Umowa Polski z Wielką Brytanią wzajemnie gwarantująca prawa wyborcze dla obywateli obu państw w wyborach lokalnych

W ostatnich dniach maja br. Polska i Wielka Brytana podpisały umowę, która gwarantuje czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach lokalnych dla obywateli obu państw, na stałe zamieszkujących w jednym z nich. Podstawą dla tej umowy jest oczywiście jedno z praw przysługujących obywatelom UE, aktualnie uregulowane w art. 22 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu UE. Szczegółową regulacją unijną tego dotyczącą jest Dyrektywa Rady 94/80/WE z dnia 19 grudnia 1994 r. ustanawiająca szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami.

Inne prawo związane w wyborami - jakie wynika z obywatelstwa UE - z powodu wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej nie mogło być objęte tą umową, ponieważ jest to prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europej­skiego w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich samych zasadach jak obywatele tego państwa (art. 22 ust. 2 TFUE).

Polska jest czwartym państwem, które podpisało z Wielką Brytanią taką umowę. Wcześniej zrobiły to: Hiszpania, Portugalia i Luksemburg.

Polskie statystyki pokazują względnie niewielkie liczby osób mogących być faktycznymi beneficjentami tych przepisów. W wyborach samorządowych w 2010 r. uprawnionych do głosowania (wszystkich) obywateli UE, nieposiadających obywatelstwa polskiego było 549 osób (350 z nich skorzystało z czynnego prawa wyborczego). W wyborach z 2014 r. te liczby wynosiły odpowiednio: 737 uprawnionych oraz 430 osób korzystających z czynnego prawa wyborczego (zob. S. Łodziński, D. Pudzianowska, M. Szaranowicz-Kusz, Prawa wyborcze dla cudzoziemców – tak czy nie?, Warszawa 2014, s. 20). Aktualne statystyki pokazują, że obecnie 937 obywateli Wielkiej Brytanii przebywa na terytorium Polski na podstawie pobytu stałego obywatela UE. Nieporównanie większe liczby związane są z liczbą Polaków na stałe przebywających w Wielkiej Brytanii.