Zakaz noszenia chust muzułmańskich przed Wielką Izbą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Zakaz noszenia w przestrzeni publicznej chusty zakrywającej całe ciało, łącznie z twarzą, będzie w najbliższych miesiącach przedmiotem rozstrzygnięcia Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. 30 kwietnia br. ETPC poinformował, że Izba Trybunału zdecydowała w sprawie S.A.S. p. Francji (skarga nr 43835/11) zgodnie z art. 30 EKPC i 72 regulaminu Trybunału o zrzeczeniu się jurysdykcji na rzecz Wielkiej Izby (17 sędziów). Żadna ze stron nie sprzeciwiła się tej decyzji.

Zgodnie z prawem francuskim (ustawa nr 2010-1192 z 11 października 2010 r., która weszła w życie 11 kwietnia 2011 r.), zabronione jest zakrywanie twarzy w miejscach publicznych. Skarżąca jest obywatelką francuską, praktykującą muzułmanką, która jak sama przyznaje nie nosi regularnie nikabu (stroju zakrywającego całą twarz z wyjątkiem oczu). Twierdzi natomiast, że chciałaby mieć możliwość założenia nikabu, gdy będzie miała na to ochotę. Celem złożenia przez nią skargi do Trybunału jest umożliwienie jej życia zgodnie z wyznawanymi przez nią zasadami. Skarżąca odwołała się w skardze do artykułów 3, 8, 9, 10, 11 i 14 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. 

Eksponowanie ubioru religijnego przez osoby prywatne było już przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału. Wiele ważnych orzeczeń strasburskich dotyczyło (i akceptowało) zakaz noszenia chust islamskich (Dahlab p. Szwajcarii, Kurtulumus p. Turcji, Layla Sahin p. Turcji). Warto jednak zauważyć, że orzeczenia w sprawach tureckich akcentowały specyfikę sytuacji w państwie, m.in. nasilające sę tendencje fundamentalizmu. Natomiast orzeczenia wydane przeciwko Francji (np. w sprawie Dogru) akceptowały zakaz noszenia chusty islamskiej w instytucjach publicznych – przede wszystkim edukacyjnych. Poza strefą instytucji publicznych zgodnie z orzecznictwem Trybunału wprowadzenie zakazu eksponowania symboli religijnych przez osoby prywatne może być akceptowane tylko, gdy znajduje uzasadnienie w szczególnie istotnym interesie publicznym. Zrzeczenie się w sprawie S.A.S przez Izbę właściwości na rzecz Wielkiej Izby świadczy o tym, że sędziowie dopatrzyli się tu poważnego zagadnienia dotyczącego interpretacji Konwencji i być może należy oczekiwać odejścia od dotychczasowej linii orzeczniczej. 

PPM będzie sprawę obserwował.