Czy państwa strefy Euro stworzą wspólny koszyk walutowy w MFW?

Unijny Komisarz ds. euro Valdis Dombrovskis przedstawił wczoraj plan Komisji wzmocnienia Unii Gospodarczej i Walutowej. Zaprezentowane postulaty bazują na czerwcowym Raporcie pięciu przewodniczących (KE, Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Eurogrupy oraz EBC). Założono wówczas, że dalsza integracja powinna obejmować 3 etapy począwszy od ściślejszej współpracy w obowiązujących ramach prawnych, a skończywszy na dalekosiężnych planach wzmocnienia UGW. Doraźnie uwagę skoncentrowano na etapie 2., zakończenia budowy UGW.

Odpowiednio, na potrzeby etapu 2. Komisarz wskazał następujące obszary działania:

• governance gospodarczy tj. wzmocnienie koordynacji gospodarczej, choćby przez pełniejsze wykorzystanie z semestru europejskiego. Dombrovskis potwierdził także zamiar powołania Krajowych rad ds. konkurencyjności, które w państwach strefy euro oceniałyby konkurencyjność gospodarki. Przy tej okazji zapowiedziano przegląd "sześciopaku" i "dwupaku" (tj. zestawów legislacyjnych przyjętych w walce z kryzysem finansowym);
• w uzupełnieniu do semestru europejskiego (tj. przede wszystkim sytuacji krajowego) oraz Paktu stabilności i wzrostu (akcent na kwestie budżetowe, a niekoniecznie sytuację fiskalną całej strefy euro), Europejska rada fiskalna miałaby działać na rzecz koordynacji polityk budżetowych w całej UGW;
• w planie jest także powołanie Europejskiego funduszu ubezpieczenia depozytów, działającego na zasadach reasekuracji;
• osobne działania mają zostać podjęte na rzecz podniesienia legitymizacji demokratycznej i politycznej odpowiedzialności.

Na szczególną uwagę zasługuje natomiast propozycja

• ujednolicenia reprezentacji strefy Euro w MFW. W zamierzeniu Komisji eliminacja w ten sposób kakofonii głosów UGW na forach międzynarodowych przyczyniłaby się do wzmocnienia statusu wspólnej waluty, a wewnętrznie wzmocniłoby integrację. W razie realizacji tej propozycji, co zdaniem Komisji jest realistyczne w perspektywie roku 2025, państwa te byłyby reprezentowane na forum zewnętrznym przez Przewodniczącego Eurogrupy.

Ten ostatni pomysł jest tyle interesujący, co zaskakujący. 19 państw UGW, które łącznie dysponują 23% kwot udziałowych w Funduszu, tym samym wyprzedziłoby największego udziałowca MFW, Stany Zjednoczone, które z 17.7% udziałów jako jedyne dysponują faktycznym prawem weta. W związku z tym rodzi się szereg wątpliwości.

Po pierwsze wymagałoby to zgody ze strony wszystkich państw UGW. Jako że Francja i Niemcy mają prawo do samodzielnego nominowania Dyrektorów wykonawczych, natomiast Włochy znajdują się w grupie z Albanią, Grecją, Maltą, Portugalią i San Marino (i jako dalece największy wśród nich udziałowiec Funduszu to one nominują Dyrektora) z pewnością nie będzie to proste.

Po drugie, wymagałoby to podjęcia stosownej decyzji przez Radę Gubernatorów MFW, a zatem spotkać się z przychylnością m.in. USA. 

Po trzecie, wspomniana rewizja systemu kwot walutowych wymagałaby zmiany struktury "koszyków walutowych" tj. grup w ramach których oddawane są głosy w Radzie wykonawczej. Ponieważ państwa UGW znajdują się w różnych koszykach, wymagałoby to gruntownej rewizji całego systemu. Ponadto wymagałoby ustanowienia quasi-automatycznego systemu na wypadek rozszerzania strefy euro.

Po czwarte, gdyby do tego doszło w istocie podważony zostałby sens reformy MFW, na którą głowni udziałowcy MFW zgodzili się w związku ze światowym kryzysem finansowym, wzmocnienia głosu nowych potężnych gospodarek światowych.

Wreszcie ogólne zastrzeżenie Komisji, że wprowadzenie tej zmiany w życie "nie wpłynie na prawa i obowiązki" związane z kwotami udziałowymi państw członkowskich wydaje się nader uproszczonym podejściem do zagadnienia.

Wprawdzie można tutaj zauważyć, że propozycja nie jest bynajmniej nowa, ale takie stwierdzenie raczej nie wpływa na prawdopodobieństwo jej realizacji.

• Szczegóły wczorajszej propozycji wraz z załącznikami dotyczącymi poszczególnych propozycji dostępne są tutaj.
• Szczegółowy plan zakończenia budowy UGW ma został przedstawiony przez Komisję na wiosnę 2017 w Białej księdze.