Trybunał Sprawiedliwości UE o wdrażaniu przez Wielką Brytanią Konwencji z Aarhus

13 lutego Trybunał Sprawiedliwości wydał orzeczenie w sprawie C-530/11, Komisja przeciwko Wielkiej Brytanii, w której Komisja zarzuciła Wielkiej Brytanii niewłaściwą implementację art. 3 pkt 7 (skreślonego z dyrektywy w 2012 r.) i art. 4 pkt 4 dyrektywy 2003/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE. Podstawowych celem dyrektywy 2003/35/WE jest dostosowanie prawa UE do wymogów Konwencji z Aarhus, której stronami są zarówno państwa członkowskie jak i Unia Europejska. 

Trybunał uznał, że Wielka Brytania niewłaściwie implementowała przepisy. Wymagają one, aby organizacje pozarządowe ("członkowie zainteresowanej społeczności") miały dostęp do wymiaru sprawiedliwości, przy czym procedura zapewniania ich udziału ma być "uczciwa, sprawiedliwa, przeprowadzana bez zbędnej zwłoki i niezbyt droga". To właśnie obciążania organizacji pozarządowych kosztami postępowania było głównym elementem spornym. Warto wspomnieć, że postępowanie w Komisji Europejskiej zostało zainicjowane przez skargę podmiotu indywidualnego. Chociaż nie podano jakiego, można się domyślać, że był to środowiskowy NGO. Skarga dotyczyła przede wszystkim praktyki sądowej w Wielkiej Brytanii i to ona była głównym przedmiotem analizy Trybunału.
 

Trybunał uznał, że sądy brytyjskie nie mają obowiązku wynikającego z prawa "zapewnienia, że postępowanie nie będzie miało dla strony powodowej charakteru dyskryminacyjnego ze względu na koszty", a tylko nałożenie na nie takiego obowiązku gwarantowałoby prawidłową implementację dyrektywy. 

Dodatkowym wątkiem, który pojawia się w orzeczeniu jest kwestia możliwości implementowania przepisów dyrektywy w drodze praktyki sądowej. Komisja Europejska wyraźnie w swojej skardze twierdzi, że nie jest to możliwe. Trybunał nie podzielił tych wątpliwości. Stwierdził, że praktyka sądowa może być źródłem skutecznej implementacji dyrektywy, o ile jednak spełnia wymóg pewności i przewidywalności, czyli że sądy zawsze będą tak orzekały. Zdaniem Trybunału jest możliwe spełnienie tych wymogów, zarazem stwierdzając jednak, że w przypadku orzekania o kosztach ponoszonych przez NGO w postępowaniach wymóg nie został spełniony.

Komentarz do orzeczenia dostępny tu.