GUEST POST: Zbrodnie w Mjanmie popełniane co najmniej od dekady

Konflikty etniczne w Mjanmie (dawnej Birmie) sięgają czasów odzyskania przez nią niepodległości w 1948 roku.  Podczas ostatnich kilkunastu lat m.in. w stanach Karen, Szan, Kaczin, i Arakan (Rakhine) toczyły konflikty na tle etnicznym.

            Harvard Human Rights Program (HHRP) od 2004 roku prowadzi badania w ramach Burma Program, a od 2008 roku dokumentuje zbrodnie międzynarodowe popełnione  we wschodniej części kraju. HHRP przez lata lobbował za powstaniem Komisji Śledczej ONZ w sprawie Birmy. W 2010 roku wsparł je Specjalny Sprawozdawca ONZ do spraw Mjanmy jak również szereg państw. (zobacz tu) Warto wspomnieć, że pierwszy Specjalny Sprawozdawca do spraw sytuacji praw człowieka w Mjanmie został powołany już w roku 1992, a obecnie Sprawozdawcą jest Pani Profesor Yanghee Lee z Republiki Korei. Raporty składane przez Sprawozdawcę w ostatnich latach, przyczyniły się do utworzenia przez Radę Praw Człowieka nowego mechanizmu dokumentacji zbrodni popełnionych w Mjanmie. Niestety rząd Mjanmy, w styczniu 2018 roku zaprzestał współpracy ze Specjalnym Sprawozdawcą uniemożliwiając mu dalsze prace. Natomiast rząd Bangladeszu umożliwił wizytę Sprawozdawcy i w dniach od 29 czerwca do 9 lipca 2018 roku odbyła się wizyta mająca za zadanie dokumentację sytuacji Rohindża w Bangladeszu (zobacz szerzej tu). 

         

            Kwestia prześladowań Rohindżów nie jest nowa, już w grudniu 2009 roku Open Society Justice Initiative pisało o sytuacji Rohindża i opublikowało raporty o dyskryminacji i problemach dotyczących tej mniejszości. W 2012 roku Greg Constantine opublikował książkę Exiled to Nowhere: Burma's Rohingya, w której przedstawił sytuację Rohindża dokumentując prześladowania od swoich pierwszych wizyt w Mjanmie w 2006 roku (szerzej tu; The Atlantic napisało o książce Constantina dopiero trzy lata później w listopadzie 2015 roku zobacz tu).

            W przypadku Mjanmy, organizacje pozarządowe, programy badawcze ośrodków uniwersyteckich jak również indywidualni badacze przez lata dokumentowali naruszenia praw człowieka i popełnianie zbrodni międzynarodowych. Pomimo publikowania raportów i nagłaśniania sytuacji w Mjanmie, pod koniec 2012 roku państwa zaczęły otwierać tam przedstawicielstwa dyplomatyczne. W tym okresie nastąpił gwałtowny rozwój gospodarczy i napływ zachodnich inwestycji, którym niekiedy towarzyszyły doniesienia o naruszeniach praw człowieka (szerzej).

            Po tym jak Mjanma otworzyła granice dla zachodu Barack Obama  pod koniec 2012 roku udał się tam z wizytą, podczas gdy równocześnie, Departament Stanu Stanów Zjednoczonych w raporcie z 2013 roku donosił o trwającym kryzysie humanitarnym i praw człowieka w stanie Arakan (szerzej tu i  tu).

            Pomimo powszechnej wiedzy o naruszeniach praw człowieka i popełnianiu zbrodni wojennych przez Tatmadaw - siły zbrojne Mjanmy, przez kilka lat społeczność międzynarodowa nie podejmowała żadnych konkretnych działań mających na celu zapobieżenie eskalacji konfliktu w zachodniej Mjanmie i położenie  kresu prześladowaniom Rohindża.

            Dopiero rok 2016 rozpoczął medialną kampanię nagłaśniającą sytuację Rohingya w Mjanmie. 1 czerwca ukazała się głośna książka The Rohingyas: Inside Myanma's Hidden Genocide Azeema Ibrahim'a. Kilka miesięcy później w marcu 2017 roku powstała długo wyczekiwana Niezależna Międzynarodowa Komisja Śledcza w sprawie Mjanmy. Piętnaście miesięcy po utworzeniu, 18 września 2018 roku Komisja  opublikowała raport o masywnych naruszeniach dokonanych przez siły zbrojne Mjanmy w stanach Arakan, Kaczin i Szan. Działalność Komisji w bezpośrednio przyczyniała się do powołania przez Radę Praw Człowieka ONZ nowego mechanizmu dokumentacji zbrodni popełnionych w Mjanmie. Tak jak w przypadku prac Specjalnego Sprawozdawcy, w chwili obecnej rząd Mjanmy zerwał współpracę z Komisją Śledczą, utrudniając jej na razie pracę na terenie kraju.

(zobacz tu).

Autorka: Agata Helena Skóra