Rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości, Pedro Cruz Villalóna, w nieco zachowawczy, ale jednoznaczny sposób wypowiedział się przychylnie w kwestii legalności zapowiedzianych w 2012 r. (a nigdy nie zrealizowanych) operacji skupowania przez Europejski Bank Centralny obligacji państw UGW na rynku wtórnym. Mimo że doraźny wpływ opinii rzecznika na nastroje rynkowe był krótkotrwały, dzisiejsza publikacja nastąpiła w okresie narastającego zainteresowania zagadnieniem, w związku z zapowiadanym przez EBC luzowaniem ilościowym (quantitive easing), co ma przeciwdziałać coraz bardziej prawdopodobnej deflacji w strefie euro (FT, Legal opinion paves way for ECB bond-buying programme).
Bezwarunkowe operacje monetarne
Kiedy kolejne standardowe instrumenty walki z przybierającym na sile kryzys finansowym okazały się bezskuteczne, w czerwcu 2009 (obligacje zabezpieczone) i w maju 2010 Europejski Bank Centralny skorzystał z bezwarunkowych transakcji banku, należących do jego kompetencji od 1999 roku (EBC, Bezwarunkowe transakcje monetarne). Akcję na rynku papierów wartościowych, której celem było przeciwdziałanie zakłóceniom w transmisji impulsów polityki pieniężnej zakończono w lutym 2012. W sierpniu tego samego roku Bank zapowiedział jednak przeprowadzenie kolejnych bezwarunkowych transakcji monetarnych (Outright Monetary Transactions, OMT), tym razem na rynku wtórnym obligacji skarbowych państw strefy Euro. Mimo że te ostatnie transakcje miały zostać objęte dodatkowymi wymogami związanymi m.in. z udziałem państwa-beneficjenta w programie pomocowym w ramach EFSF/ESM, powstały wówczas wątpliwości, czy Bank nie przekroczył swojego mandatu.
Spośród licznych przeciwników takiego ruchu, jako naruszającego TFUE, kilka podmiotów w Niemczech skierowało wszczęło postępowania przed Bundesverfassungsgericht. Z kolei tamtejszy trybunał konstytucyjny zwrócił się - po raz pierwszy w historii - z pytaniami prejudycjalnymi do Trybunału Sprawiedliwości (zob. nasz post z lutego 2014).
Opinia rzecznika
Jak stwierdził rzecznik wątpliwości BVerfG w istocie dotyczyły zakresu kompetencji Banku w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak kryzys zadłużenia publicznego w 2012 roku (Opinia w sprawie Gauweiler i in. C-62/14; zob. także: Komunikat Prasowy nr 2/15. Opinia rzecznika generalnego.).
Odnosząc się do wątpliwości, czy OMT faktycznie stanowią instrument polityki monetarnej, czy też zakamuflowany instrument polityki gospodarczej - pozwalający na realizację funkcji pożyczkodawcy ostatniej szansy - rzecznik uznał, że "EBC musi dysponować szerokim zakresem uznania w planowaniu i prowadzeniu polityki pieniężnej UE, a sądy powinny kontrolować działania EBC zachowując wysoki stopień rozwagi, gdyż brak im specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, które posiada EBC w tej dziedzinie". OMT zostały uznane za niekonwencjonalne narzędzie polityki monetarnej. Immanentna im niekonwencjonalność oznacza, że możliwość ich stosowania obwarowana jest dodatkowymi warunkami, w tym z poszanowaniem zasady proporcjonalności i uzasadnienia realizowanych działań. W szczególności, w przypadku wdrożenia programu OMT Bank powinien "powstrzymać się od bezpośredniego udziału w programie wsparcia finansowego stosowanego do danego państwa".
W odniesieniu do drugiego pytania BVerfG dotyczącego wykładni zakazu monetaryzacji długu publicznego państw (art. 123 TFUE) rzecznik zauważył, że Traktat nie zakazuje transakcji na rynku wtórnym, stanowiących element polityki pieniężnej banków centralnych. Ewentualne działania EBC są zatem zgodne z prawem unijnym, o ile ich skala nie godzi w istotę art. 123. Dodatkowo zakup obligacji na rynku wtórnym może nastąpić dopiero po upływie czasu, pozwalającego na faktyczne ukształtowanie ceny instrumentów przez rynek.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz