Pod koniec ubiegłego roku, 29 grudnia 2023 roku, Republika Południowej Afryki (RPA) złożyła wniosek o wszczęcie postępowania przeciwko Izraelowi przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości (MTS). Podstawą skargi jest domniemane naruszenie zobowiązań wynikających z Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa, poprzez działania i zaniechania Izraela w stosunku do Palestyńczyków („grupy narodowej, rasowej i etnicznej”) w Strefie Gazy (artykuł IX Konwencji). Ponadto, RPA twierdzi, że w szczególności od 7 października 2023 roku, Izrael nie podejmował odpowiednich środków by zapobiec ludobójstwu i podżeganiu do niego.
Skarga ta przywołuje na myśl sprawę Gambia przeciwko Mjanmie (skarga z listopada 2019), o której pisaliśmy tu. Podobnie, podstawą skargi jest Konwencja o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa, a samo państwo wnoszące nie jest bezpośrednio związane z sytuacją, która jest przedmiotem skargi. Świadczy to o realizacji przez państwa zobowiązań o charakterze erga omnes. Działanie to ma również wymiar symboliczny, gdyż RPA odwołuje się w swojej skardze do polityki apartheidu (zinstytucjonalizowanego systemu dyskryminujących przepisów, polityk i praktyk) prowadzonej od 75 lat przez Izrael, podczas gdy sama posiada „dotkliwe doświadczenia z przeszłości związane z systemem apartheidu” (para 13 skargi RPA).
Co istotne, RPA złożyła również wniosek o zastosowanie środków tymczasowych na podstawie art. 41 Statutu MTS. Z postanowienia w sprawie Gambia przeciwko Mjanmie wiemy już, że by Trybunał mógł orzec co do środków tymczasowych wystarczające jest uznanie, że:
- akty będące podstawą skargi są objęte zakresem Konwencji,
- Palestyńczycy w Strefie Gazy stoją w obliczu realnego i bezpośredniego ryzyka ludobójstwa w przyszłości i w czasie, gdy sprawa jest w toku (para 30 i 65 postanowienia).
Zatem na tym etapie nie jest koniecznie udowodnienie ludobójczego
zamiaru, co za pewne będzie największym wyzwaniem w tym postępowaniu.
O głosach sytuacji w Gazie, w tym głosach wskazujących na uzasadnienie takiej skargi pisaliśmy tu.
Choć stan faktyczny obydwu spraw (w Mjanmie i w Strefie Gazy) jest odmienny, warto obserwować stanowiska państw składane przed MTS, które ukazują ich opinio iuris co do rozumienia zbrodni ludobójstwa jak np. wspólne stanowisko Danii, Francji, Niemiec, Holandii i Wielkiej Brytanii. W kontekście ludobójczego zamiaru warto zwrócić uwagę na para 41 (metody fizycznej zagłady inne niż zabójstwa), para 67-71 (działania przeciwko dzieciom), para 72-74 (przymusowe wysiedlenia).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz