Prawo UE jako przeszkoda wykonania wyroku arbitrażowego? Litwa v. Gazprom

Rozstrzygnięcie sporu Litwa-Gazprom, którego jeden z etapów zakończył wyrok arbitrażowy Sztokholmskiej Izby Handlowej (SCC, Arbitration No.: V (125/2011), podsumowanie sprawy tutaj) może stać się doniosłym testem na status prawa UE w prawie krajowym -litewskim wykraczającym poza kontekst tego sporu (zob. R. Audzevičius, M. Juozaiti [w:] R. Clark, Dispute Resolution Review, 2013). Z jednej bowiem strony tamtejszy Trybunał Konstytucyjny w wyroku nr 7/04-8/04 z 15 maja 2007 roku uznał, że również orzecznictwo ETPCz, Trybunału Sprawiedliwości i Sądu ma znaczenie dla wykładni prawa krajowego. Z drugiej strony, litewskie sądy wykazywały dotąd liberalne podejście do wykładni i stosowania Konwencji nowojorskiej o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych.

W przywoływanym sporze do sądu apelacyjnego wpłynął wniosek o stwierdzenie wykonalności wyroku arbitrażowego SCC, w większości korzystnego dla Gazpromu; rząd litewski utrzymuje natomiast, że wykonanie wyroku w myśl którego powinien wycofać część powództwa wniesionego przed sądem krajowym było niemożliwe w świetle krajowych norm postępowania cywilnego. Ostatecznie sąd apelacyjny odmówił wykonania wyroku, uznając go za sprzeczny z zasadami porządku publicznego (CDR-News, Lithuania's public policy problem). Gazprom wniósł środek odwoławczy do Sądu Najwyższego. 

Jak informuje GAR (Gazprom-Lithuania battle heads to the ECJ) Sąd Najwyższy zwrócił się z kolei do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy sąd może odmówić wykonania wyroku SCC, który uważa za sprzeczny z prawem unijnym.

Ze swojej strony Rosja zapowiedziała natomiast, że będzie starać się wykorzystać forum WTO do rozstrzygnięcia sporów handlowych dotyczących m.in. zasad dostępu spółek rosyjskich do unijnego rynku energetycznego (RIA Novosti, Russia Mulls WTO Action Against EU).