Guest Post: Miejsce Europejskiej konwencji praw człowieka w europejskim i międzynarodowym porządku prawnym – projekt raportu Komitetu Zarządzającego Praw Człowieka Rady Europy

Działalność Komitetu Zarządzającego ds. Praw Człowieka (Steering Committee on Human Rights, CDDH) Rady Europy tradycyjnie cieszy się mniejszym zainteresowaniem – nawet dla osób zawodowo zajmujących się systemem strasburskim – w porównaniu z działalnością Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jest to zupełnie zrozumiałe, bo trudno polemizować z tezą, że to orzecznictwo strasburskie stanowi najważniejszy punkt odniesienia w analizach standardów ochrony praw człowieka w Europie. Pamiętajmy jednak, że nie samym orzecznictwem żyje człowiek, a system strasburski to nie tylko ETPC i organy kontrolno-monitorujące (CPT, ECSR, ECRI, Komisarz Praw Człowieka RE, itd.), lecz także współpraca międzyrządowa państw członkowskich Rady Europy, realizowana głównie w CDDH i podkomitetach o bardziej wyspecjalizowanym mandacie. To właśnie w tym obszarze systemu powstają nowe pomysły reformatorskie mechanizmu kontrolnego EKPC, projekty zaleceń Komitetu Ministrów RE czy opracowania analityczne. Dlatego warto mieć na oku „agendę” CDDH.

Szczególnie jedno z ostatnich tego typu opracowań należy polecić uwadze PT Czytelników bloga PPM. Wprawdzie zostanie ono sfinalizowane dopiero we wrześniu br., ale od niedawna można zobaczyć w domenie publicznej „zaawansowany” projekt, który nosi nazwę Draft chapters of the future CDDH Report on the place of the European Convention on Human Rights in the European and international legal order. Został on przyjęty na czerwcowym posiedzeniu CDDH i jest dostępny tutaj.

Na temat Europejskiej Konwencji Praw Człowieka jako umowy międzynarodowej (i szerzej – w kontekście prawa międzynarodowego) wylano już morze atramentu, stąd można by zapytać, czy kolejne opracowanie na ten temat było rzeczywiście potrzebne. Odpowiadając dialektycznie: widocznie było, skoro powstało. 

Projekt dotyczy tematów dogłębnie przeanalizowanych w doktrynie, skądinąd wciąż bardzo aktualnych, tj.:

- metodologii interpretacji EKPC przez Trybunał i jego podejścia do prawa międzynarodowego,

- interakcji pomiędzy rezolucjami Rady Bezpieczeństwa a Europejską Konwencją Praw Człowieka,

- interakcji pomiędzy międzynarodowym prawem humanitarnym a EKPC,

- interakcji pomiędzy EKPC a innymi międzynarodowymi instrumentami z zakresu praw człowieka, których stronami są państwa członkowskie Rady Europy.

            Lekturę i ocenę treści projektu raportu należy pozostawić PT Czytelnikom, ale trudno powstrzymać się od komentarza, że w obecnej postaci projekt jest dość eklektyczny pod względem treści i formy, tj. fragmenty bardzo podręcznikowe (aż do bólu) albo przypominające skrypt wykładu przeplatają się z „zaawansowanymi” uwagami, głównie – choć nie tylko –  na tle orzecznictwa ETPC. Spore fragmenty tego projektu można byłoby skrócić lub pominąć bez uszczerbku dla jego esencji. Wspomniana eklektyczność to zapewne efekt tworzenia raportu przez podkomitet roboczy złożony z przedstawicieli państw (DH-SYSC-II) z udziałem ekspertów zewnętrznych, a także Sekretariatu RE. Zachęcająco brzmią śródtytuły każdej z części raportu („Challenges and possible solutions”); niestety nie zawsze treść tych konkluzji jest intelektualnie ożywcza.

Jednak niezależnie od powyższego – przeczytajmy i poczekajmy na ostateczny efekt prac komitetu roboczego i CDDH. Z całą pewnością raport o miejscu EKPC w międzynarodowym porządku prawnym ma walor edukacyjny i właściwie należy się cieszyć, że taki temat znalazł się w agendzie Komitetu Zarządzającego. Jest to także część większego przedsięwzięcia, tj. follow-up’u (a bardziej po polsku: pokłosia) Raportu o długofalowej przyszłości systemu EKPC, przyjętego przez CDDH w 2015 r. roku. Udanym elementem wspomnianego pokłosia można nazwać Raport CDDH z 2017 r. dotyczący procedury selekcji i wyboru kandydatów na sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Autor: Prof. Michał Balcerzak