Tak jak już wspominaliśmy na naszym blogu (zob. nasz post tu) system rozstrzygania sporów działający w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) został, na skutek działań Stanów Zjednoczonych, częściowo sparaliżowany. W grudniu 2019 r. upłynął bowiem okres kadencji dwóch członków Organu Odwoławczego (AB), w efekcie czego jedyną osobą jaką pozostała w jego składzie jest sędzia Hong Zhao (Chiny). Brak możliwości uformowania 3-osobowego składu spowodował, że AB nie może rozpatrzyć żadnych nowych apelacji. W konsekwencji strona sporu niezadowolona z jego rozstrzygnięcia w pierwszej instancji otrzymała de facto prawo weta – wystarczy bowiem, że złoży odwołanie by zablokować „uprawomocnienie się” raportu.
Sytuacja ta, choć trudna, nie oznacza jednak całkowitego zamrożenia systemu rozstrzygania sporów. Członkowie organizacji zaczęli wprowadzać rozwiązania zastępcze. Unia Europejska (UE) jeszcze w 2019 r, podpisała dwa bilateralne porozumienia z Kanadą oraz Norwegią o oddaniu sporów w postępowaniu odwoławczym do arbitrażu, w ramach którego arbitrami mają być byli członkowie AB (teksty tych umów są dostępne tu i tu). W styczniu 2020 r. (informowaliśmy o tym tu) EU, Chiny oraz 15 innych członków WTO porozumieli się zaś co do powołania tymczasowego mechanizmu apelacyjnego WTO w formie arbitrażu (najprawdopodobniej o podobnym charakterze co mechanizm przewidziany we wcześniejszych porozumienia UE). Szczegóły powinny być uzgodnione w najbliższym czasie.
Jednak ku zaskoczeniu wszystkich również Stany Zjednoczone zdecydowały się na podjęcie działań mających na celu przeciwdziałanie zablokowaniu uprawomocnienia się jednego z raportów paneli. Kilka dni temu poinformowały one o zawarciu porozumienia z Koreą Południową, na mocy którego obie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania od raportu panelu (sprawa United States – Anti-Dumping Measures on Certain Oil Country Tubular Goods from Korea, WT/DS488). W szczególności porozumienie przewiduje: “Following circulation of the report of the Article 21.5 panel, either party may request adoption of the Article 21.5 panel report at a meeting of the DSB within 60 days of circulation of the report. Each party to the dispute agrees not to appeal the report of the Article 21.5 panel pursuant to Article 16.4 of the DSU.” Choć zastosowano tu inny mechanizm niż ten który promuje UE, cel jest ten sam – umożliwienie zakończenia postępowania spornego poprzez wydanie „prawomocnego” raportu. W tym kontekście warto też podkreślić, że porozumienie zawarte pomiędzy Stanami a Koreą dotyczy tylko jednego konkretnego sporu, natomiast porozumienia UE wszystkich przyszłych sporów (do czasu powołania wystarczającej liczby członków AB umożliwiających rozpoznanie apelacji).
* Niniejszy tekst powstał w oparciu o badania prowadzone w ramach grantu NCN "Kryzys multilateralnego systemu handlowego: postępująca dezintegracja czy naturalna ewolucja?" (2018/31/B/HS5/03556)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz