Trybunał Konstytucyjny Hiszpanii za klauzulą sumienia dla farmaceutów

Okres wakacyjny spowodował, że umknął naszej uwadze ciekawy wyrok Trybunału Konstytucyjnego Hiszpanii dotyczący prawa do skorzystania z klauzuli sumienia przez farmaceutów. W swoim wyroku z  początku lipca br. Trybunał uznał prawo do odmówienia sprzedaży tzw. „pigułek po” (morning after pill) przez farmaceutów, jako wynikające z art. 16 hiszpańskiej konstytucji (prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania). Sprawa dotyczyła aptekarza z Sewilli, który został ukarany przez lokalne władze za nieprzestrzeganie regulacji zobowiązujących farmaceutów do sprzedaży „pigułek po”. Aptekarz odmówił zarówno ich sprzedaży, jak i przyjęcia do magazynu. 

W tle sprawy znajduje się decyzja wykonawcza Komisji Europejskiej z 7 stycznia br. dotycząca zmiany zakresu dopuszczenia do obrotu produktu leczniczego u ludzi „ellaOne – octan uliprystalu, która otworzyła możliwość dostępu do tego produktu bez recepty. Po licznych głosach krytycznych, rząd polski zdecydował o ograniczeniu wiekowym dostępności ellaOne (od 15 roku życia). Stosowne rozporządzenie Minister Zdrowia wydał 2 kwietnia br. Kontrowersje dotyczące dostępu bez recepty ellaOne nie ograniczyły się jedynie do Polski. W konsekwencji kilku interpelacji posłów do Parlamentu Europejskiego komisarz Vytenis Andriukaitis, działając w imieniu Komisji, udzielił wyjaśnienia, z którego wynika możliwość wprowadzenia recept przy obrocie tym produktem. 

Wracając do wyroku Trybunału Konstytucyjnego Hiszpanii, należy zauważyć, że jest on sprzeczny z linią orzeczniczą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ustanowioną w decyzji o dopuszczalności sprawy Pichon i Sajous przeciwko Francji (2001), w której Trybunał uznał, że dopóki środki antykoncepcyjne są legalne i dopuszczone do sprzedaży w aptekach, farmaceuci, mając możliwość uzewnętrzniania swoich przekonań w różny sposób poza wykonywanym zawodem, nie mają prawa do narzucania swojego światopoglądu innym poprzez odmowę ich sprzedaży.