10. rocznica śmierci Profesora Krzysztofa Skubiszewskiego (1926-2010)

Mija właśnie dziesięć lat od śmierci Profesora Krzysztofa Skubiszewskiego. Profesor zmarł 8 lutego 2010 r. w Warszawie. Ze względu na tę rocznicę IV wykład poświęcony Pamięci Profesora , organizowany przez Instytut Nauk Prawnych PAN i Centrum Europejskie UW, odbędzie się 13 lutego br. (w poprzednich latach był to październik - miesiąc urodzin Profesora). Tegoroczny wykład nt. Krzysztof Skubiszewski and the right to self-determination: past and future wygłosi prof. Peter Hilpold z Uniwersytetu w Innsbrucku.

Profesor Krzysztof Skubiszewski był człowiekiem wyjątkowym; w swoim długim i pracowitym życiu połączył kariery naukowca, sędziego międzynarodowego oraz polityka i dyplomaty. I w każdej z tych ról okazał się równie wybitny. 

Jako uczony - profesor najpierw Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, a później Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk - był, między innymi, pionierem badań nad prawem organizacji międzynarodowych. W 1971 r. został wybrany na członka Instytutu Prawa Międzynarodowego, a w l. 80. był sprawozdawcą Instytutu w temacie tworzenia konwencji wielostronnych o charakterze ogólnym oraz nietraktatowych instrumentów normatywnych. Doktorat honoris causa nadały mu: Rijksuniversiteit te Gent (1989), Université de Liège (1990), Universit à degli Studi di Torino (1990), Universität Mainz (1991), Université de Genève (1992) i Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (2002). 

Jako sędzia międzynarodowy orzekał w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości w roli sędziego ad hoc w sprawie Timoru Wschodniego (Portugalia przeciwko Australii, 1991-1995) oraz w sprawie Gabčikovo-Nagymaros (Węgry przeciwko Słowacji, 1993-1997).  Od grudnia 1993 r. został arbitrem Irańsko-Amerykańskiego Trybunału ds. Roszczeń, a od lutego 1994 r. kierował nim, aż do swojej śmierci.

Zasługi Profesora jako pierwszego Ministra Spraw Zagranicznych po ustrojowej zmianie 1989 r. najlepiej ujęli członkowie Konferencji Ambasadorów RP w wydanym 7 lutego 2020 r. oświadczeniu. Za ich zgodą - przytaczamy jego treść:

Konferencja Ambasadorów RP^[i]                                              Warszawa, 7 lutego 2020 r.

Dziesiąta rocznica śmierci Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego, 

twórcy polityki zagranicznej niepodległej Polski

     8 lutego mija dziesiąta rocznica śmierci profesora Krzysztofa Skubiszewskiego, pierwszego Ministra Spraw Zagranicznych III Rzeczpospolitej. W latach 1989-1993 wyznaczył on kluczowe kierunki naszej polityki zagranicznej.  

    Europa zmieniała się wówczas od podstaw: rozpadały się stare podziały, powstawały nowe państwa; Polska zyskała nowych sąsiadów na zachodzie, południu i wschodzie. Rozwiązane zostały RWPG i Układ Warszawski, wojska radzieckie wycofywały się z Polski.         

    Należało od nowa zdefiniować i zapewnić strategicznie silne miejsce Polski w Europie. Temu miała służyć niezawisła polityka zagraniczna.

    Dzięki Ministrowi Skubiszewskiemu Polska znalazła się we wspólnocie demokratycznych państw: przystąpiła do Rady Europy, a potem związała się umową stowarzyszeniową z Unią Europejską, co doprowadziło do pełnego członkostwa w Unii, a wcześniej otworzyło drogę do NATO.

    Polska zaczęła w tej wspólnocie odgrywać dużą rolę: wraz z Hansem-Dietrichem Genscherem i Rolandem Dumas Krzysztof Skubiszewski powołał Trójkąt Weimarski. Wskazał na rolę polsko-niemieckiej „wspólnoty interesów” w Europie, wytyczył drogę do zażegnania szeregu problemów wynikających z tragicznej przeszłości (m.in. zainicjował starania o uzyskanie poważnych środków na pomoc dla ofiar zbrodni hitlerowskich).  

    Polska stała się ostoją stabilności Europy Środkowej i Wschodniej, wzorem demokratycznych rozwiązań, gospodarki rynkowej i przywiązania do idei europejskiej. Miało to wyzwalający wpływ na sąsiadów za naszą wschodnią granicą.

    Polityka zagraniczna Krzysztofa Skubiszewskiego traktowała wspieranie budowy demokratycznego państwa, rozwój gospodarki rynkowej, zachowanie równowagi społecznej w dobie transformacji i ugruntowanie Polski w społeczności krajów demokratycznych - jako polską rację stanu.  

 *     *      *

    W mowie pożegnalnej wygłoszonej dziesięć lat temu Tadeusz Mazowiecki powiedział, że współpraca z Ministrem Skubiszewskim była dla niego „darem”. Można dodać, że Krzysztof Skubiszewski był darem dla Polski.  I dla tych z nas, którzy mieli zaszczyt pracować pod Jego kierownictwem. 

 

Podpisy:    

Jan Barcz	Jacek Kluczkowski	Piotr Nowina-Konopka
Iwo Byczewski	Tomasz Knothe	Agnieszka Magdziak-Miszewska
Maria Krzysztof Byrski	Maciej Kozłowski	Piotr Ogrodziński
Tadeusz Diem	Maciej Koźmiński	Ryszard Schnepf
Paweł Dobrowolski	Jerzy Kranz	Grażyna Sikorska
Grzegorz Dziemidowicz	Andrzej Krawczyk	Katarzyna Skórzyńska
Stefan Frankiewicz	Andrzej Krzeczunowicz	Tadeusz Szumowski
Urszula Gacek	Henryk Lipszyc	Andrzej Towpik
Marek Grela	Bogumił Luft	Wojciech Tomaszewski
Adam W. Jelonek	Piotr Łukasiewicz	Jan Truszczyński
Maciej Klimczak	Anna Niewiadomska	Maria Wodzyńska-Walicka
Michał Klinger	Jerzy Maria Nowak

---

[i] ‘Konferencja Ambasadorów RP’ to grupa byłych przedstawicieli RP, której celem jest analiza polityki zagranicznej, wskazywanie pojawiających się zagrożeń dla Polski i sporządzanie rekomendacji. Chcemy dotrzeć do szerokiej opinii publicznej.Łączy nas wspólna praca i doświadczenie w kształtowaniu pozycji Polski jako nowoczesnego państwa Europy, znaczącego członka Wspólnoty Transatlantyckiej. Jesteśmy przekonani, że polityka zagraniczna powinnareprezentować interesy Polski a nie partii rządzącej. Nasza strona: ambasadorowie.org 

  

PS. Więcej o Profesorze Krzysztofie Skubiszewskim mogą Państwo przeczytać w opracowaniach:

- J. Sandorskiego Profesor Krzysztof Skubiszewski (1926-2010) 

- Krzysztof Skubiszewski - Minister Spraw Zagranicznych RP 1989-1993

- Na archiwalnej stronie Gabinetu Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego w Instytucie Zachodnim w Poznaniu (z aktualnej strony IZ zniknęły wszelkie informacje o nim).