Po blisko dziesięciu latach Peru wykonało decyzję Komitetu Praw Człowieka ONZ w głośnej sprawie K.L. p. Peru

W połowie stycznia br. Biuro Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka poinformowało, że Peru wypłaciło odszkodowanie skarżącej w sprawie K.L. p. Peru. Wezwanie do wypłaty stosownego odszkodowania oraz podjęcia kroków zapobiegających podobnym naruszeniom w przyszłości znalazły się w konkluzji decyzji Komitetu Praw Człowieka ONZ wydanej 22 listopada 2005 r. Precedensowa decyzja w sprawie K.L. p. Peru jest jedną z głośniejszych wydanych przez Komitet Praw Człowieka. W sprawie tej po raz pierwszy jeden z Komitetów ONZ-owskich uznał, że państwo, które dopuszcza w swoim prawodawstwie aborcję musi zagwarantować jej dostępność również w praktyce. Decyzja ta poprzedziła podobne (i podobnie głośne) rozstrzygnięcie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w sprawie Tysiąc p. Polsce (wyrok z 2007 r.).

Okoliczności sprawy K.L. p. Peru sięgają 2001 r. Skarżącą była 17-latka, zmuszona do urodzenia dziecka ze śmiertelną w skutkach wadą wrodzoną, tj. anencefalią (bezmózgowiem), pomimo jednoznacznych badań prenatalnych i zalecaniu aborcji przez część lekarzy, a także przepisom peruwiańskim dopuszczającym aborcję w przypadkach ratowania życia matki lub poważnego zagrożenia jej zdrowia. W konsekwencji zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne skarżącej uległo poważnemu pogorszeniu. Skarżąca podniosła zarzut naruszenia szeregu postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (ogólnego obowiązku zapewnienia praw zawartych w Pakcie – art. 2, zakazu dyskryminacji ze względu na płeć – art. 3, prawa do życia – art. 6, zakazu okrutnego i nieludzkiego traktowania – art. 7, zakazu arbitralnego ingerowania w życie prywatne – art. 17, specjalnych środków ochrony dla osób nieletnich – art. 24, równego dostępu do ochrony prawnej – art. 26). Komitet uznał słuszność zarzutów dotyczących naruszenia art. 2, 7, 17 oraz 24.

Sprawa K.L. p. Peru była pierwszą ze spraw „aborcyjnych” rozstrzygniętych przez organy kontrolujące wykonywanie międzynarodowych zobowiązań z zakresu praw człowieka. Oprócz ETPCz oraz wspomnianej sprawy Tysiąc p. Polsce (a następnie kilku innych – m.in. R.R. p. Polsce), częściowo podobne rozstrzygnięcie do sprawy K.L. p. Peru, znalazło się również w decyzji Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet w innej sprawie peruwiańskiej - L.C p. Peru (decyzja z 2011 r.).

Odmiennym zagadnieniem, wymagającym krótkiego komentarza, jest kwestia wykonywania decyzji (ang. views) ONZ-owskich Komitetów. Niestety, odmiennie niż np. w przypadku wyroków ETPCz, w ramach traktatowego systemu ochrony praw człowieka ONZ nie ma skutecznego systemu egzekwowania decyzji Komitetów (w tym kontekście warto jednak odnotować pozytywną praktykę Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet w ramach tzw. procedury follow-up). W związku z powyższym, sytuacje wieloletniego lub całkowitego lekceważenia rozstrzygnięć w sprawach indywidualnych nie należą do rzadkości.