USA wycofują się z Układu o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego zasięgu

W październiku ubiegłego roku pisaliśmy na Blogu, że Prezydent Trump ogłosił, iż Stany Zjednoczone wycofają się z Układu o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego zasięgu (Treaty on Intermediate-range Nuclear Forces), podpisanego w Waszyngtonie w 1987 r., który pozwolił na przejście od ery zagrożenia wojną nuklearną do demilitaryzacji. USA nie podjęły jednak wówczas żadnych formalnych kroków. Dopiero 1 lutego 2019 r. Sekretarz Stanu USA Mike Pompeo ogłosił, że z dniem 2 lutego Stany Zjednoczone zawieszą swój udział w Układzie i dopełnią procedury 6-miesięcznego okresu wypowiedzenia na podstawie art. XV Układu.

Artykuł XV Układu stanowi, że strona Układu może wycofać się z niego jeśli uzna, że „nadzwyczajne wydarzenia związane z przedmiotem Układu zagrażają jej nadrzędnym interesom” (if it decides that extraordinary events related to the subject matter of this Treaty have jeopardized its supreme interests). Powiadamiając o zamiarze wycofania się, państwo wycofujące się powinno podać więc jakie to „nadzwyczajne wydarzenia” są powodem jego decyzji. W krótkim oświadczeniu z 1 lutego Prezydent Trump ogłosił, co było spodziewane, że przyczyną wycofania się USA z Układu jest to, że Rosja „bezkarnie” naruszała Układ, „potajemnie” rozwijając swój system pocisków, co stanowiło zagrożenie dla sojuszników USA i wojsk za granicą. Prezydent Trump nie podał jednak żadnych konkretnych przykładów związanych z naruszeniami Układu przez Rosję.

W wypowiedzi z 1 lutego Sekretarz Pompeo dodał także, że jeśli w ciągu najbliższych 6 miesięcy Rosja zacznie przestrzegać postanowienia Układu i będzie można to zweryfikować, wówczas USA rozważą zmianę decyzji. Nie wydaje się jednak, że postawa USA może wpłynąć na Rosję, bowiem także 2 lutego prezydent Putin ogłosił, że Rosja również zawiesza swój udział w Układzie, choć nie pojawiło się do tej pory oświadczenie Rosji spełniające kryteria art. XV Układu. Co więcej, kilka dni później Rosja oświadczyła, że rozpoczyna budowę pocisków pośredniego zasięgów, zdolnych przenosić głowice nuklearne.

Przypomnijmy, że USA już wcześniej w 2018 r. wycofały się z ważnych umów międzynarodowych (pisaliśmy o tym m.in. tutaj). Podobne kroki podejmowała zresztą też Rosja, która m.in. w 2007 r. rozpoczęła proces wycofywania się z udziału w Traktacie o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie.