Komentarze po wyroku ETPCz w sprawie S.A.S p. Francji

Wszyscy już chyba mieli okazję zapoznać się z wyrokiem ETPCz w sprawie S.A.S p. Francji. Dla przypomnienia dodajmy, że Trybunał stwierdził w nim brak naruszenia przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w zw. z wprowadzeniem blankietowego zakazu zakrywania twarzy w miejscach publicznych, który to zakaz obejmuje również kobiety noszące burki. 

Wyrok różni się od wcześniejszych orzeczeń ETPCz dotyczących praw kobiet muzułmańskich do manifestowania swojej religii poprzez ubieranie się w stroje religijne, ponieważ prawo francuskie wprowadziło zakaz o charakterze ogólnym, który rozciąga się na wszystkie aspekty życia społecznego. Poprzednie orzeczenia dotyczyły zakazów w poszczególnych sferach życia. Komentatorzy wyroku podkreślają, że orzeczenie jest wyważone, choć Trybunał poruszył w nim kilka wątków, które zasługują na uwagę.

Wśród tych wątków zainteresowanie wielu osób zwróciło stwierdzenie zawarte w par. 121 wyroku, gdzie Trybunał uznał, iż poszanowanie minimalnych wymogów życia w społeczeństwie bądź „wspólnego życia” (living together) może być legitymowanym celem zmierzającym do ochrony praw i wolności innych osób, uzasadniającym ograniczenia praw gwarantowanych w art. 8 czy 9 Konwencji. Właśnie owa koncepcja „wspólnego życia społecznego” jako wartości uzasadniającej ograniczenia praw i wolności innych osób spotkała się z żywymi reakcjami. Pojawia się bowiem pytanie: czy zakaz, który jest skierowany w sposób oczywisty szczególnie do muzułmańskich kobiet nie prowadzi do wzmocnienie identyfikacji z kulturą muzułmańską i do polaryzacji społeczeństwa? Czy taki zakaz nie wzmacnia postaw radykalnych i fundamentalistycznych, nie wzmacnia segregacji i nie zagraża bezpieczeństwu publicznemu - zamiast być narzędziem koniecznym do wspierania "wspólnego życia".

Polecamy wyjątkowo interesujące komentarze na temat wyroku:

EJIL Talk, S.A.S. v France: Living Together or Increased Social Division?,
EJIL Talk, SAS v France: Does Anything Remain of the Right to Manifest Religion?,

Open Society Foundations, SAS v. France.