Parlament Europejski wszczyna procedurę z art. 7 ust. 1 TUE przeciwko Węgrom

Parlament Europejski przyjął dziś rezolucję w w sprawie wniosku wzywającego Radę do stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia, jak poszanowanie demokracji, równości, rządów prawa i praw człowieka; uzasadniony wniosek do Rady stanowi załącznik do rezolucji (na razie dostępny jest tekst w wersji tymczasowej). Tym samym Węgry stały się drugim po Polsce państwem członkowskim UE, wobec którego procedura ta została zastosowana.

Podmiotem inicjującym postepowanie jest nie Komisja, a Parlament Europejski, który zgodnie z art. 7 TUE także może wystąpić, zarówno z wnioskiem o stwierdzenie wyraźnego ryzyka naruszenia wartości UE na podstawie ust. 1, jak i z wnioskiem o stwierdzenie ich poważnego i stałego naruszenia (na podstawie ust. 2). W przypadku Węgier nie została przeprowadzona przez Komisję "poprzedzająca art. 7" procedura postępowania w przypadku ryzyka pojawienia się systemowych zagrożeń dla praworządności w państwach członkowskich (na temat szczegółów obu procedur zob nasz wcześniejszy post, a także posty dotyczące postępowań wobec Polski). Sytuacja na Węgrzech była też przedmiotem kilku debat i rezolucji PE już od 2011 r., a także postępowań przed Trybunałem Sprawiedliwości UE ze skargi Komisji, zakończonych wyrokami. Także w przeddzień (tj. 11 września) przyjęcia tej najnowszej rezolucji odbyła się debata nad stanem praworządności i przestrzegania unijnych wartości przez węgierskie władze, w której poza parlamentarzystami uczestniczyli premier Węgier Viktor Orban i wiceprzewodniczący KE, Frans Timmermans.

Jednak te środki nie przyniosły poprawy, przeciwnie, dochodziło do stopniowego pogorszenia stanu przestrzegania praworządności i eskalacji działań władz węgierskich mogących naruszać unijne wartości. Zostały one opisane szczegółowo w sprawozdaniu parlamentarnej Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, ono też stanowi podstawę uzasadnionego wniosku PE. Podejmując decyzję o wystąpieniu z wnioskiem do Rady parlamentarzyści podkreślili, że mimo deklarowanej przez władze węgierskie gotowości do dyskusji nad niektórymi przyjętymi środkami, postawa władz nie rokuje na realne rozwiązanie problemów i wiele kwestii budzi poważny niepokój. Dotyczy to w szczególności takich obszarów jak:

• funkcjonowanie systemu konstytucyjnego i wyborczego; 
• niezależność sądownictwa i innych instytucji oraz praw sędziów; 
• korupcja i konfliktów interesów; 
• ochrona prywatności oraz ochrona danych; 
• wolność wypowiedzi; 
• wolność nauki; 
• wolność religii; 
• wolność zrzeszania się; 
• prawo do równego traktowania; 
• prawa osób należących do mniejszości, w tym Romów i Żydów, oraz ochrona przed wypowiedziami nawołującymi do nienawiści wobec tych mniejszości; 
• prawa podstawowe migrantów, osób ubiegających się o azyl i uchodźców; 
• prawa gospodarcze i społeczne. 

Wniosek Parlamentu do Rady w sprawie Węgier został przyjęty 448 głosami za, przy 197 głosach przeciw i 48 wstrzymujących się. Do przyjęcia projektu wymagana była większość absolutna członków Parlamentu (376) i dwie trzecie oddanych głosów (gdzie liczą się tylko głosy za i przeciw).

Wniosek zostanie teraz przesłany do Rady, której członkowie stanowiąc większością czterech piątych głosów i za zgodą PE mogą stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wartości UE na Węgrzech. Wcześniej jednak Węgry muszą zostać wysłuchane.Rada może też w takiej samej procedurze skierować do Węgier zalecenia w celu przeciwdziałania zagrożeniom.

Przy okazji, waga praworządności została bardzo mocno zaakcentowana w "Orędziu o stanie Unii" wygłoszonym dziś w PE przez przewodniczącego Komisji J.-C. Junckera - zob. tekst przemówienia i pełny tekst orędzia.