Mammadov p. Azerbejdżanowi - Komitet Ministrów RE po raz pierwszy w historii wszczyna procedurę z art. 46 ust. 4 EKPC w zw. z niewykonywaniem wyroku ETPC

Komitet Ministrów RE wszczął 25 października br. po raz pierwszy w historii procedurę na podstawie art. 46 ust. 4 EKPCz w związku z niewykonywaniem przez jedno z państw członkowskich wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wykonanie wyroku w sprawie Igmara Mammadova - bo o ten wyrok oczywiście chodzi - pozostaje przedmiotem zainteresowania nie tylko Komitetu Ministrów, ale też np. Sekretarza Generalnego organizacji (na blogu pisaliśmy o tym m.in. tu). Jest to jeden z pięciu wydanych do tej pory wyroków ETPC, w których uznał on, że w sprawie doszło do naruszenia art. 18 Konwencji, ponieważ faktyczną przyczyną skazania i uwięzienia skarżącego było ukaranie go za krytyczny stosunek do rządu. Jest to jednak jedyna sytuacja, w której mimo orzeczenia Trybunału skarżący nie został w takiej sytuacji zwolniony i nadal jest pozbawiony wolności.

Procedura przewidziana w art. 46 ust. 4 Konwencji wprowadzona została na mocy Protokołu nr 14 do EKPC, który wszedł w życie w 2010 r. Zakłada ona, że jeśli Komitet Ministrów uważa, iż jedno z państw odmawia wykonania ostatecznego wyroku w sprawie, w której jest stroną może on, po doręczeniu temu państwu formalnego zawiadomienia oraz na podstawie decyzji podjętej większością dwóch trzecich głosów przedstawicieli uprawnionych do zasiadania w Komitecie, przekazać Trybunałowi zapytanie, czy to państwo nie wykonuje zobowiązania do przestrzegania ostatecznych wyroków ETPC.

Jak dotychczas procedura ta nie została jeszcze ani razu użyta. Została ona wprowadzona do Konwencji dla podkreślenia wagi jaką w skutecznym funkcjonowaniu strasburskiego systemu ochrony praw człowieka odgrywa wykonywanie orzeczeń ETPCz. W przyjętej rezolucji tymczasowej Komitet Ministrów wezwał Azerbejdżan do przedłożenia do 29 listopada br. pisemnych informacji na temat implementacji wyroku, a formalna decyzja w sprawie ewentualnego zwrócenia się do Trybunału o ocenę wykonywania przez władze azerskie wyroku, będzie przez Komitet debatowana 5 grudnia.

Niewątpliwie działania Komitetu Ministrów wpisują się w coraz powszechniejsze w Radzie Europy przekonanie, co do pozornego przestrzegania przez Azerbejdżan praw człowieka i podejmowania jedynie fasadowej współpracy z RE. Sposób przeprowadzenia procedury z art. 46 ust. 4 EKPCz będzie jednak niewątpliwie testem na skuteczność Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz działań Komitetu Ministrów w zakresie nadzorowania wykonywania orzeczeń ETPCz. Będzie to więc test skuteczności całej organizacji.