Sąd nowojorski nie uznaje ochrony immunitetowej przed wykonaniem orzeczenia ICSID

Orzekając ws. Mobil Cerro Negro, Ltd., et al v. Bolivarian Republic of Venezuela Sąd federalny w Nowym Jorku oddalił zarzut Wenezueli korzystania z immunitetu w sprawie, zarazem utrzymując postanowienie wydane w postępowaniu ex parte zgodnie z prawem stanowym, mocą którego dokonano swoistej transformacji orzeczenia arbitrażowego ICSID w wyrok krajowego sądu powszechnego. Jak podkreśla Kluwer Arbitration Blog decyzja ta uwypukla zdelokalizowany charakter wyroków arbitrażowych ICSID i może mieć istotne znaczenie dla inwestorów zaniepokojonych rozwojem sprawy Micula p. Rumunii (nasz post tutaj).

O ile bowiem większość wyroków arbitrażowych przeciwko państwu obcemu, obok warunków ustanowionych mocą Konwencji nowojorskiej o Uznawaniu i Wykonywaniu Zagranicznych Orzeczeń Arbitrażowych, podlega szczególnemu rygorowi proceduralnemu (w Stanach Zjednoczonych zgodnie z U.S. Foreign Sovereign Immunities Act, FSIA), o tyle art. 54 Konwencji ICSID stanowi, że państwa strony uznają orzeczenia arbitrażowe jako wiążące i wykonają obowiązki finansowe z tego tytułu, tak jakby był to prawomocny wyrok sądu krajowego danego państwa, a zatem zgodnie z obowiązującym prawem immunitetów egzekucyjnych. W tym sporze sąd uznał nawet pierwszeństwo liberalniejszych przepisów Konwencji ICSID przed, później przyjętym, FSIA.

Dopuszczenie przez nowojorski sąd postępowania ex parte celem włączenia orzeczenia do krajowego porządku prawnego jest szczególnie istotne w związku z szerokim asortymentem środków proceduralnych, z których strona może skorzystać celem odnalezienia majątku pozwanego do celów postępowania egzekucyjnego (o tym że immunitet egzekucyjny nie chroni państwa pozwanego w postępowaniu discovery pisaliśmy w kontekście jednej ze spraw NML Capital p. Argentynie).

***

Początki sporu wszczętego przez m.in. Mobil Corporation sięgają 2007 r. kiedy to spółka zaczęła dochodzić odszkodowania za wywłaszczenie przez Wenezuelę udziałów w spółce 

energetycznej PDVSA. W 2011 i 2014 roku zapadły dwa niekorzystne dla Wenezueli wyroki arbitrażowe, odpowiednio przed trybunałem ICC i ICSID. Niezwłocznie po przyjęciu tego ostatniego, jedna ze spółek grupy Mobil wystąpiła w Nowym Jorku o jego transformację w orzeczenie krajowe. Wenezuela wniosła środek odwoławczy, zarzucając pogwałcenie FSIA. Sąd odwołując się do zasady wykładni tzw. Charming Betsy (tj. interpretowania prawa zgodnie z prawnomiędzynarodowymi zobowiązaniami USA), a nie stosując zasady lex posterior derogat legi priori, orzekł, że skoro FSIA wprost nie reguluje kwestii wykonywania orzeczeń ICSID, to w badanym sporze nie stosuje się podwyższonych ustawowych wymogów proceduralnych, ale autonomiczny reżim konwencyjny wykonywania wyroków.