Zagrożenia na drodze budowy
instytucji „takiej jak NATO”
Elementem zmiany w stosunkach
międzynarodowych jest, relatywny, wzrost znaczenia regionu Indo-Pacific. Pośrednim
dowodem zmiany jest tempo podjęcia i intensywność kontaktów z państwami regionu
ze strony nowej administracji amerykańskiej. Zarówno w postaci „szczytu”
prezydentów i premierów (w formule wirtualnej)[1]
jak i wizyty (realne) sekretarzy spraw zagranicznych (A. Blinken) i obrony (L.
Austin).
Nowym elementem w regionie jest
dążenie państw do zmiany formuły współpracy od „piasty(USA) – szprychy(alianci)”
do zinstytucjonalizowanej, wielostronnej. W ramach współpracy: Australia,
Indie, Japonia i USA budowane są: - DSD (Democratic Security Diamond) i Quad 2.0
(Quadrilateral
Security Dialogue). DSD jest instytucją
współpracy polityczno-społeczną zaś Quad 2.0 polityczną-wojskową; ta
„specjalizacja” jest umowna-niesformalizowana. Quad 2.0 stopniowo jest
poszerzana w formule Quad+ o państwa regionu i zachodnich aliantów: Francję,
Niemcy i Wielką Brytanię. Współpraca ma zapewnić by region był „free
and open” lub – jak określa to nowa administracja amerykańska – „secure and
prosperous[2]”.
Działania na rzecz rozwoju współpracy i asertywnej
odpowiedzi na wyzwania ze strony Chin, a także Rosji napotykają na trudności. Mają one różny charakter i źródła; pochodzą one ze
strony strategicznych rywali, ale i z „wnętrza” współpracy. Ich źródłem mogą
być działania uczestników. Takie działania mogą być inspirowane przez Chiny lub
Rosję a co najmniej spotykać się z przyjazna reakcją z ich strony.
Niewyobrażalne skutki średnio- i
długoterminowe dla współpracy może mieć realizacja zakupu przez Indie od Rosji
5 zestawów systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej „S-400 (Triumf)”[3].
Umowa została zawarta w listopadzie 2018 r. w trakcie wizyty w Delhi Prezydenta
V. Putina; wizyta i umowa zostały natychmiast wykorzystane przez Rosję – Putin
ogłosił ją w trakcie spotkania BRICS[4].
Pierwsza wpłata w wysokości 800 mln USD nastąpiła w 2019 r. a początek
realizacji kontraktu ma nastąpić do końca 2021 r.[5]. W
przypadku zakupu, a w praktyce uruchomienia systemu „S-400”, Indie zostaną
objęte amerykańskimi sankcjami[6],
tak jak miało to miejsce w reakcji na zakup systemu przez Turcję (członka NATO)[7].
Reakcję amerykańską (w postaci sankcji) dopełni natychmiastowe przerwanie
współpracy wojskowej szczególnie wspólnych manewrów (z USA, członkami NATO i
sojusznikami) ze względu na bezpośrednie zagrożenie rozpoznaniem („nauczeniem
się) przez „S-400” systemów bojowych samolotów F-35 JSF (Joint Strike Fighter)[8].
Sekretarz Obrony USA Lloyd Austin publicznie uprzedził rząd indyjski o tym
scenariuszu na konferencji prasowej (27 lutego 2021 r.) w trakcie oficjalnej
wizyty w Indiach[9].
Sekretarz Austin – w odpowiedzi na pytanie dziennikarza – upublicznił treść
rozmowy z Rajnathem Singhiem Ministrem Obrony Indii, równocześnie demonstrując
pogłębioną współpracę administracji Prezydenta J. Bidena i izby wyższej
legislatywy; zapowiedź sankcji zawarł bowiem senator Bob Menedez,
przewodniczący senackiej Komisji spraw zagranicznych w upublicznionym liście do
Sekretarza Obrony. Wypowiedź Austina i przebieg wizyty nie są przeszkodą we
współpracy – a jedynie uprzedzają o zagrożeniu – od zawarcia umowy Indie
pogłębiły i poszerzyły współpracę wojskową z USA (i Izraelem) również w
zakresie zakupów uzbrojenia zaś sam zakup nie uruchomi reakcji USA (dopiero
uruchomienie systemu). Indie mają możliwość rewizji polityki. Na rzecz rewizji
przemawia współpraca z sojusznikami z zachodniej hemisfery oraz stosunki z
Chinami. Kompromis jest możliwy m.in. w konsekwencji odsprzedania systemu
państwu/om trzeciemu/m (albo USA).
[1] 12 marca 2021 uczestnicy Quad odbyli spotkanie „na
szczycie” (jako takie zostało oficjalnie ogłoszone) z udziałem prezydentów USA:
Joe Biden i Indii: Narendra Modi oraz premierów Australii: Scott Morrison i
Japonii: Suga Yoshihide; szerzej
Our four nations are committed to a free, open, secure and prosperous
Indo-Pacific region.The Washington Post March 13, 2021 https://www.washingtonpost.com/opinions/2021/03/13/biden-modi-morrison-suga-quad-nations-indo-pacific/
Spotkanie
na „szczycie” nadało regularny i formalny charakter instytucji Quad jako filaru
współpracy pomiędzy uczestnikami; tak prof. Rory Medcalf, w tekście
podpisanym jako Head National Security Colege (a więc stanowiącym półoficjalny
wyraz stanowiska rządu Australii); R. Medcalf, The Quad has seen off the
sceptics and it’s here to stay. Australian National University. News 16 March 2021 https://nsc.crawford.anu.edu.au/department-news/18586/quad-has-seen-sceptics-and-its-here-stay.
[2]
Szerzej D. Grossman Biden Administration Could Benefit from Keeping an
Indo-Pacific Focus. November 30, 2020
https://www.rand.org/blog/2020/11/biden-administration-could-benefit-from-keeping-an.html;
S. Strangio, Is Biden Preparing to Tweak the Indo-Pacific Strategy? A shift in language may signal some
changes to the Trump administration’s headline Asia policy. The Diplomat
November 20, 2020
https://thediplomat.com/2020/11/is-biden-preparing-to-tweak-the-indo-pacific-strategy/
[3]
Producentem system jest “Rostec” rozwijający konstrukcję “S-300” opracowana
przez Ałmaz-Antiej.
[4] Szerzej B. Kuchay, India ‘makes advance payment’ for
Russian S-400 missile system. AlJazeera 18 Nov 2019
https://www.aljazeera.com/news/2019/11/18/india-makes-advance-payment-for-russian-s-400-missile-system
(dostęp: 21.03.2021).
[5] Za kwotę 5,5 mld USD; szerzej S.
Miglani, Exclusive: India's friction with U.S.
rises over planned purchase of Russian S-400 defence systems.
Reuters January, 15, 2021
https://www.reuters.com/article/us-india-usa-missiles-exclusive-idUSKBN29K2DO
(dostęp: 21.03.2021).
[6]
Reakcję amerykańską narzuca egzekutywie Section 231 CAATSA (Countering
America's Adversaries Through Sanctions Act); istnieje możliwość
nieuruchomienia sankcji w przypadku kiedy po zakupie system nie jest
uruchomiony (jak miało to miejsce w przypadku zakupu przez Grecję starszego
systemu „S-300”) albo wykorzystywany incydentalnie.
[7] Szerzej P. Iddon, Is India’s Russian S-400 Missile Deal Comparable To
Turkey’s Troubled Procurement? Forbes Jan 27, 2021
https://www.forbes.com/sites/pauliddon/2021/01/27/how-analogous-is-indias-russian-s-400-missile-deal-with-turkeys-troubled-procurement/
(data dostępu: 21.03.2021).
[8] Indie
nie uczestniczą w programie budowy tego samolotu tzn. w F-35 fighter jet
programme.
[9] Szerzej L. Seligman, Austin
hints India’s purchase of Russian missile system could trigger sanction. Politico
03/20/2021
https://www.politico.com/news/2021/03/20/lloyd-austin-india-sanctions-s400-missile-477304
(data dostępu: 21.03.2021)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz