GRECO krytycznie o zmianach w polskim sądownictwie

Pod koniec 2019 r. Grupa Państw Przeciwko Korupcji, czyli GRECO, opublikowała kolejny raport w tzw. procedurze zgodności prowadzonej w związku z raportem przyjętym w 2013r. w ramach czwartej rundy monitoringowej, która dotyczyła zagadnień korupcji w odniesieniu do członków parlamentów, sędziów i prokuratorów.  

GRECO oceniała wywiązanie się z rekomendacji przyjętych w raporcie z 2013 r., a także z kolejnych rekomendacji wydanych w ramach procedury ad – hoc wszczętej w związku ze zmianami w sądownictwie wprowadzonymi w Polsce w latach 2016 – 2018. Niestety konkluzje Grupy są dla Polski niekorzystne: wdrożonych zostało jedynie 7 na 16 pierwotnych rekomendacji, natomiast z rekomendacji wydanych w procedurze ad – hoc jedynie 1 z 6. Zarzuty dotyczące statusu prawnego parlamentarzystów dotyczą m.in. nieprzejrzystości procedur lobbingowych oraz potrzeby ulepszenia wytycznych etycznych dotyczących konfliktów interesów. „Starsze” rekomendacje dotyczące sędziów i prokuratorów dotyczą braku generalnych wytycznych w zakresie eliminowania konfliktów interesów, a prowadzone w tym zakresie prace nie wyszły poza etapy początkowe.

W odniesieniu do realizacji sześciu nowych rekomendacji wydanych w procedurze ad – hoc wdrożonej w wyniku zmian wymiaru sprawiedliwości w latach 2016 - 2018, GRECO pozytywnie oceniła wycofanie przepisów dotyczących wieku emerytalnego sędziów SN i uzależnienia możliwości przedłużania pełnienia przez nich urzędu od decyzji Prezydenta. Grupa odniosła się krytycznie do braku ponownego rozważenia przez władze utworzenia izby dyscyplinarnej SN, braku nowelizacji przepisów o wyborze członków KRS, o postępowaniach dyscyplinarnych wobec sędziów SN, o wpływie władzy wykonawczej na wewnętrzne funkcjonowanie SN, braku nowelizacji przepisów dot. powoływania i odwoływania prezesów sądów powszechnych oraz regulacji postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów sądów powszechnych. Niezwykle dużo zastrzeżeń GRECO zgłosiła do kształtu i praktyki stosowania przepisów dot. postępowań dyscyplinarnych. W opinii Grupy wszystkie wskazane powyżej obecnie obowiązujące przepisy, co do których zgłoszone zostały zastrzeżenia, rozpatrywane łącznie umożliwiają władzy wykonawczej i ustawodawczej wpływanie na funkcjonowanie władzy sądowniczej i w ten sposób osłabiają niezależność sądownictwa w Polsce. Dlatego też GRECO zwróciła się do władz polskich o rozważenie zastrzeżeń podniesionych w pięciu niewykonanych rekomendacjach. Termin na przedstawienie stanowiska wyznaczono na koniec grudnia 2020 r.