Odpowiedzialność Rosji za wydarzenia w Nadniestrzu, transfer pozasądowy dokonany przez CIA z Włoch do Egiptu i uprawnienia par homoseksualnych w Chorwacji – najnowsze orzecznictwo ETPCz (23.02.2016)

W mijającym tygodniu ETPCz wykazał się ogromną aktywności wydając kilka bardzo ważnych i interesujących wyroków. 

W sprawie Mozer p. Mołdowie i Rosji Trybunał potwierdził odpowiedzialność władz rosyjskich za działania samowładczych władz Nadniestrza, które aresztowały, a następnie w wyniku wydanego wyroku sądowego pozbawiły wolności skarżącego oskarżanego o oszustwa na niekorzyść dwóch spółek, w tym jednej, której był pracownikiem. Rozstrzygając kwestię odpowiedzialności obu pozwanych państw Trybunał uznał, że fakty sprawy objęte były jurysdykcją obu państw. Mając jednak na uwadze fakt, że Mołdowa nie sprawuje nad terenem Nadniestrza efektywnej kontroli, a równocześnie podejmowała wszelkie możliwe działania o charakterze prawnym i dyplomatycznym w celu zapewnienia skarżącemu poszanowania praw i wolności gwarantowanych Konwencją, nie ponosi ona odpowiedzialności za naruszenia jego poszczególnych praw. Natomiast z uwagi na wysoki stopień zależności władz lokalnych Nadniestrza od Rosji, wszystkie nieprawidłowości w działaniu lokalnego systemu sądownictwa skutkujące naruszeniem art. 3, 5, 8, 9 i 13 Konwencji zostały przypisane Rosji. Wyrokiem tym Trybunał potwierdził przyjętą już wcześniej linię orzeczniczą co do przypisania odpowiedzialności Rosji za działania władz lokalnych w Nadniestrzu, równocześnie jednak dostrzegł aktywną postawę władz mołdawskich co spowodowało brak orzeczenia odpowiedzialności po ich stronie. 

W sprawie Nasr i Ghali p. Włochom Trybunał uznał z kolei odpowiedzialność państwa włoskiego za to, że mimo faktu, iż pan Nasr korzystał z azylu, dopuściły, a wręcz zezwoliły na to, by został on potajemnie uprowadzony przez funkcjonariuszy CIA do Kairu i był tam brutalnie przesłuchiwany i pozbawiony wolności. Prowadzone w celu wyjaśnienia okoliczności jego zaginięcia postępowania sądowe były zaś w opinii Trybunału nieskuteczne z uwagi na fakt, że minister sprawiedliwości odmówił przekazania władzom USA wniosków sądu o ekstradycję kilkunastu podejrzanych obywateli amerykańskich, a wyroki skazujące oficjeli włoskich zaangażowanych w uprowadzenie zostały uchylone na podstawie zastosowania klauzuli o ochronie tajemnicy państwowej. ETPCz stwierdził naruszenie w stosunku do skarżącego i jego żony całego szeregu przepisów Konwencji począwszy od art. 3 poprzez art. 5, 8 i 13. Wydając wspomniane orzeczenie Trybunał odwołał się do swoich wcześniejszych wyroków w sprawach El-Masri p. byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii oraz Al- Nashiri i Abu Zubaydah p. Polsce. 

Kończąc krótki przegląd tegotygodniowego orzecznictwa Trybunału w Strasburgu warto wskazać, że w sprawie Pajic p. Chorwacji wskazał on, że dyskryminację w rozumieniu art. 14 w zw. z art. 8 Konwencji stanowi niemożność ubiegania się o uzyskanie pozwolenia na pobyt dla pary tej samej płci w ramach procesu łączenia rodzin.