Gruzja v. Rosja 1:0

Europejski Trybunał Praw Człowieka rozstrzygnął wreszcie pierwszą ze skarg międzypaństwowych wniesionych przez Gruzję przeciwko Rosji. W wyroku z 3 lipca br. uznał, że wydarzenia, które dotknęły obywateli gruzińskich na terenie Federacji Rosyjskiej w okresie od września 2006 r. do stycznia 2007 r. mają cechy praktyki administracyjnej polegającej na powtarzających się działaniach sprzecznych z Konwencją Europejską, która to praktyka spotkała się z przyzwoleniem państwa rosyjskiego. Na ową praktykę składały się okólniki i instrukcje, celem wydania których było podejmowanie masowych działań zmierzających do identyfikacji obywateli gruzińskich przebywających na terenie Rosji w celu umieszczenia ich w ośrodkach odosobnienia i deportacji do Gruzji, masowych zatrzymaniach, umieszczeniach w miejscach odosobnienia w urągających warunkach, a następnie wydalaniu do Tibilisi, czy wysyłaniu listów do szkół w celu zidentyfikowania gruzińskich uczniów. Stwierdzenie powyższych okoliczności doprowadziło Trybunał do uznania, że w sprawie doszło do naruszenia szeregu przepisów EKPCz: art. 3 (przetrzymywanie deportowanych osób w nieludzkich warunkach), art. 5 (bezprawne pozbawienia wolności), art. 13 Konwencji (brak środków odwoławczych), art. 38 (brak współpracy władz rosyjskich z Trybunałem w wyniku niedostarczenia wspomnianych okólników, do których odwoływały się władze gruzińskie) oraz art. 4 Protokołu nr 4 do Konwencji (zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców). 

Poza stwierdzeniem naruszenia szeregu praw gwarantowanych Konwencją Trybunał uznał, że w sprawie zachodzi także konieczność przyznania Gruzji słusznego zadośćuczynienia. Nie orzekł jednak o konkretnej kwocie, a pozostawił tę kwestię do uzgodnienia pomiędzy stronami. Wydaje się jednak, że trudno oczekiwać, by strony doszły w tej kwestii do porozumienia. Należy przypuszczać, że 12 miesięczny termin wyznaczony stronom upłynie bezskutecznie i Trybunał sam określi właściwą kwotę. W ostatnim okresie sytuacja taka miała miejsce w sporze cypryjsko-tureckim (pisaliśmy o tym na blogu tu).

Choć orzeczenie Trybunału na pewno zasługuje na odnotowanie, dużo większych emocji należy oczekiwać po rozstrzygnięciu w drugiej zawisłej pomiędzy Gruzją a Rosją sprawie, dotyczącej sposobu traktowania ludności gruzińskiej przez rosyjskie wojsko podczas konfliktu zbrojnego na początku sierpnia 2008 r. (skarga nr 38263/08).