Wielka Brytania prawnie przygotowana na stosowanie sankcji międzynarodowych po Brexicie

Z końcem maja królewski podpis zwieńczył procedurę legislacyjną angielskiej ustawy o sankcjach i przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (Sanctions and Anti-Money Laundering Act 2018, SAMLA), uchwaloną na potrzeby wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej w marcu 2019 r. Obecnie rząd Wielkiej Brytanii implementuje sankcje unijne (a także cześć sankcji ONZ), jeżeli nie podlegają one bezpośredniemu stosowaniu, na podstawie Ustawy o wspólnotach europejskich z 1972 r.; w związku z Brexitem ta ostatnia zostanie jednak uchylona.

SAMLA rozszerza pod pewnymi zakresami kompetencje rządu do stanowienia autonomicznych sankcji - niezależnie od organizacji międzynarodowych, których Wlk. Brytania jest członkiem. Zarazem ten sam rządu w sierpniu 2017 r. przyznał, że sankcje międzynarodowe są najbardziej skuteczne w razie koordynacji polityk innych państw i organizacji, w związku z czym Londyn będzie nadal uzgadniać politykę zagraniczną w tym zakresie ze swoimi partnerami (zob. dokumenty z konsultacjilegislacyjnych).

SAMLA stanowi podstawę do nakładania sankcji finansowych, imigracyjnych, handlowych lotniczych i morskich w przypadkach związanych z:

•        Terroryzmem
•        Bezpieczeństwem narodowym
•        Międzynarodowym pokojem i bezpieczeństwem
•        Realizacją celów polityki zagranicznej Wlk. Brytanii
•        Rozwiązywaniem konfliktów zbrojnych i ochroną cywili,
•        Odpowiedzią na poważne naruszenia praw człowieka oraz wspierania ich popularyzacji,
•        Działania na rzecz implementacji prawa międzynarodowego humanitarnego
•        Wkładu w nie-proliferację i rozbrojenie
•        Działań na rzecz demokracji, rządów prawa i zasad good governance.

Sankcje mogą być stosowane wobec: 1) indywidualnie wskazanych podmiotów, 2) podmiotów powiązanych z określonym państwem, terytorium lub regionem, 3) odpowiednio scharakteryzowanych podmiotów związanych z określonymi państwami, terytoriami lub regionami (tj. na potrzeby sankcji sektorowych).

Sankcje będą implementowane mocą aktów właściwego ministra, jednak kluczowym organem stanie się zapewne, utworzone w 2016 r., Office of Financial Sanctions Implementation (OFSI).

SAMLA obejmuje procedurę odwoławczą dla wyznaczonych podmiotów, a listy podmiotów objętych sankcjami  podlegają okresowym przeglądom.

Zakres podmiotowy ustawy obejmuje osoby w Wielkiej Brytanii, jej obywateli oraz mające tam swoją siedzibę osoby prawne. Oznacza to, że o ile sankcje na podstawie ustawy mogą być adresowane przeciwko podmiotom z państw trzecich, sankcje za ich naruszenie obejmą jednie podmiot w lub z Wielkiej Brytanii. Innymi słowy, nie będą podejmowane próby ekstraterytorialnego stosowania sankcji, co nagminnie robią Stany Zjednoczone, mimo że rola Londynu na międzynarodowych rynkach finansowych czyniłaby z tego państwo naturalnego kandydata do przyjęcia tożsamej polityki.

Ciekawostką w zakresie sankcji finansowych, nieobecną w ramach prawnych UE, jest możliwość nałożenia obowiązku wycofania się z inwestycji (udziałów, kontroli) w podmiocie objętym sankcjami.