Ogłoszenia 27.06.2025 r.

1. Call for papers: Conference "JIEL Junior Faculty Forum for International Economic Law" (online, listopad 2025 r.)
Journal of International Economic Law zaprasza do udziału w corocznym "Junior Faculty Forum for International Economic Law". Osoby zainteresowane udziałem w Forum mogą zgłaszać propozycje dotyczące różnych zagadnień związanych z międzynarodowym prawem gospodarczym. Wybrane teksty zostaną najpierw zaprezentowane podczas Forum, które odbędzie się online w listopadzie 2025 r., a następnie co najmniej co najmniej jeden z nich zostanie opublikowany w Journal of International Economic Law.
Osoby zainteresowane udziałem w Forum powinny przesłać abstrakt wystąpienia (do 800 słów) do 30 czerwca br.
Więcej informacji można znaleźć tutaj.

2. Call for papers: Junior colloquium "Invisible Actors in the Making of International Law (1750-2000)" (Paryż, listopad 2025 r.)
W dniach 27-28 listopada br. w Paryżu odbędzie się Junior colloquium "Invisible Actors in the Making of International Law (1750-2000)".
Wystąpienia mogą dotyczyć m.in. następujących zagadnień:

• Migrant people, human mobilities, and the transformations of international law
• The role of groups, minorities, and communities within and across states in shaping legal practices and institutions
• The agency and role of local and indigenous actors within and against imperial orders
• The plurality of economic actors and business organisations, their transformations through time, and their impact on international law
• New actors, the evolution of warfare, and the changing law of war
• Non-human agents, elements of nature and (im)material objects in the making of international law

Zgłoszenia (abstrakt do 300 słów) należy przesyłać do 10 sierpnia.
Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Specjalny Trybunał ds. Agresji w Ukrainie

"Wszyscy pamiętamy trybunał, który wymierzył sprawiedliwość po okrucieństwach nazizmu. Świat nigdy nie zapomni Norymbergi. Lata później, kiedy nienawiść i wojna powróciły do części Europy, potrzebny był kolejny trybunał, tym razem w sprawie zbrodni w byłej Jugosławii. Teraz potrzebujemy tego samego dla osądzenia rosyjskiej agresji w Ukrainie" – powiedział wczoraj prezydent Ukrainy - Władimir Zełenski - w przemówieniu do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, które wiązało się z podpisaniem umowy z Radą Europy dotyczącej utworzenia Specjalnego Trybunału ds. Agresji w Ukrainie.

Po ponad dwóch latach dyskusji dotyczących tego, czy taki trybunał w ogóle jest potrzebny i dlaczego Międzynarodowy Trybunał Karny nie może działać skoro może osądzać zbrodnię agresji (zob. Texts adopted - The establishment of a tribunal on the crime of aggression against Ukraine - Thursday, 19 January 2023; U.N. General Assembly Should Recommend Creation Of Crime Of Aggression Tribunal For Ukraine: Nuremberg Is Not The Model ), a potem jak  utworzyć  specjalny trybunał (zob. Forging a Cooperative Relationship Between ICC and a Special Tribunal for Russian Aggression Against Ukraine | Council on Foreign Relations, zobacz też Frequently Asked Questions - Special Tribunal for the Crime of Aggression against Ukraine - Portal) - w końcu umowa doszła do skutku. 

Została zawarta pomiędzy Ukrainą i Radą Europy (zob. https://search.coe.int/cm?i=0900001680b678c9). Specjalny Trybunał będzie miał mandat do ścigania najwyższych przywódców za zbrodnię agresji przeciwko Ukrainie. W umowie przypomniano o obowiązku każdego państwa do ścigania osób odpowiedzialnych za popełnienie zbrodni. 

Nie sposób w tym miejscu omówić wszystkich postanowień statutu, dlatego odniosę się tylko do kilku. 

Definicja agresji została umieszczona w artykule 2 Statutu (https://search.coe.int/cm?i=0900001680b678ca) i stanowi, że:

Ogłoszenia 6 czerwca 2025 r.

1. Call for papers: Canadian Yearbook of International Law

Redakcja Canadian Yearbook of International Law organizuje sympozjum dotyczące “The Adjudication of Climate Change”. Więcej informacji na temat jego problematyki można znaleźć tutaj.

Zgłoszenia (abstrakt do 500 słów) należy przesyłać do 15 lipca br. Wybrani autorzy zostaną zaproszeni do udziału w Young Scholars’ Workshop, który odbędzie się na Uniwersytecie w Ottawie w listopadzie br., a ich artykuły (po recenzji) ukażą się w Yearbooku w 2026 r.

2. Call for papers: T.M.C. Asser Institute Early Career Conference on Humanitarian Disarmament (Haga, lipiec 2025 r.)

W dniach 10-11 lipca br. odbędzie się Early Career Conference on Humanitarian Disarmament. Więcej informacji na temat jej problematyki można znaleźć tutaj.

Zgłoszenia (abstrakt do 250 słów) należy przesyłać do 16 czerwca br.

Organizatorzy w ograniczonym zakresie dofinansują koszty zakwaterowania i podróży.

3. Call for papers: Popular International Law Workshop (Cambridge, wrzesień 2025 r.)

W dniu 26 września br. na Uniwersytecie w Cambridge odbędzie się Popular International Law Workshop.

Wystąpienia mogą dotyczyć m.in. następujących tematów:

• In what different ways can we think about a popular form of international law? How might this form be different from doctrinal international law?
• Who uses popular international law? In what places and contexts? For what audiences?
• What roles does popular international law play? Is it deployed as a language of resistance? Of emancipation? Of new imperialisms? Of injustice?
• What are the limits and possibilities of popular international law? What do we gain and what do we lose by the ubiquity of popular international law?
• How salient might popular international law be in possible futures of a radically transformed international system?

Zgłoszenia (abstrakt do 300 słów) należy przesyłać do 24 czerwca.

Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Joseph Kony (wciąż) poszukiwany: MTK będzie procedował in absentia

 Izba Odwoławcza MTK 3 czerwca 2025 potwierdziła, że zaplanowane na wrzesień 2025 posiedzenie w przedmiocie zatwierdzenia zarzutów (confirmation of charges hearing) w sprawie Josepha Kony’ego[1] odbędzie się pod jego nieobecność. Joseph Kony jest poszukiwany na podstawie nakazu aresztowania wydanego przez Izbę Przygotowawczą MTK w 2005[2]. Do tej pory nie udało się jednak wyegzekwować tej decyzji. Kony jest podejrzany o 12 zarzutów zbrodni przeciwko ludzkości oraz 21 zarzutów zbrodni wojennych[3].

Decyzja Izby Odwoławczej MTK została wydana na kanwie odwołania wniesionego przez obronę[4]. Pierwotnie Izba Przygotowawcza MTK w październiku 2024 ustaliła kryteria dotyczące przeprowadzania posiedzenia w przedmiocie zatwierdzenia zarzutów pod nieobecność podejrzanego i wyraziła na nie zgodę w sprawie Kony’ego[5]. Główny zarzut odwołania obrony dotyczył niespełnienia przez MTK wymogu pierwszego stawiennictwa podejrzanego przed Izbą Przygotowawczą MTK (initial appearance), na którym dochodzi m.in. do przedstawienia mu jego praw. Izba Odwoławcza MTK stwierdziła, że „zasadniczy przedmiot i cel posiedzenia w sprawie potwierdzenia zarzutów jest zachowany, nawet jeśli w drodze wyjątku Izba Przygotowawcza MTK postanowi przystąpić do potwierdzenia zarzutów in absentia bez uprzedniego pierwszego stawiennictwa”[6]. Podkreślono, że prawo do rzetelnego procesu oskarżonego zostanie zrealizowane nawet w takim przypadku. Podjęto bowiem wystarczające próby kontaktu z podejrzanym, a co więcej zapewniono mu obrońcę, który dostał odpowiedni czas na przygotowanie linii obrony. Izba Odwoławcza MTK słusznie zauważyła przy tym, że Statut Rzymski nie pozwala na prowadzenie rozprawy pod nieobecność oskarżonego, ale na jedynie przeprowadzenie posiedzenia w przedmiocie przedstawienia podejrzanemu zarzutów w ten sposób[7].

Przyjęty przez MTK sposób działania w tej sprawie ma znaczenie wyłącznie symboliczne. Wniosek Prokuratora MTK o przeprowadzenia posiedzenia w przedmiocie przedstawienia zarzutów pod nieobecność podejrzanego ma bowiem podstawy bardziej w charakterze narracyjnym niż rzeczywistym. Procedowanie in absentia nie pozwoli na bezpośrednie skonfrontowanie podejrzanego z materiałem dowodowym ani ewentualne uzyskanie jego wersji wydarzeń. Możliwe będzie jednak zaprezentowanie społeczności międzynarodowej zgromadzonego przez Prokuratora MTK materiału dowodowego. Prokurator MTK musi poprzeć każdy zarzut wystarczającymi dowodami, aby ustalić istotne podstawy do uznania (substantial grounds), że podejrzany popełnił zarzucane mu zbrodnie międzynarodowe. Możliwe, choć nie obligatoryjne, jest wezwanie świadków do złożenia zeznań podczas posiedzenia. To wszystko pozwoli na spełnienie dwóch celów. Po pierwsze, społeczność międzynarodowa będzie miała szansę na zapoznanie się z materiałem dowodowym zebranym przeciwko podejrzanemu i przekonania się po decyzji Izby Przygotowawczej MTK czy jest on wystarczający, aby potwierdzić zarzuty. Po drugie, pokrzywdzeni będą mogli mieć świadomość, że ich wersja wydarzeń została przedstawiona, nawet jeśli nie uda się doprowadzić do rozprawy.
 
Decyzja Izby Odwoławczej MTK nie pozostaje jednak bez kontrowersji. W tym kontekście należy odnieść się do prawa do rzetelnego procesu oskarżonego i legitymizacji MTK. Podejrzany ma trzy podstawowe uprawnienia podczas posiedzenia w przedmiocie przedstawienia zarzutów. Może on: sprzeciwić się zarzutom, zakwestionować dowody przedstawione przez Prokuratora MTK, zaprezentować własne dowody. Nie ulega wątpliwości, że podejrzany nie ma możliwości skutecznej realizacji swoich praw będąc nieobecnym przy zastrzeżeniu, że nie zrezygnował on wcześniej świadomie ze swojego prawa do obecności. Nie zmienia tego decyzja Izby Przygotowawczej MTK, która ustanowiła podejrzanemu obrońcę. Nie jest bowiem możliwe skonsultowanie się z podejrzanym i uzyskanie jego wersji wydarzeń oraz materiału dowodowego, który mógłby dostarczyć. Obrona może więc kontestować narrację Prokuratora MTK, ale bez szczegółowej wiedzy o sprawie pozyskanej od podejrzanego. Nie pozwala to zatem na pełną realizację prawa oskarżonego do rzetelnego procesu. Wpływa to jednocześnie na postrzeganie, a w konsekwencji legitymizację MTK. Tworzy to bowiem obraz międzynarodowego sądu karnego, który obraduje bez udziału głównego aktora procesów karnych, czyli oskarżonego. Nie wysyła to żadnego pozytywnego sygnału w kwestii skuteczności MTK, a wręcz przeciwnie – tworzy obraz tej instytucji jako fasady, bez możliwości wyegzekwowania obecności podejrzanego, a następnie oskarżonego podczas postępowania. Należy również podkreślić, że na gruncie Statutu Rzymskiego i orzecznictwa MTK nie jest możliwe przeprowadzanie rozprawy pod nieobecność oskarżonego. Nie jest więc pożądane przeprowadzanie posiedzenia w przedmiocie przedstawienia zarzutów pod nieobecność podejrzanego, szczególnie jeśli przeprowadzenie rozprawy jest mało prawdopodobne w przyszłości.
 
Autor: Kamil Sobański [doktorant w Centrum Digital Justice działającym na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego]
 

---

[1] Zob. Sprawa The Prosecutor v. Joseph Kony, ICC-02/04-01/05, <https://www.icc-cpi.int/uganda/kony>.
[2] The Prosecutor v. Joseph Kony and Vincent Otti, Notification of the lesser redacted version of “Warrant of Arrest for Joseph Kony Issued on 8 July 2005 as Amended on 27 September 2005”, ICC-02/04-01/05-456, <https://www.icc-cpi.int/court-record/icc-02/04-01/05-456>.
[3] Zob. The Prosecutor v. Joseph Kony and Vincent Otti, Document Containing the Charges, ICC-02/04-01/05-474, <https://www.icc-cpi.int/court-record/icc-02/04-01/05-474>.
[4] The Prosecutor v. Joseph Kony, Defence Appeal brief against Pre-Trial Chamber III’s “Decision on the criteria for holding confirmation of charges proceedings in absentia”, ICC-02/04-01/05-557, <https://www.icc-cpi.int/court-record/icc-02/04-01/05-557>.
[5] The Prosecutor v. Joseph Kony, Decision on the criteria for holding confirmation of charges proceedings in absentia, ICC-02/04-01/05-532, <https://www.icc-cpi.int/court-record/icc-02/04-01/05-532>.
[6] The Prosecutor v. Joseph Kony, Judgment on the appeal of Mr Joseph Kony against the decision of Pre-Trial Chamber III of 29 October 2024 entitled “Decision on the criteria for holding confirmation of charges proceedings in absentia”, ICC-02/04-01/05-610, <https://www.icc-cpi.int/court-record/icc-02/04-01/05-610>, s. 25.
[7] Tamże, s. 24.