Guest post: Brak wyłącznej kompetencji Unii Europejskiej do zawarcia umowy o wolnym handlu z Singapurem - nowy kierunek polityki handlowej EU?

Zawarcie umowy o wolnym handlu między Singapurem a Unią Europejską (EUSFTA) należy do kompetencji dzielonych między Unię Europejską a Państwa Członkowskie UE a zatem wymagana jest jej ratyfikacja na poziomie krajowym - stwierdził Rzecznik Generalny. Stanowisko Rzecznika, może mieć wpływ na TTIP, CETA i inne negocjonowane umowy o wolnym handlu np. z Japonią czy też Brazylią. Wymóg ratyfikacji przez parlamenty narodowe z pewnością wpłynie na spowolnienie procesu i odwleczenie w czasie wejścia w życie umowy, jeśli opinia zostanie potwierdzona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

W opinii Rzecznika Generalnego Eleanor Sharpston EUSFTA jest umową o charakterze mieszanym, a zatem Unia Europejska nie ma wyłącznej kompetencji do jej przyjęcia. Według niej do kompetencji dzielonych należą m.in. niektóre aspekty postanowień dotyczących handlu usługami transportu, zamówień publicznych, własności intelektualnej oraz rozstrzygania sporów. 

Ponadto zdaniem Rzecznika Generalnego, UE nie może związać się tą częścią umowy EUSFTA, która rozwiązuje umowy dwustronne zawarte między Państwami Członkowskimi a Singapurem w przeszłości, gdyż znajduje się to wyłącznie w kompetencji tych Państw Członkowskich.

Jeśli stanowisko Rzecznika zostanie potwierdzone w wyroku TSEU, spodziewanym w 2017 roku, może oznaczać to koniec szerokich umów o wolnym handlu i wyłączenie powyżej wymienionych obszarów z ich treści. 

Przykład belgijskiej Walonii, która sprzeciwiła się ratyfikacji CETA, pokazuje, że mogłoby pojawić się ryzyko uzależnienia polityki handlowej całej UE od wewnętrznych interesów politycznych poszczególnych państw lub wspólnot regionalnych.

Skłania to do snucia przypuszczeń, iż obszary należące do kompetencji dzielonej stanowiłyby przedmiot odrębnie negocjowanych umów, zatwierdzanych w innym trybie, przy jednoczesnym udziale państw członkowskich i instytucji UE. Natomiast dziedziny należące do wyłącznej kompetencji UE takie jak handel towarami, stanowiące pierwotną podstawę umów o wolnym handlu byłyby zatwierdzane i negocjowane samodzielnie przez instytucje Unii Europejskiej, co zapewniłoby szybsze wejście w życie ułatwień w obrocie towarami z wybranymi państwami.

Autor: Marcin Łukowski