsji. Najbardziej dotkliwa dla Stanów Zjednoczonych okazała się konieczność zredukowania liczebności personelu dyplomatycznego w Rosji, co - zdaniem strony amerykańskiej - przełożyło się na drastyczne obniżenie zdolności rozpatrywania wniosków wizowych. 
Teraz inicjatywę przejął Waszyngton.

Black smoke rises from the roof of the Consulate-General of Russia Friday, Sept. 1, 2017, in San Francisco. The U.S. on Thursday ordered Russia to shut its San Francisco consulate and close offices in Washington and New York within 48 hours in respon
Ciemny dym unoszący się nad rosyjskim konsulatem w San Francisco. Źródło ABC News.