ETPCz tym razem o brodach w jednostkach penitencjarnych - wyrok Birzietis p. Litwie

Europejski Trybunał Praw Człowieka przyzwyczaił nas do tego, że w swoich orzeczeniach porusza najpoważniejsze kwestie dotyczące ochrony praw człowieka. Czasem jednak wyrok w jednostkowej sprawie, choć dotyczy konkretnego człowieka i jego cierpienia, może poprzez wagę zarzucanych państwu czynów budzić wątpliwości.

I takim orzeczeniem jest wyrok w sprawie Birzietis p. Litwie, który dotyczy całkowitego zakazu noszenia brody w jednostce penitencjarnej, w której skarżący odbywał karę pozbawienia wolności. Sądy krajowe, do których w pierwszej kolejności na tę niedogodność poskarżył się skarżący, oddaliły jego skargę uzsadniając, iż nie podał on jakichkolwiek powodów zdrowotnych, religijnych czy innych, które nakazywałyby mu się powstrzymywać od regularnego golenia. Władze krajowe dla uzasadnienia zakazu powoływały się na kwestie higieniczne oraz względy bezpieczeństwa, które wymagały, by w każdej chwili można było zidentyfikować osadzonego.

ETPCz uznał jednak, że taki całkowity zakaz spowodował u skarżącego uczucie poniżenia i stres. Trybunał ocenił, że całkowity zakaz noszenia brody stanowił nieproporcjonalną ingerencję w prawo do poszanowania życia prywatnego w celu osiągnięcia celów wskazywanych przez władze krajowe. Trybunał zauważył, że  równolegle do postępowania przed sądami krajowymi ze skargi skarżącego toczyło się postępowanie przed litewskim rzecznikiem praw człowieka, który uznał, że zakaz nie miał uzasadnienia, choćby uwzględniając fakt, że nie zakazano m.in. np. wąsów. 

Warto zauważyć, że do wyroku zdanie odrębne złożył sędzia Wojtyczek, który poza niespójnościami metodologicznymi wskazał też na jedną bardzo ważną kwestię dotyczącą sposobu interpretacji Konwencji przez Trybunał. Podkreślił mianowicie, że nie powinien on kwestionować ogólnych zakazów wprowadzanych przez państwa w zakresie, w jakim implementacja tych zakazów w okolicznościach sprawy nie jest niezgodna z postanowieniami Konwencji. Warto przypomnieć, że podobne zdanie odrębne sędzia Woltyczek złożył do sprawy Firth i inni p. Zjednoczonemu Królestwu.