Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie importu dóbr kultury

Źródło: https://heritage-lost-eaa.com/2017/07/14/eu-new-rules-for-the-import-of-cultural-goods-into-the-eu

We wtorek 20 marca Komisja Kultury Parlamentu Europejskiego będzie obradować nad opinią dotyczącą projektu nowego rozporządzenia w sprawie importu dóbr kultury (dalej: rozporządzenie importowe). Propozycja nowych przepisów została przedstawiona przez Komisję Europejską w dniu 13 lipca 2017 r. Celem tego rozporządzenia jest powstrzymanie wwozu na terytorium Unii dóbr kultury nielegalnie wywiezionych z krajów ich pochodzenia. Zgodnie z definicją przyjętą w art. 2 pkt a rozporządzenia importowego, termin „dobra kultury” odnosi się do wszelkich przedmiotów, które mają znaczenie dla archeologii, prehistorii, historii, literatury, sztuki lub nauki, których wiek przekracza 250 lat, i które należą do kategorii wymienionych w tabeli znajdującej się w załączniku do tego rozporządzenia. Chodzi tu zatem o powstrzymanie nielegalnego handlu głównie zabytkami archeologicznymi na terytorium Unii Europejskiej (UE). Jeśli proponowane przepisy wejdą w życie, to UE jako całość po raz pierwszy uzyska kompleksowy instrument prawny służący ochronie dziedzictwa kultury państw spoza wspólnego obszaru celnego.

Przez lata działania Wspólnot Europejskich oraz UE w sferze ochrony zabytków koncentrowały się głównie na ochronie skarbów narodowych państw członkowskich przed nielegalnym wywozem. Konflikty w Iraku i Syrii oraz niebywały rozwój nielegalnego obrotu przedmiotami zabytkowymi pochodzącymi z tych krajów wpłynęły na zmianę priorytetów. W tym kontekście przyjęto szereg instrumentów, których celem jest ograniczenie obrotu zabytkami pochodzącymi z tych krajów i zwalczanie przestępczości związanej z tym procederem (w  szczególności zob. rozporządzenie Rady (WE) nr 1210/2003 z dnia 7 lipca 2003 r. dotyczące niektórych szczególnych ograniczeń w stosunkach gospodarczych i finansowych z Irakiem oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 2465/96, rozporządzenie Rady (UE) nr 36/2012 z dnia 18 stycznia 2012 r. w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Syrii oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 442/2011 oraz rozporządzenie Rady (UE) nr 1332/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 36/2012 w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Syrii. Proponowane nowe rozporządzenie importowe stanowi odpowiedź na globalną walkę z terroryzmem oraz intensyfikację działań zmierzających do powstrzymywania przestępstw przeciwko dobrom kultury, o czym pisaliśmy już wielokrotnie na blogu m.in. w kontekście działań UNESCO (tu i tu), Rady Bezpieczeństwa (tu, tu, tu i tu) oraz Rady Europy (tu).

Zgodnie z założeniami omawianego projektu przewidziane jest wprowadzenie nowego systemu licencjonowania importu dóbr kultury, o których wiadomo, że są najbardziej zagrożone, takich jak obiekty archeologiczne, części zabytków oraz starożytne manuskrypty i książki. Importerzy będą musieli uzyskać pozwolenie na przywóz zabytków od właściwych organów w państwie członkowskim UE, na którego terytorium rzeczy te będą wwożone. W przypadku innych kategorii dóbr kultury importerzy będą musieli złożyć oświadczenie, że wwożone do Unii zabytki zostały wywiezione zgodnie z prawem z terytorium państwa trzeciego. Organy celne będą również miały prawo do przejęcia i zatrzymania wwożonych zabytków, jeżeli nie można wykazać, iż ich eksport nastąpił zgodnie z prawem.

Więcej informacji tu, tu i tu.