Z wokandy strasburskiej

Choć nowy rok sądowy rozpocznie się w Trybunale strasburskim dopiero 29 stycznia, Trybunał już podjął działalność po przerwie świątecznej. Wśród wydanych w tym tygodniu orzeczeń warto zwrócić uwagę na dwa: Cusan i Fazzo p. Włochom oraz Pitsayeva i inni p. Rosji. 

Sprawa Cusan i Fazzo p. Włochom (skarga nr 77/07) dotyczyła niemożności nadania dziecku zrodzonemu w małżeństwie nazwiska matki. Trybunał dopatrzył się w tej sprawie naruszenia art. 8 w zw. z art. 14 Konwencji. Na odnotowanie zasługują rozważania Trybunału dotyczące zarzutu rządu, iż w sprawie skarżący nie doznali znaczącego uszczerbku (art. 35 par. 3b). W tym względzie Trybunał zauważył, że skarga nie może być odrzucona na sugerowanej przez rząd podstawie. Wziął pod uwagę zarówno aspekt indywidualny - czyli wagę, jaką dla skarżących miało nadanie dziecku nazwiska matki, jak i na aspekt generalny poszanowania praw człowieka - uznał bowiem, że z uwagi na fakt, iż po raz pierwszy rozpatruje skargę włoską dotyczącą takiego stanu prawnego, jego orzeczenie będzie wytyczną dla przyszłego postępowania władz włoskich.   

Niejako nawiązując do swoich rozważań na gruncie art. 35 Trybunał odwołał się w wyroku do art. 46 Konwencji nakładającego na państwa obowiązek wykonywania wyroków Trybunał i wskazał, że władze włoskie powinny przyjąć zmiany legislacyjne bądź zmiany w praktyce, które doprowadzą do zgodności działań władz włoskich z postanowieniami Konwencji w zakresie problematyki omówionej w wyroku. 

Natomiast w skargach Pitsayeva i inni p. Rosji (nr 53036/08) Trybunał dopatrzył się naruszeń art. 2, 3, 5 oraz 13 Konwencji w związku z zaginięciami 36 mężczyzn, którzy zostali uprowadzeni w latach 2000-2006 przez uzbrojone grupy w Czeczeni. Wydany wyrok jest kolejnym z serii ponad 120 wyroków Trybunału, w których dokonał on negatywnej oceny sytuacji przymusowych zaginięć na terenie Północnego Kaukazu. Trybunał potwierdził konkluzje zawarte we wcześniejszych orzeczeniach, iż oceniana sytuacja wynikała z systemowego problemu braku ścigania takich przestępstw oraz braku w rosyjskim systemie prawnym skutecznego środka odwoławczego w związku z zaistniałymi naruszeniami. W sprawie tej warto zwrócić uwagę na łączoną wysokość kwot zasądzonych przez Trybunał. Zadośćuczynienia wahają się od 23 tys. do 300 tys. euro w odniesieniu do poszczególnych spraw (skarżącej rodziny bądź pojedynczych skarżących). Łączna kwota zadośćuczynień przyznana skarżącym w 20 połączonych do wspólnego rozstrzygnięcia sprawach wyniosła 1 928 000 euro.