TSUE potwierdził, że granica wieku 65 lat dla pilotów w transporcie lotniczym nie jest sprzeczna z postanowieniami Karty praw podstawowych UE

Na początku zeszłego miesiąca TSUE wydał wyrok w sprawie C-190/16 Werner Fries przeciwko Lufthansa CityLine GmbH, w którym uznał, że granica wieku 65 lat dla pilotów w zarobkowym transporcie lotniczym, jaka wynika z prawa wtórnego UE, nie jest sprzeczna z zakazem dyskryminacji ze względu na wiek oraz prawem do swobodnego wyboru i wykonywania zawodu, a w konsekwencji jest ważna. Skarżący w postępowaniu krajowym domagał się jedynie wynagrodzenia za dwa miesiące pracy, jakie przypadały do końca roku kalendarzowego, w którym osiągnął wiek 65 lat, jednak sąd kierujący pytanie prejudycjalne (Federalny Sąd Pracy – Bundesarbeitsgericht) powziął wątpliwości czy jedno z postanowień załącznika I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1178/2011, w zakresie w jakim określa górną granicę wieku dla pilotów w zarobkowym transporcie lotniczym, nie jest sprzeczne z art. 15 ust. 1 (wolność wyboru zawodu) oraz art. 21 (równość traktowania – dyskryminacja ze względu na wiek) Karty praw podstawowych UE.

Podobne ograniczenia wiekowe dla pilotów w zarobkowym transporcie lotniczym wynikają zarówno z przepisów powszechnego prawa międzynarodowego (pkt. 2.1.10.1 i 2.1.10.2 Załącznika 1 do Konwencji chicagowskiej, tj. Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z 1944 r.), jak i regulacji regionalnych, europejskich (przyjętych przez Joint Aviation Authorities, tj. podmiot stowarzyszony z Europejską Konferencją Lotnictwa Cywilnego – ECAC).

TSUE zgadzając się, że analizowane ograniczenie wiekowe ingeruje w wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz zakaz dyskryminacji ze względu na wiek, skupił się na odpowiedzi na pytanie czy spełnione są warunki dopuszczalnego ograniczania praw i wolności zawartych w Karcie, jakie wynikają z klauzuli limitacyjnej, tj. z jej art. 52 ust. 1 („wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w karcie muszą być przewidziane ustawą i muszą szanować istotę wspomnianych praw i wolności. Z zastrzeżeniem poszanowania zasady proporcjonalności ograniczenia mogą być wprowadzone wyłącznie wtedy, gdy są konieczne i rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego uznawanym przez Unię lub potrzebom ochrony praw i wolności innych osób”). W obu przypadkach, mając na uwadze przede wszystkim względy bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym w Europie, Trybunał uznał, że warunki te zostały spełnione.

Zgadzając się z argumentacją i konkluzją Trybunału należy odnotować, że omawiany wyrok nie jest pierwszym, który dotyczył ograniczenia wiekowego dla pilotów w transporcie lotniczym. W wyroku w sprawie C-447/09 Prigge, TSUE powołując się m.in. na powołane wyżej przepisy prawa międzynarodowego, wskazujące na zasadną granicę 65 lat, uznał, że granica 60 lat, jaka wynikała z układu zbiorowego, podważanego przed sądem krajowym, który skierował pytanie prejudycjalne, nie jest uzasadniona kilkoma przepisami, dopuszczającymi odstępstwa od zasady równego traktowania, jakie wynikają z Dyrektywy 2000/78. W związku z powyższym, o ile niższa granica wieku dla pilotów lotnictwa cywilnego niż 65 narusza zakaz dyskryminacji ze względu na wiek, wynikający zarówno z Karty praw podstawowych, jaki i Dyrektywy 2000/78 oraz ewentualnie narusza wolność wyboru i wykonywania zawodu, wynikającą z Karty, to w świetle przedstawionego orzeczenia C-190/16 Fries, granica 65 lat jest uzasadniona i zgodna z prawem unijnym.

Nie jest to również pierwszy przypadek kiedy TSUE oceniał ważność prawa wtórnego w świetle przepisów równościowych Karty praw podstawowych. I tak np. w wyroku w sprawie C-236/09 Test-Achats uznał, że jeden z wyjątków od zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dostępie do towarów i usług oraz w dostarczaniu towarów i usług (płeć jako czynnik aktuarialny przy wyliczaniu ryzyka ubezpieczeniowego – art. 5 ust. 2 Dyrektywy 2004/113) jest nieważny, jako sprzeczny z art. 21 oraz art. 23 (równość kobiet i mężczyzn) Karty.