Prezydenckie weto do ustawy pozwalającej na ratyfikację poprawek do Protokołu z Kioto

W ubiegły poniedziałek, 26 października prezydent Andrzej Duda zdecydował o zawetowaniu ustawy z dnia 11 września 2015 r. o ratyfikacji Poprawki dauhańskiej do Protokołu z Kioto do Ramowej konwencjiNarodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonego w Kioto dnia 11grudnia 1997 r., przyjętej w Ad-Dausze dnia 8 grudnia 2012 r. Prezydent umotywował swoje weto przede wszystkim brakiem wystarczającej oceny skutków finansowych i gospodarczych związania się przez Polskę tzw. poprawka dauhańską. Nie zostały podniesione żadne merytoryczne argumenty. Teoretycznie zatem podpisanie przez prezydenta ustawy, a następnie ratyfikacja Protokołu będą możliwe po nieco bardziej wnikliwej niż dotychczasowa (przedstawiona w uzasadnieniu do projektu) analizie skutków przyjęcia przez Polskę poprawki. 

Jakie będą konsekwencje weta? W sferze prawnej w zasadzie niewielki. Po pierwsze poprawki wejdą w życie po ich przyjęciu (ratyfikowaniu) przez ¾ stron Protokołu z Kioto, który obecnie ma ich 192. Poprawkę dauhańską ratyfikowało dotychczas 50 stron. Droga do jej wejścia w życie jest zatem wciąż jeszcze daleka. Po drugie – i zapewne ważniejsze w tym przypadku – Polska jest związana Protokołem z Kioto nie tylko jako jej strona, ale również jako państwo członkowskie UE. UE jest stroną Protokołu i zamierza „ratyfikować” poprawkę dauhańską. Kluczowe jest jednak to, że w tym przypadku wszystkie państwa członkowskie, UE oraz Islandia podjęły decyzję o wspólnym realizowaniu Protokołu. Nie mogłoby zresztą być inaczej w sytuacji, gdy prowadzą one wspólną politykę klimatyczną oraz mają wspólny system handlu emisjami. W tej sytuacji wystarczy zatem, aby poprawką dauhanka weszła w życie dla UE, aby obowiązywała także Polskę.Co więcej, jeśli weźmiemy pod uwagę art. 3 ust 2 TFUE, UE ma w tym zakresie kompetencję wyłączną, bo samodzielne podejmowanie przez państwa zobowiązań w zakresie polityki klimatycznej mogłoby wpłynąć na realizację kompetencji UE i wspólne zasady. Państwa członkowskie ratyfikują poprawkę dauhańską, jak się wydaje, z dwóch powodów. Po pierwsze, były stronami Protokołu z Kioto (Polska realizowała go samodzielnie) modyfikowanego przez poprawkę. Po drugie, z reguły państwa członkowskie przystępują do konwencji środowiskowych równolegle do UE tworząc tzw. umowy mieszane.

Głównym celem Poprawki dauhańskiej było przedłużenie do 2020 roku obowiązywania Protokołu z Kioto i stworzenie tzw. drugiego okresu rozliczeniowego. Została ona przyjęta w Doha w 2012 r. podczas COP18 w związku z faktem, że nie udało się wynegocjować nowego porozumienia zastępującego Protokół z Kioto (historia fiaska dostępna np. tu). Poprawka, poza przedłużeniem obowiązywania Kioto do 2020 r. wprowadza także nowe cele redukcji emisji. W przypadku UE (jako całości) jest to emisje w 2020 r. na poziomie 80% emisji z 1990 r.