W ostatnim czasie zarówno Trybunału
strasburski, jak i Trybunał luksemburski badały sytuacje powstałe na tle regulacji
krajowych, którym zarzucano dyskryminację par jednopłciowych w relacji do par
heteroseksualnych.
Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku Wielkiej Izby w sprawie Vallianatos i Inni p. Grecji orzekł, że obowiązujące w Grecji od listopada 2008 r. przepisy wprowadzające możliwość rejestracji związków partnerskich par heteroseksualnych, a nieprzewidujące takiej możliwości dla par homoseksualnych, stanowiły naruszenie art. 14 w zw. z art. 8 Konwencji. Trybunał uznał, że władze greckie nie przywołały żadnych przekonujących i ważkich argumentów uzasadniających wyłączenie możliwości rejestracji związków par jednopłciowych, w sytuacji, gdy wprowadziły taką możliwość dla par osób rożnej płci. Trybunał odwołał się do doktryny „Konwencji jako żyjącego instrumentu” i przypomniał, że państwa zobowiązane są na gruncie art. 8 Konwencji do wzięcia pod uwagę rozwoju społecznego oraz faktu, iż nie istnieje jeden sposób, w jaki jednostki chcą realizować swoje prawa do życia rodzinnego i prywatnego.
Co interesujące, Trybunał uzasadniając swoją decyzję powołał się na okoliczność, że na 19 państw europejskich, w których wprowadzona została możliwość rejestracji związków partnerskich, jedynie w dwóch, w Grecji i na Litwie, możliwość ta ograniczona była do par różnej płci. Zdaniem Trybunału oznacza to, że państwa członkowskie Rady Europy decydując się na wprowadzenie systemu rejestracji związków partnerskich jako alternatywy małżeństwa, włączają pary homoseksualne w ramy takiego systemu.
Z kolei Trybunał Sprawiedliwości 12 grudnia 2013 r. wydał rozstrzygnięcie w sprawie C‑267/12 mającej za przedmiot wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczycy wykładni art. 2 ust. 2 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy. Wniosek ten został złożony w ramach sporu toczącego się pomiędzy niejakim panem Hayem a jego pracodawcą, w przedmiocie odmowy przyznania panu Hayowi przez pracodawcę w związku z zawarciem cywilnego paktu solidarności (dalej PACS) urlopu okolicznościowego oraz dodatku, przysługującego pracownikom w wypadku zawarcia związku małżeńskiego. W postępowaniu sądowym pan Hay twierdził, że odmowa przyznania mu przez pracodawcę przewidzianych w krajowym porozumieniu zbiorowym urlopu okolicznościowego i dodatku z tytułu zawarcia związku małżeńskiego stanowi dyskryminację związaną z jego orientacją seksualną, sprzeczną z kodeksem pracy, z art. 1–3 dyrektywy 2000/78 oraz z art. 14 Europejskiej Konwencji praw człowieka. Pan Hay w lipcu 2007 r. zawarł PACS z osobą tej samej płci.
Rozstrzygając pytanie prejudycjalne TS uznał, że wykładni art. 2 ust. 2 lit. a) dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy dokonywać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie postanowieniu porozumienia zbiorowego, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, na podstawie którego pracownik zawierający związek partnerski z osobą tej samej płci jest wyłączony z prawa do uzyskania korzyści, takich jak urlop okolicznościowy i dodatek płacowy, przyznawanych pracownikom z okazji zawarcia przez nich związku małżeńskiego, jeśli przepis krajowy danego państwa członkowskiego nie zezwala na zawarcie związku małżeńskiego osobom tej samej płci, ponieważ z uwagi na przedmiot tych korzyści i przesłanki ich przyznania wspomniany pracownik znajduje się w sytuacji porównywalnej do sytuacji pracownika wstępującego w związek małżeński.
Oba orzeczenia, choć dotyczą różnego rodzaju uprawnień w świetle prawa krajowego, dotyczą tego samego problemu – zakazu dyskryminacji par homoseksualnych. W sytuacji, gdy ustawodawca krajowy decyduje się na wprowadzenie do systemu prawnego instytucji związków partnerskich, musi być to decyzja niezwykle dobrze przemyślana. Po pierwsze samo wprowadzenie możliwości rejestracji związku powinno dotyczyć zarówno par hetero-, jak i homoseksualnych (tak ETPCz). W dalszej kolejności, w sytuacjach, gdy rejestracja takiego związku stanowi jedyną możliwość sformalizowania związku osób tej samej płci, osoby takie nie mogą być wyłączone z prawa do uzyskania korzyści przyznanych przez prawo krajowe osobom zawierającym związki małżeńskie (tak TS). Choć ta druga konkluzja sformułowana została w oparciu o szczegółowe przepisy prawa UE dot. zakazu dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i pracy, stanowi ono niewątpliwie wyraz ogólnego trendu w polityce niedyskryminacyjnej.
Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku Wielkiej Izby w sprawie Vallianatos i Inni p. Grecji orzekł, że obowiązujące w Grecji od listopada 2008 r. przepisy wprowadzające możliwość rejestracji związków partnerskich par heteroseksualnych, a nieprzewidujące takiej możliwości dla par homoseksualnych, stanowiły naruszenie art. 14 w zw. z art. 8 Konwencji. Trybunał uznał, że władze greckie nie przywołały żadnych przekonujących i ważkich argumentów uzasadniających wyłączenie możliwości rejestracji związków par jednopłciowych, w sytuacji, gdy wprowadziły taką możliwość dla par osób rożnej płci. Trybunał odwołał się do doktryny „Konwencji jako żyjącego instrumentu” i przypomniał, że państwa zobowiązane są na gruncie art. 8 Konwencji do wzięcia pod uwagę rozwoju społecznego oraz faktu, iż nie istnieje jeden sposób, w jaki jednostki chcą realizować swoje prawa do życia rodzinnego i prywatnego.
Co interesujące, Trybunał uzasadniając swoją decyzję powołał się na okoliczność, że na 19 państw europejskich, w których wprowadzona została możliwość rejestracji związków partnerskich, jedynie w dwóch, w Grecji i na Litwie, możliwość ta ograniczona była do par różnej płci. Zdaniem Trybunału oznacza to, że państwa członkowskie Rady Europy decydując się na wprowadzenie systemu rejestracji związków partnerskich jako alternatywy małżeństwa, włączają pary homoseksualne w ramy takiego systemu.
Z kolei Trybunał Sprawiedliwości 12 grudnia 2013 r. wydał rozstrzygnięcie w sprawie C‑267/12 mającej za przedmiot wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczycy wykładni art. 2 ust. 2 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy. Wniosek ten został złożony w ramach sporu toczącego się pomiędzy niejakim panem Hayem a jego pracodawcą, w przedmiocie odmowy przyznania panu Hayowi przez pracodawcę w związku z zawarciem cywilnego paktu solidarności (dalej PACS) urlopu okolicznościowego oraz dodatku, przysługującego pracownikom w wypadku zawarcia związku małżeńskiego. W postępowaniu sądowym pan Hay twierdził, że odmowa przyznania mu przez pracodawcę przewidzianych w krajowym porozumieniu zbiorowym urlopu okolicznościowego i dodatku z tytułu zawarcia związku małżeńskiego stanowi dyskryminację związaną z jego orientacją seksualną, sprzeczną z kodeksem pracy, z art. 1–3 dyrektywy 2000/78 oraz z art. 14 Europejskiej Konwencji praw człowieka. Pan Hay w lipcu 2007 r. zawarł PACS z osobą tej samej płci.
Rozstrzygając pytanie prejudycjalne TS uznał, że wykładni art. 2 ust. 2 lit. a) dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy dokonywać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie postanowieniu porozumienia zbiorowego, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, na podstawie którego pracownik zawierający związek partnerski z osobą tej samej płci jest wyłączony z prawa do uzyskania korzyści, takich jak urlop okolicznościowy i dodatek płacowy, przyznawanych pracownikom z okazji zawarcia przez nich związku małżeńskiego, jeśli przepis krajowy danego państwa członkowskiego nie zezwala na zawarcie związku małżeńskiego osobom tej samej płci, ponieważ z uwagi na przedmiot tych korzyści i przesłanki ich przyznania wspomniany pracownik znajduje się w sytuacji porównywalnej do sytuacji pracownika wstępującego w związek małżeński.
Oba orzeczenia, choć dotyczą różnego rodzaju uprawnień w świetle prawa krajowego, dotyczą tego samego problemu – zakazu dyskryminacji par homoseksualnych. W sytuacji, gdy ustawodawca krajowy decyduje się na wprowadzenie do systemu prawnego instytucji związków partnerskich, musi być to decyzja niezwykle dobrze przemyślana. Po pierwsze samo wprowadzenie możliwości rejestracji związku powinno dotyczyć zarówno par hetero-, jak i homoseksualnych (tak ETPCz). W dalszej kolejności, w sytuacjach, gdy rejestracja takiego związku stanowi jedyną możliwość sformalizowania związku osób tej samej płci, osoby takie nie mogą być wyłączone z prawa do uzyskania korzyści przyznanych przez prawo krajowe osobom zawierającym związki małżeńskie (tak TS). Choć ta druga konkluzja sformułowana została w oparciu o szczegółowe przepisy prawa UE dot. zakazu dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i pracy, stanowi ono niewątpliwie wyraz ogólnego trendu w polityce niedyskryminacyjnej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz