Źródło: https://www.dw.com/en/french-burqa-ban-violates-human-rights-rules-un-committee/a-46007469?maca=en-Facebook-sharing&fbclid=IwAR3qb2_2puxMUyAV--xnR0U2uzMISySHSkNUfXFkekGeQ0J8AuYeRdOA7fY
We wtorek, 23 października, w dwóch przełomowych decyzjach Komitet Praw Człowieka ONZ (Komitet) stwierdził, że Francja, stosując wobec dwóch muzułmańskich kobiet karę grzywny za noszenie nikabu w miejscach publicznych, naruszyła ich prawa i wolności chronione na gruncie Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (MPPOiP). Nikab to pas materiału zakrywający całkowicie twarz, pozostawiając prześwity jedynie na oczy. We Francji około dwóch tysięcy muzułmańskich kobiet nosi takie tradycyjne elementy ubioru. Zgodnie z przepisami ustawy nr 2010-1192 z 11 października 2010 r. zakrywanie twarzy w miejscach publicznych, które uniemożliwia identyfikację osoby, jest - poza pewnymi wyjątkami - zakazane. Zakaz zasłaniania twarzy dotyczy nie tylko burki lub nikabem, ale też kominiarką lub kaskiem motocyklowym. Odnosi się on do miejsc publicznych, takich jak parki, sklepy, dworce, urzędy. Kto nie stosuje się do tego zakazu podlega każe grzywny. Obie skarżące (składające zawiadomienie o naruszeniu ich praw gwarantowanych w MPPOiP) noszą tradycyjny nikab i w 2012 r. zostały skazane na taką karę przez sądy francuskie. W 2016 r. na podstawie Protokołu Fakultatywnego do MPPOiP złożyły skargę do Komitetu. Ten uznał, że ogólny zakaz zasłaniania twarzy nikabem w miejscach publicznych, wprowadzony przez prawo francuskie, w nieproporcjonalny sposób zaszkodził prawu skarżących do swobodnego manifestowania swoich przekonań religijnych, a Francja nie wyjaśniła w wystarczającym stopniu, dlaczego taki zakaz jest konieczny. "W szczególności Komitet nie dał wiary francuskim twierdzeniom, że zakaz zasłaniania twarzy był konieczny i proporcjonalny ze względu na bezpieczeństwo, albo w celu budowania »żyjącego wspólnie społeczeństwa«”. Komitet przyznał, że państwa mogą wymagać, aby osoby pokazywały swoje twarze w określonych okolicznościach do celów identyfikacji, ale uznał, że ogólny zakaz nikabu był zbyt szeroki w tym celu. Komitet uznał również, że "zakaz, zamiast chronić całkowicie zakryte kobiety, może przynieść odwrotne skutki, ograniczając kobietom możliwość wychodzenia z domów, utrudniając im dostęp do usług publicznych i marginalizując je". Orzekł zatem, że Francja naruszyła prawa i wolności gwarantowane w art. 18 (prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania) oraz art. 26 (zakaz dyskryminacji) EKPCz. Nakazał też wypłatę odszkodowania skarżącym i zobowiązał Francję do przedstawienia w ciągu 180 dni informacji o środkach podjętych w celu realizacji stanowiska Komitetu.
Analiza przeprowadzona przez Komitet jest niezwykle interesująca. Przepisy francuskie w tym zakresie były już bowiem przedmiotem orzeczenia Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz., Trybunał) w sprawie S.A.S. przeciwko Francji z 2014 r. Skarżąca do ETPCz. zarzuciła, że nie mogła mieć w miejscach publicznych całkowicie zasłoniętej twarzy (art. 8 (poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego), art. 9 (wolność myśli, sumienia i wyznania) i art. 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPCz.)). Z powołaniem się na art. 14 (zakaz dyskryminacji przy korzystaniu z praw i wolności EKPCz.) twierdziła, że zakaz ten oznaczał dyskryminację ze względu na płeć, religię i pochodzenie etniczne kobiet. W wyroku Wielkiej Izby, z dnia 1 lipca 2014 r. Trybunał orzekł, że nie doszło do naruszenia art. 8 i 9 Konwencji oraz że nie doszło do naruszenia art. 14 w związku z ww. przepisami (tj. art. 8 i 9 Konwencji). Jednocześnie Trybunał uznał, że w przedmiotowej sprawie nie miało miejsce zdarzenie, które uzasadniałoby rozpatrzenie przedmiotowej sprawy na gruncie art. 10 EKPCz., zarówno samodzielnie, jak i w związku z art. 14 tej konwencji. Trybunał wskazał, że francuska ustawa z 2010 r. miała niewątpliwie wpływ na sytuację kobiet muzułmanek, które stanęły przed dylematem podporządkowania się zakazowi odejścia od utrwalonych zasad ubioru wbrew swojemu wyznaniu, kulturze i przekonaniom, albo odmówienia podporządkowania się zakazowi i narażenia się na sankcję karną za jego nieprzestrzeganie. Zdaniem ETPCz. wprowadzenie zakazu miało jednak obiektywne i racjonalne uzasadnienie, gdyż jego wprowadzenie było podyktowane względami bezpieczeństwa publicznego i dotyczyło możliwości identyfikacji osób zagrażających innym osobom i mieniu oraz konieczności ochrony praw i wolności innych poprzez „poszanowanie minimalnego zbioru zasad otwartego społeczeństwa demokratycznego”, a zakaz nie miał konotacji religijnych.
Komitet Praw Człowieka ONZ podważa taką interpretację zakazu, zaznaczając, że był on "zbyt obszerny". Francja wciąż może jednak udoskonalić przepisy i zapewnić, by zakaz zasłaniania twarzy dotyczył tylko ludzi znajdujących się w określonych okolicznościach - np. na manifestacji lub meczu. Innymi słowy, zakaz nie może być wymierzony w określone praktyki i zwyczaje religijne w sposób dyskryminujący. Tym bardziej, że przepisy francuskie przewidują szereg wyjątków od zakazu m.in. odzież noszoną ze względów "zdrowotnych" lub "zawodowych", lub odzież będącą "częścią sportowych, artystycznych lub tradycyjnych uroczystości lub wydarzeń", w tym "procesji religijnych", oraz "odzież, która w innym przypadku jest prawnie dozwolona". Zdaniem Komitetu Francja nie wykazała, w jaki sposób noszenie nikabu sprawiałoby większe zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa publicznego niż ww. sytuacje zakrywania twarzy. Komitet zatem w sposób bardzo przekonujący wykazał, że każde ograniczenie podstawowych wolności i praw człowieka musi być należycie uzasadnione. Domniemane zagrożenia nie mogą stanowić uzasadnienia ograniczeń praw i wolności gwarantowanych w MPPOiP, zaś ochrona bezpieczeństwa publicznego nie może być odbywać się kosztem jednej grupy religijnej.
Stanowisko Komitetu może mieć także istotne znaczenie dla innych państw. Warto bowiem podkreślić, że poza Francją, zakaz zakrywania twarzy w miejscach publicznych obowiązuje już w kilku państwach europejskich, m.in. w Austrii, Belgii, Danii i Holandii.
Tekst decyzji dostępny na stronach Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz