Międzynarodowy Ośrodek Szkoleń i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu powstaje we Wrocławiu

http://unic.un.org.pl/misje_pokojowe/polacy.php

Tydzień temu, we wtorek 22 października, Minister Obrony Narodowej RP wydał decyzję w sprawie utworzenia Międzynarodowego Ośrodka Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu, z siedzibą we Wrocławiu. Ten wyspecjalizowany ośrodek wojskowy, zapewniający szkolenia dla osób cywilnych i wojskowych zaangażowanych w ochronę dziedzictwa kulturowego w przypadku konfliktu zbrojnego rozpocznie działalność w II kwartale 2020 r. Ośrodek będzie czerpać z dorobku polskich ekspertów zaangażowanych w projekt ochrony dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych, który był prowadzony w ramach misji Sił Zbrojnych RP w Iraku i Afganistanie w latach 2003-2008 z udziałem cywilnych specjalistów. Doświadczenia zdobyte w warunkach wojennych dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego, w tym realizacji postanowień konwencji haskiej o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego z 1954 r. oraz jej dwóch protokołów, zostaną wykorzystane do budowania marki ośrodka, działającego na rzecz szerokiego dzielenia się wiedzą specjalistyczną i zapewnienia udziału polskich ekspertów w projektach wielonarodowych i misjach wojskowych, w których kwestie ochrony zabytków oraz dialogu międzynarodowego odgrywają coraz większe znaczenie. Programem szkolenia w MON będą objęci m.in. dowódcy różnych szczebli dowodzenia, specjaliści i doradcy do spraw ochrony dóbr kulturalnych, żołnierze i pracownicy resortu obrony narodowej posiadający w zakresach obowiązków zadania z zakresu ochrony dóbr kulturalnych, w tym kierowani do realizacji zadań w polskich kontyngentach wojskowych. Oferta szkoleniowa skierowana zostanie także do armii państw sojuszniczych w ramach NATO. Zgodnie z założeniami nowego ośrodka jego kadrę będą tworzyć m.in. specjaliści biorący udział w misjach międzynarodowych Sił Zbrojnych RP w Iraku i Afganistanie oraz narodowi eksperci ochrony dziedzictwa kultury, którzy są wpisani do rejestru prowadzonego przez MKiDN, a także eksperci ze środowiska naukowego i instytucji wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego. 

Informacja o powołaniu nowego ośrodka została ogłoszona publicznie 23 października 2019 r., podczas konferencji „Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych – prawo i praktyka. 65 lat Konwencji Haskiej i 20 lat jej Protokołu II” (zob. tu), zorganizowanej przez MKiDN, MON, Uniwersytet Warszawski – Wydział Prawa i Administracji, Polski Komitet Błękitnej Tarczy oraz Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Omawiana decyzja jest efektem współpracy pomiędzy resortami kultury i obrony narodowej zainicjowanej w 2017 r. W kolejnym roku powołano wspólną grupę roboczą MKiDN i MON, zaś w lipcu tego roku oba resorty zawarły porozumienie o współpracy w celu utworzenia międzynarodowego ośrodka szkoleniowo-badawczego.

Nowa instytucja wrocławska wpisuje się również w szerszą agendę UNESCO, określoną w globalnej inicjatywie UNESCO ("Unite4Heritage") oraz rezolucji UNESCO z 2015 r., pt. "Wzmocnienie działań UNESCO na rzecz ochrony kultury i promocji pluralizmu kulturowego w razie konfliktu zbrojnego" (uznawanej za dokument programowy kulturowego peacekeepingu). Warto przypomnieć, że na mocy memorandum - "Task Force in the framework of UNESCO’s Global Coalition. Unite4Heritage”, podpisanego przez Włochy i UNESCO w 2016 r. (zob. tu), powołano Międzynarodowe Centrum Szkoleniowo-Badawcze ds. Ekonomii Kultury i Dziedzictwa Światowego z siedzibą w Turynie. Ambicje twórców ośrodka MON są również bardzo dalekosiężne. Ustanowienie międzynarodowego, specjalistycznego wojskowego ośrodka szkolącego w zakresie ochrony dziedzictwa kultury w zagrożeniu umożliwi bowiem przygotowanie i rozwijanie oferty regularnych szkoleń w kraju dla osób cywilnych i wojskowych, a także przygotowanie propozycji skierowanych do partnerów zagranicznych, w ramach współpracy międzynarodowej. Może mieć to znaczenie w kontekście przyszłych działań pokojowych w Syrii i Iraku. 

Tekst decyzji MON nr 206 jest ogłoszony w Dz. Urz. MON z dn. 23 października, poz. 206.

Więcej informacji: tu i tu.