Ciężki żywot uniewinnionego przez MTK - bezpieczniej w areszcie Scheveningen niż w ojczystym kraju

W poniedziałek (11.05.2015) Mathieu Ngudjolo, pierwsza osoba uznana przez Międzynarodowy Trybunał Karny za niewinną zarzucanych jej czynów (był oskarżany o zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne), została odesłana wbrew swej woli do Demokratycznej Republiki Konga.

Zarówno Belgia, jak i Holandia oraz Kenia odmówiły udzielenia mu azylu, mimo że Ngudjolo argumentował, iż po powrocie do DRK grożą mu prześladowania choćby z tego względu, że w czasie procesu twierdził, że to obecny prezydent DRK  - Joseph Kabila zaplanował atak na Bogoro (w czasie którego doszło do zbrodni), aby odzyskać bogate w minerały tereny znajdujące się wówczas pod ugandyjską kontrolą. Jego adwokat argumentował, że bez względu na wyrok MTK, Ngudjolo jest postrzegany w DRK jako zbrodniarz wojenny, a ponadto jest dezerterem i ujawnił tajemnice państwowe, za co może być skazany w swej ojczyźnie na karę śmierci.

MTK niewzruszony mowami Ngudjolo przyjął, że wraz z zapadnięciem wyroku uniewinniającego, nie ma jakichkolwiek zobowiązań wobec uniewinnionego, zwłaszcza w świetle gwarancji bezpieczeństwa dla niego, jakich udzieliła DRK. Holandia przyjęła więc odmienną politykę od Tanzanii, która nie deportuje osób, które skończyły odsiadywać karę, czy też zostały uniewinnione, do Rwandy, a jedynie negocjuje z innymi państwami warunki ich przeniesienia/osiedlenia.

Human Rights Watch zapowiedziało, że będzie śledzić losy Ngudjolo (czytaj patrzeć na ręce władz DRK).

Z prawnego punktu widzenia interesujące się wydaje, jaką decyzję podejmie MTK w sprawie odszkodowania dla Ngudjolo, o które wystąpił w związku z niesłusznym zatrzymaniem i spędzonym czasem w areszcie. Odpowiednia procedura dochodzenia odszkodowania jest przewidziana w statucie MTK (art. 85), co jest istotną nowością w stosunku do statutów Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii oraz Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Rwandy. W przypadku bowiem trybunałów ad hoc, osoby, które zostały uniewinnione lub w stosunku do których wycofano oskarżenie po kilku latach spędzonych przez nie w areszcie (sic!) nie mają możliwości dochodzenia odszkodowania. Szanse Ngudjolo na uzyskanie odszkodowania są jednak umiarkowane, gdyż zgodnie z art. 85 tylko w wyjątkowych wypadkach trybunał może zasądzić odszkodowanie, a MTK będzie ostrożny w zasądzaniu odszkodowań, biorąc pod uwagę skromne zasoby, jakimi dysponuje, a których państwa nie zamierzają powiększać w sposób znaczący w najbliższym czasie.