Statystyki arbitrażowe ICSID: nie taki arbitraż tendencyjny jak go malują

Niespełna miesiąc po Monitorze Globalnych Trendów Inwestycyjnych UNCTAD (zob. nasz post tutaj) ukazały się Statystyki arbitrażowe ICSID ze szczególnym uwzględnieniem sporów inwestycyjnych między państwami członkowskimi UE. 

Źróło: ICSID, op. cit.

Na dzień 1 marca 2014 r. w ICSID zarejestrowano 463 spory, z czego w 55 (12%) co najmniej jedną ze stron było państwo UE (absolutnym rekordzistą w tym zakresie są Węgry przeciwko którym wszczęto aż 11 postępowań i Rumunia z 9.; przeciwko Polsce zarejestrowano 3 spory). W 39 przypadkach są to spory wewnątrz-unijne, a w 16 stroną powodową jest inwestor z państwa trzeciego.

3/4 postępowań przeciwko państwom UE wszczęto na podstawie BITu, a 1/4 na podstawie Traktatu Karty Energetycznej. Z kolei wg. kryterium przedmiotowego najwięcej sporów dotyczy branż energetycznej (24%), finansów (13%) oraz ropy/gazu/górnictwa i ITC (po 7%), aczkolwiek aż 25% sklasyfikowano w kategorii "inne". 

W kontekście choćby europejskich obaw przed uwzględnieniem ISDS w TTIP (do czego nawiązywaliśmy tutaj), czy amerykańskich inicjatyw na rzecz ochrony "ochrony suwerenności USA" przed arbitrażem inwestycyjnym (tu) warto podkreślić, że w 19% sporów przeciwko państwu UE trybunał odmówił merytorycznego zbadania sprawy ze względów jurysdykcyjnych, a w 50% oddalił roszczenia. Częściowe lub pełne uwzględnienie żądania inwestora miało miejsce w 31% przypadków. W 36% strony osiągnęły porozumienie lub z innego powodu nie doszło do wydania wyroku arbitrażowego. (zob. także wykres powyżej).

Na podstawie dokumentu ICSID trudno natomiast dyskutować z innym powszechnym przekonaniem dotyczącym homogeniczności grupy arbitrów: male, pale, and stale. W okresie objętym badaniem strony (lub arbitrzy wyznaczeni przez strony) na arbitrów powołały 451 osób z UE, 276 z USA i 69 z innych państw Europy zachodniej. Względnie liczna reprezentowana jest jeszcze Ameryka Łacińska (115 arbitrów), natomiast żaden inny region nie miał powyżej 100 arbitrów. Proporcje te są bardziej zrównoważone w przypadku arbitrów powoływanych przez ICSID. Spośród unijnych arbitrów 155 pochodziło z Francji, 133 z Wielkiej Brytanii, a 74 z Hiszpanii. Żadnego z Polski.