3 maja b.r. Zgromadzenie Narodowe Ekwadoru zatwierdziło wypowiedzenie 12 umów o popieraniu i ochronie inwestycji zagranicznych (BITów) z Argentyną, Boliwią, Chile, Chinami, Hiszpanią, Holandią, Kanadą, Szwajcarią, USA, Wenezuelą i Włochami. Mimo że z perspektywy prawnomiędzynarodowej to zaledwie wstęp do działań prawnych, decyzja parlamentu wpisuje się w dotychczasowy kierunek działań, zatem należy się spodziewać jej rychłej realizacji (acz ze świadomością że skutki prawne wypowiedzenia BITów są zazwyczaj odroczone o 5 do 15 lat).
Politykę inwestycyjną Ekwadoru warto porównać z traktatem inwestycyjnym nowej generacjipodpisanym niedawno przez rządy Maroka i Nigerii.
Polityka odchodzenia od BITów realizowana jest przez Ekwador od dekady (Lexology, Ecuador terminates 12 BITs - a growing trend of reconsideration of traditional investment treaties?). W 2007 r. prezydent Rafael Correa złożył oświadczenie w Międzynarodowym Centrum Rozwiązywania Sporów Inwestycyjnych (ICSID) ws. ograniczenia dopuszczalności powództw w sporach z sektorów energetyki i górnictwa. Kilka miesięcy później przyjęto nową Konstytucję, zgodnie z którą Ekwador nie może zawierać traktów o uznaniu obowiązkowej jurysdykcji arbitrażowej w sporach kontraktowych i handlowych (za wyjątkiem m.in. mechanizmów regionalnych). W 2008 r. prezydent Correa ogłosił wypowiedzenie BITów z Gwatemalą, Dominikaną,Hondurasem, Kubą, Nikaraguą, Paragwajem, Salwadorem i Urugwajem. W roku kolejnym tożsame działania podjęto względem konwencji ICSID (ze skutkiem od stycznia 2010 r.). Dalej doprowadzono do utraty mocy prawnej BITów z Finlandią, Francją, Niemcami, Szwecją i Wielką Brytanią.
Działania Ekwadoru wpisują się w szerszy trend kontestowania modelowych rozwiązań prawa międzynarodowego inwestycyjnego popularyzowanych do końca XX w. Wyróżnić można dwie strategie w tym zakresie. Z jednej strony, niektóre państwa dążą do wyłączenia się z reżimu prawa międzynarodowego inwestycyjnego. Dość wspomnieć o wycofaniu się z ICSID Boliwii (2007 r.) i Wenezueli (2012 r.).
Z drugiej strony, cześć państw podejmuje inicjatywy na rzecz rewizji obowiązujących norm - zmiany równowagi ochrony prawnej inwestora zagranicznego i państwa goszczącego. Do tego grona można zaliczyć Indie, Indonezję, czy RPA.
Indie, które w marcu b.r. rozpoczęły wypowiadanie swoich BITów (GAR, India's termination of BITs to begin), jak pisaliśmy marcu 2015 r. przyjęły własny BIT modelowy.
RPA ustawą z 2015 r. o ochronie inwestycji postanowiła zastąpić mechanizmy międzynarodowe prawem krajowym.
W tym kontekście warto wreszcie zwrócić uwagę na BIT podpisany z końcem ubiegłego roku przez Maroko i Nigerię, który zawiera kilka interesujących rozwiązań (Nigeria and Morocco Move Towards a “New Generation” of Bilateral Investment Treaties).
BIT obejmuje m.in.:
- obowiązki - w zakresie ekologii, praw społecznych i pracowniczych, praw człowieka i corporate governance - ciążące na inwestorach zagranicznych,
- szeroko zakreśloną swobodę regulacyjną państwa goszczącego,
- mechanizm konsultacyjny zapobiegania sporom,
- brak sunset clause (odraczającej skutek wypowiedzenia traktatu).
Również Ekwador deklaruje, że ostatnie wygaszanie BITów jest wstępem do negocjowania nowych traktatów, lepiej chroniących interes publiczny.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz