Wyrok MTK dla króla lwa - sprawa Katangi

Dziś rano Międzynarodowy Trybunał Karny (w składzie Bruno Cotte - przewodniczący składu sędziowskiego, Fatoumata Dembele Diarra i Christine Van den Wyngaert) ogłosił wyrok w sprawie Germaina Katangi (alias Simba). Jest to historyczny, ponieważ dopiero drugi wyrok w historii MTK. Pierwszy dotyczył Thomasa Lubangi Dyilo.

Katanga, obywatel Demokratycznej Republiki Konga (dawny Zair), były dowódca Patriotycznego Ruchu Oporu w Ituri, był oskarżony o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości (w formie morderstw, zgwałceń i seksualnego niewolnictwa) oraz zbrodni wojennych (polegających m.in. na angażowaniu dzieci w wieku poniżej 15 lat do udziału w walkach zbrojnych, umyślnych zabójstwach, zgwałceniach).

Proces Katangi rozpoczął się w 2009 roku (poprzedził go wydany przez MTK w 2007 roku nakaz aresztowania tu i decyzja potwierdzająca stawiane zarzuty tu). Początkowo postępowanie Trybunału prowadzone było nie tylko przeciwko Katandze, ale także Mathieu Ngudjolo Chui, jednak w 2012 roku sędziowie zdecydowali się rozdzielić sprawy (zobacz tu), a Chui został uniewinniony od stawianych mu zarzutów (werdykt MTK tu, warto podkreślić, że trybunał nie uniewinnił Chui z powodu przekonania o jego nieskazitelnym charakterze, ale z braku wystarczających dowodów pozwalających na jego skazanie, zob. par. 516 wyroku). 

Odnośnie wyroku: 

• Trybunał uznał, że nie może stwierdzić odpowiedzialności Katangi na podstawie art. 25 (3) a Statutu, który dotyczy indywidualnej odpowiedzialności sprawcy zbrodni, natomiast ustalił jego odpowiedzialność w oparciu o art. 25 (3) d, dotyczący przyczyniania się do dokonania zbrodni. MTK wskazał, że spełnione są przesłanki dla stwierdzenia odpowiedzialności karnej Katangi, tj. popełniono zbrodnie (w tym przypadku zbrodnie przeciwko ludności cywilnej w Bogoro); osoba oskarżona była częścią grupy, która popełniła zbrodnie; przyczyniła się do popełnionych zbrodni; działała z zamiarem ich popełnienia; w końcu grupa posiadała wiedzę o tym, że popełnia zbrodnie. Zdaniem MTK, Katanga musiał wiedzieć, że zbrodnie przeciwko ludności cywilnej zostaną popełnione i jego wkład w popełnienie tych zbrodni był znaczący.

• Katanga został uznany za winnego współudziału w popełnieniu zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych polegających na atakach na ludność cywilną. Uwolniono go natomiast od zarzutów dotyczących zgwałceń i seksualnego niewolnictwa oraz angażowania dzieci w wieku poniżej 15 lat do udziału w walkach zbrojnych (par. 1692-1696).

• Sędzia Christine Van den Wyngaert złożyła częściowo odrębną opinię dystansując się od interpretacji art. 25 (3) a dokonanej przez MTK i prawnej charakterystyki konfliktu zbrojnego (opinia tu). Wskazała również, że jej zdaniem prawa oskarżonego do przygotowania się do obrony zostały naruszone, a także że samo postępowanie  przed Trybunałem trwało zbyt długo.

Wyrok MTK dostępny jest tutaj.