Wzywając do zmiany dotychczasowej wykładni prawa UE w Tankers (C-185/07), Rzecznik Generalny Melchior Wathelet w sprawie Gazprom (C-536/13, zobacz nasz post tutaj) uznał, że:
- Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Bruksela I) nie zobowiązuje sądu państwa członkowskiego do odmowy uznania i wykonania anti-suit injunction wydanego przez sąd arbitrażowy.
- Okoliczność, iż orzeczenie arbitrażowe zawiera anti-suit injunction nie wystarczy, aby odmówić jego uznania i wykonania na podstawie art. V ust. 2 lit. b) Konwencji nowojorskiej z dnia 10 czerwca 1958 r.
Opinia Rzecznika Generalnego z 4 grudnia 2014.
Kontekst sporu
Spór wywiązał się na tle wszczęcia przez litewskie Ministerstwo energetyki postępowania sądowego przeciwko spółce (udziałowcem której jest Gazprom), za pośrednictwem której przez terytorium Litwy przesyłany jest rosyjski surowiec. Przedstawione przez stronę rosyjską argumenty, że kontrowersje w przedmiocie rzekomych działań zarządu spółki sprzecznych z jej interesami objęte były zakresem klauzuli arbitrażowej spotkały się z przychylnością sztokholmskiej SCC, która w lipcu 2012 wydała korzystny dla Gazpromu wyrok.
Dwa miesiące później litewski sąd uznał natomiast, że sprawa podlega jurysdykcji sądów krajowych. Rosyjski wniosek do sądu apelacyjnego o uznanie wyroku arbitrażowego oddalono na podstawie art. V(2)(b) Konwencji nowojorskiej z 1958 r., zgodnie z którym sąd odmówi uznania i wykonania orzeczenia arbitrażowego, jeżeli było to sprzeczne z porządkiem publicznym państwa postępowania. Ustosunkowując się do argumentacji Gazpromu, który wystąpił ze środkiem odwoławczym do Sądu Najwyższego, Ministerstwo energetyki ponownie powołało się na art. V Konwencji nowojorskiej oraz na Rozporządzenie Bruksela I, które w świetle Tankers (C-185/07) uniemożliwia wydanie przez sąd krajowy państwa UE anti-suit injunction, gdyby godziło to w jurysdykcję sądów innego państwa członkowskiego UE.
Pytania prejudycjalne
W związku z tym Lietuvos Aukščiausiasis Teismas zwrócił się z następującymi pytaniami:
1. Czy w sytuacji, gdy sąd polubowny wydaje anti-suit injunction, a tym samym zakazuje stronie podnoszenia określonych żądań przed sądem państwa członkowskiego, który zgodnie z regułami jurysdykcji ustanowionymi w Rozporządzeniu nr 44/2001 jest właściwy do rozpoznania sprawy cywilnej co do istoty [jako sprawy głównej], sąd państwa członkowskiego może odmówić uznania takiego orzeczenia sądu polubownego z tego względu, że ogranicza ono prawo tego sądu do samodzielnego ustalenia, czy jest on właściwy do rozpoznania sprawy zgodnie regułami jurysdykcji ustanowionymi w Rozporządzeniu nr 44/2001?
2. W wypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze, czy dotyczy to również sytuacji, w której anti-suit injunction wydany przez sąd polubowny nakazuje stronie postępowania ograniczenie jej żądań w sprawie rozpoznawanej w innym państwie członkowskim i w której sąd tego państwa członkowskiego jest właściwy do rozpoznania tej sprawy zgodnie z regułami jurysdykcji ustanowionymi w Rozporządzeniu nr 44/2001?
3. Czy sąd krajowy, zmierzając do zapewnienia przestrzegania zasady pierwszeństwa prawa [Unii] oraz pełnej skuteczności Rozporządzenia nr 44/2001, może odmówić uznania orzeczenia sądu w przedmiocie swej właściwości i kompetencji w sprawie objętej zakresem zastosowania Rozporządzenia nr 44/2001?
Słowem, czy sąd krajowy może na podstawie Brukseli I odmówić uznania wyroku arbitrażowego, oraz czy ograniczenie zdolności sądu do badania własnej jurysdykcji na podstawie Brukseli I nie jest sprzeczne z zasadami porządku publicznego?
Stanowisko Rzecznika Generalnego
Ad. 1. Po stwierdzeniu, że w świetle definicji terminu „orzeczenie” Bruksela I nie stanowi źródła obowiązku uznawania wyroków arbitrażowych na podstawie art. 71(2) (par. 69-72), Rzecznik wyraźnie odrzucił interpretację Trybunału Sprawiedliwości w West Tankers (par. 87) – uznał to za uzasadnione w świetle motywu 12 Preambuły Nowego Rozporządzenia Bruksela I; RG stwierdził, że arbitraż nie jest objęty zakresem Rozporządzenia, a same trybunały arbitrażowe nie mogą być związane zasadą wzajemnego zaufania, na której opiera się Rozporządzenie Bruksela I.
Ad. 3. Ponieważ Rzecznik uprzednio uznał, że wytoczenie powództwa przed sądem litewskim było zgodne z Brukselą I, pytanie zinterpretowano tak, jakby sąd odsyłający pytał, "pojęcie porządku publicznego, o którym mowa w art. V ust. 2 lit. b) konwencji nowojorskiej (…) [interpretować] w ten sposób, że stoi ono na przeszkodzie uznaniu i wykonaniu orzeczenia arbitrażowego zawierającego anti-suit injunction, o ile ogranicza ono (…) jego kompetencję badania własnej właściwości (par. 162)”.
Rzecznik nie zaliczył Brukseli I do podstaw porządku prawnego UE, ani nie uznał aby taki charakter nadało kwestii zaliczenie jej do kompetencji wyłącznych lub dzielonych Unii (par. 180-187); RG zwrócił przypomniał także, że w przypadkach takich jak sprawa Gazpromu Bruksela I zezwala na odstąpienie od stosowania przepisów o jurysdykcji tego Rozporządzenia celem wyboru jurysdykcji sądów państwa członkowskiego innego niż to, którego sądy są właściwe na podstawie tego Rozporządzenia
Ciąg dalszy sprawy (i losy samej opinii)
Niezależnie od tego, czy Trybunał Sprawiedliwości przychyli się do opinii Rzecznika w zakresie rewizji West Tankers, co zdaniem niektórych wydaje się wątpliwe, bowiem choćby Konwencja nowojorska pozwala na całkowite uchylenie się od konieczności wypowiedzenia się w tej kwestii, nawet gdyby sformułowane w opinii argumenty dotyczące anti-suit injunctions wydawanych przez sądy (tj. inaczej niż w sprawie Gazpromu) nie zostały uznane przez sędziów rozpatrującej sprawę Wielkiej Izby, staną się istotnym punktem odniesienia w owej kontrowersyjnej kwestii (tak: Kluwers Arbitration Blog, Are Anti-Suit Injunctions Back on the Menu? The AG’s Opinion in Gazprom).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz