Trybunał w Strasburgu odrzuca wniosek SN Słowacji o wydanie opinii doradczej na podstawie Protokołu nr 16

ETPC po raz pierwszy w ponad dwuletnim okresie obowiązywania Protokołu nr 16 zdecydował się na odrzucenie złożonego do niego wniosku o opinię doradczą (o Protokole czytaj tu, opinia dostępna jest tu). Słowacki SN, który złożył wniosek był trzecim sądem po sądzie francuskim i armeńskim (na blogu tu), który zdecydował się zwrócić o opinię Trybunału. Na rozstrzygnięcie czeka jeszcze wniosek sądu litewskiego.

Postępowanie, w ramach którego złożono wniosek, dotyczyło pobicia przez policjanta i jego odpowiedzialności za ten czyn. Sprawa była rozstrzygana w dwóch instancjach przez Służbę Dochodzeniową (Inspection Service), organ umocowany przy Ministrze Spraw Wewnętrznych. SN, do którego została złożona przez policyjna skarga kasacyjna, zwrócił się do Trybunału o wydanie opinii co do tego, czy Służba Dochodzeniowa, która badała sprawę, spełnia kryteria wynikające z art. 2, 3 i 6 Konwencji w odniesieniu do badania przestępstw popełnionych przez policjantów, w szczególności kryterium niezależności i bezstronności.

Rozstrzygając o nieprzyjęciu wniosku ETPC podkreślił dwie istotne okoliczności. Po pierwsze, pytania SN dotyczyły problematyki rzetelności postępowania, a więc kwestii na gruncie jedynie art. 6 Konwencji (w tym konkretnym przypadku), a nie jak wskazano we wniosku art. 2 i 3 Konwencji. Po drugie, Trybunał odwołał się do orzecznictwa samego SN słowackiego, uznając, że sąd de facto sam już wcześniej udzielił sobie odpowiedzi na zadane pytanie. W uchwale z 2015 r. SN stwierdził bowiem, że gwarancje niezależności nie są zachowane, o ile meritum sprawy (a więc także kwestia ustalenia faktów, a nie jedynie kwestie natury formalnej) nie zostanie rozpatrzone przez organ o charakterze sądowym. 

W konsekwencji ETPC stwierdził, że pytania podniesione w opinii nie dotyczyły kwestii, w których sąd pytający potrzebowałby wytycznych Trybunału w celu zapewnienia poszanowania praw gwarantowanych w Konwencji. Dlatego też Trybunał uznał, że wniosek nie spełniał wymogów wynikających z Protokołu nr 1.

Trzeba podkreślić, że choć odrzucenie wniosku wydaje się jak najbardziej słuszne, dość szybko zmaterializowała się obawa wielu komentatorów, formułowana przy okazji opracowywania Protokołu nr 16, odrzucania przez Trybunał złożonych wniosków. Podkreślano, że nieprzyjmowanie wniosków będzie stanowiło element, który może zniechęcać sądy krajowe do tej formy wymiany poglądów z Trybunałem. I te obawy się realizują, choć w dość niefortunnej sprawie.