Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. niezawisłości sędziów: rządy prawa w Polsce są zagrożone

Na forum PPM wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na zaniepokojenie organizacji międzynarodowych faktem odchodzenia przez Polskę od zachodniej tradycji rozumienia zasady praworządności. Dotąd były to przede wszystkim Unia Europejska (zob. choćby nasz post tutaj) i Rada Europy (wpis tu), mimo że zobowiązania w tym zakresie podjęliśmy również na forum NZ.

W dniach 23-27 października do grona osób sprzeciwiających się kierunkowi ewolucji systemu prawnego w Polsce dołączył, przebywający z wizytą w Warszawie na zaproszenie polskiego rządu, Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. niezawisłości sędziów i prawników, Diego García-Sayán. Misja miała na celu zbadanie przede wszystkim dwóch kwestii "budzących poważne obawy w Warszawie, Brukseli, Strasburgu i Genewie: kryzysu konstytucyjnego i reformy sądownictwa".

W opublikowanych na koniec wizyty Wstępnych konkluzjach z wizyty, Specjalny Sprawozdawca ocenił, że "niezależność systemu sądownictwa oraz innych fundamentalnych standardów demokracji, jak trójpodział władzy, są obecnie zagrożone". Za szczególnie niepokojące uznane zostało ograniczenie niezależności Trybunału Konstytucyjnego oraz planowane ograniczenie niezależności Sądu Najwyższego. W tym ostatnim przypadku zwrócono uwagę zarówno na treść przygotowywanej nowelizacji, jak i całkowicie nietransparentny proces jej przygotowania. We wstępnych konkluzjach zwrócono również uwagę m.in. na systematyczne niszczenie autorytetu sędziów, zmianę reżimu Prokuratury Krajowej, czy niepokojące plany względem Krajowej Rady Sądownictwa. 

Przyjmowane w ostatnich dwóch latach środki, mające na celu wzmocnienie wymiaru sprawiedliwości, zasadniczo zostały ocenione jako bardziej szkodliwe od problemów uprzednio sądownictwo nękających.

Diego García-Sayán spotkał się z przedstawicielami władzy wykonawczej i ustawodawczej, sędziami, prokuratorami oraz przedstawicielami innych zawodów prawniczych. Rozmawiał z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, świata nauki, Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, oddziałów ONZ i organizacji regionalnych.

Końcowy raport z wizyty ma zostać przedstawiony w czerwcu 2018 r.