Wojna z "Państwem Islamskim" (i przy okazji z reżimem Assada?) - wszystkie chwyty dozwolone

Już od ponad roku  trwają walki z tzw. Państwem Islamskim (ISIL, ISIS), które mimo działań podjętych przez różne państwa i organizacje (o czym pisaliśmy choćby  tu i tutaj), stwarza bezpośrednie zagrożenie dla coraz większej grupy państw.

Ta sytuacja prowokuje wiele pytań z zakresu prawa międzynarodowego, jak choćby:

• czy zbrodnie popełniane przez bojowników Państwa Islamskiego mogą stać się przedmiotem postępowania przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, o czym pisaliśmy tutaj, a która to opcja nadal jest rozważana przez niektórych członków RB?

• czy Państwo Islamskie to jedynie grupa zbrojna, czy może ruch narodowowyzwoleńczy korzystający z prawa do samostanowienia, a może już państwo w świetle prawa międzynarodowego - co wpływałoby także na kwalifikację prawna konfliktu i jego uczestników?

• jakie jest uzasadnienie prawne użycia siły przez poszczególne państwa (o czym pisaliśmy m.in. tutaj)?

Ta ostatnia kwestia jest szczególnie interesująca ze względu na to, że ataki przeciwko bojownikom ISIL/ISIS dokonywane są na terytorium Iraku oraz Syrii. W przypadku Iraku uzasadnieniem może być zgoda Iraku, choć pojawiają się niekiedy wątpliwości, co do obowiązywania zasady nieudzielania pomocy żadnej ze stron w przypadku konfliktu wewnętrznego.

Skandal w Stałym Trybunale Arbitrażowym

W sporze dotyczącym delimitacji terytorialnej (wliczając w to obszary morskie) pomiędzy Słowenią i Chorwacją nastąpił zaskakujący zwrot. Chorwacja wycofała się z arbitrażu po tym jak 22 lipca 2015 ujawniono zapisy rozmów telefonicznych prowadzonych pomiędzy jednym z arbitrów Dr Jernejem Sekolecem, a przedstawicielką władz Słowenii w sporze, panią Simoną Drenik. Rozmowa dotyczyła opracowania strategii udziału Słowenii w postępowaniu, a nawet lobbowania przez dr Jerneja Sekoleca u innych arbitrów na rzecz rozwiązań sprzyjających stanowisku Słowenii.

Postępowanie takie narusza nie tylko normy etyki w postępowaniach tego typu, ale wprost jest sprzeczne z postanowieniami PCA Optional Rules for Arbitrating Disputes between Two States (np. art. 6, 9 i 10). W konsekwencji skandalu dr Jernej Sokolec ustąpił z funkcji a Słowenia na jego miejsce nominowała Ronnego Abrahama, przewodniczącego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Więcej informacji tutaj i tu.

Bez niespodzianek - Rosja zawetowała projekt rezolucji w sprawie wyjaśniania katastrofy MH17

Zgodnie z przewidywaniami Rosja zawetowała projekt rezolucji dotyczący utworzenia trybunału ad hoc na podstawie Rozdziału VII ds. osądzenia winnych zestrzelenia MH 17. Trybunał ten miał być utworzony na kształt Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii czy dla Rwandy, choć projekt statutu przypominał przede wszystkim statut Specjalnego Trybunału dla Libanu, który powstał na podstawie porozumienia między NZ a Libanem, usankcjonowanego rezolucją RB nr 1757.

Projekt rezolucji oprócz powołania trybunału ad hoc zakładał, że Rada Bezpieczeństwa uzna zestrzelenie MH17 za zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa. W poprzedniej rezolucji RB - jak do tej pory jedynej odnoszącą się do zestrzelenia MH17 - nr 2166 z 21 lipca 2014 r., o której pisaliśmy tutaj, mowa była "jedynie" o przeprowadzeniu śledztwa, pociągnięcia winnych do odpowiedzialności i ogólne słowa wyrażające żal, smutek....

Debata RB ONZ nad problemami małych wyspiarskich państw

Ostatnio na blogu pisaliśmy o obywatelu Kiribati, który ubiegał się o status uchodźcy, ze względu na to, że jego państwo powoli znika pod powierzchnią wody (zobacz tutaj). Otóż w najbliższy czwartek z inicjatywy Nowej Zelandii Rada Bezpieczeństwa będzie debatować nad problemami, z którymi mierzą się małe wyspiarskie państwa. Wśród kluczowych dla nich problemów wymienia się zmiany klimatu i ich najgroźniejszy dla tych państw skutek  - podnoszenie się stanu wód i zmniejszanie terytorium danych państw.

Rada Bezpieczeństwa, choć nie uznała jeszcze w żadnej ze swych rezolucji zmian klimatycznych jako zagrożenia dla pokoju, to już niejednokrotnie o zmianach zachodzących w klimacie ziemskim debatowała w kontekście bezpieczeństwa (po raz pierwszy w 2007 r. z  inicjatywy UK, a z kolei w czerwcu 2009 r. debatę na ten temat odbyło ZO, zob. A/RES/63/281 z 11.09.2009), a w lipcu 2011 r. przyjęła odpowiednie oświadczenie prezydialne. 

Innym problemem, z którym borykają się małe wyspiarskie państwa to przestępstwa transnarodowe takie jak przemyt narkotyków, broni, piractwo. Przy tej okazji warto wspomnieć, że właśnie z inicjatywy Togo  RB w lutym 2012 r. przyjęła oświadczenie prezydialne odnoszące się do tych problemów. Problem ten szczególnie interesuje RB w kontekście finansowania terrorystów. Przypomnijmy również, że to z inicjatywy Trynidadu i Tobago impetu nabrały prace nad przyjęciem statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego w latach 90-tych XX wieku. Nie można więc nie doceniać wpływu małych wyspiarskich państw na rozwój prawa międzynarodowego.

Nowe prozumienie WTO w sprawie handlu produktami technologii informatycznej

Pod koniec ubiegłego tygodnia (24 lipca) członkowie Światowej Organizacji Handlu (WTO) doszli do porozumienia w sprawie nowej umowy, której celem jest dalsza liberalizacja handlu w zakresie zaawansowanych produktów technologicznych. Negocjacje w tej sprawie trwały od 2012 r.

Nowa umowa będzie stanowiła uzupełnienie zawartego w 1996 r. (i obowiązującego od 1997 r.) porozumienia - tzw. Deklaracja Ministerialna o handlu produktami technologii informatycznej. Oba porozumienia są umowami plurateralnymi – ich stronami nie są wszyscy członkowie WTO (jak to jest w przypadku innych umów), a jedynie te państwa, które zdecydowały się na ich podpisanie. Samą Deklarację podpisało do tej pory 81 członków (m in. państwa członkowskie Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone, Korea Południowa oraz Chiny i Rosja), reprezentujących 97% handlu w tym obszarze. Przyjęcie nowego porozumienia okazało się niezbędne ze względu na bardzo szybki rozwój technologii informatycznych – w efekcie wiele podstawowych produktów dla tego rynku nie było objęte zakresem Deklaracji. 

ETPCz: prawo do życia prywatnego obejmuje korzystanie z tajemnicy bankowej

Orzekając w sprawie M.N. i in. p. San Marino (Application no. 28005/12) ETPCz stwierdził, że brak poszanowania tajemnicy bankowej, w wynik wykonania orzeczenia o zatrzymaniu dokumentacji bankowej, stanowiło naruszenie prawa do ochrony życia prywatnego i korespondencji (art. 8 EKPCz) czterech obywateli Włoch. Orzeczenie wydano na wniosek włoskiej prokuratury w związku z toczącym się postępowaniem karnym ws. między innymi prania pieniędzy, uchylania się od opodatkowania i oszustw, jednak nie przeciwko skarżącym.

Turcja w walce z państwem islamskim

Niedawny zamach terrorysty - samobójcy z państwa islamskiego (ISIS) w tureckim mieście Suruc spowodował nie tylko śmierć kilkudziesięciu osób, ale także spotkał się z międzynarodowym oburzeniem i dodatkowo sprawił, że Turcja postanowiła w końcu podjąć szeroko zakrojoną akcję zbrojną przeciwko ISIS. W tym celu zawarła pakt ze Stanami Zjednoczonymi aby zintensyfikować ataki powietrzne przeciwko ISIS (tu).

Polski Trybunał Konstytucyjny po raz pierwszy występuje z pytaniem prejudycjalnym do ETS

Postanowieniem z 7 lipca 2015 r. polski Trybunał Konstytucyjny po raz pierwszy w historii naszego członkostwa w Unii Europejskiej zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniami prejudycjalnymi na podstawie art. 267 TFUE. Przypomnijmy, że - zgodnie z tym przepisem - sąd krajowy może, a jeśli jest sądem ostatniej instancji - ma obowiązek, zwrócić się do ETS o rozpatrzenie kwestii wykładni prawa UE lub ważności aktu unijnego prawa pochodnego, która pojawiła się w sprawie przed tym sądem i której wyjaśnienie uzna on za niezbędne dla jej rozstrzygnięcia. W przypadku polskiego TK właśnie do takiej sytuacji doszło w sprawie K 61/13, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich (zob. wniosek RPO), a dotyczącej zróżnicowania stawek podatku VAT na publikacje wydawane na nośnikach fizycznych (papier, CD itp. - 5% lub 8%) i tych udostępnianych w formie zapisu cyfrowego (np. jako pliki do pobrania czy metodą streamingu - 23%).

Czy można zostać uchodźcą ze względu na zmiany klimatu?

Sąd Najwyższy Nowej Zelandii podtrzymał wyroki sądów pierwszej i drugiej instancji, i odmówił przyznania Ioane Teitiota statusu uchodźcy. Obywatel Kiribati, po tym jak wygasła mu wiza, złożył w 2013 r. wniosek o azyl w Nowej Zelandii, powołując się na niemożność powrotu do domu, do Kiribati, gdyż część wysp zatonęła w związku z podnoszącym się poziomem wody w oceanach. Podnosił on, że powrót do zagrożonego całkowitym zatonięciem Kiribati mogłoby zagrozić życiu i zdrowiu jego oraz jego małych dzieci (urodzonych już w Nowej Zelandii).

Sąd w Nowej Zelandii odmówił przyznania panu Teitiota statusu uchodźcy, ze względu na fakt, że po powrocie do Kiribati nie grozi mu niebezpieczeństwo. Nie spełnia zatem przesłanek określonych w prawie międzynarodowym.

Obowiązek zapewnienia możliwości legalizacji związków homoseksualnych - nowy kierunek wskazany przez ETPCz?

Intensywna praca przedwakacyjna Trybunału zaowocowała bardzo interesującym orzeczeniem Izby w sprawach Oliari i inni p. Włochom (skargi nr 18766/11 i 36030/11). Dotyczyły one trzech męskich par homoseksualnych, które bezskutecznie – z powodu braków odpowiednich przepisów prawa krajowego, domagały się legalizacji swoich związków we Włoszech.

Już na wstępie należy zauważyć, że sytuacja prawna par homoseksualnych we Włoszech jest dosyć skomplikowana z uwagi na to, że prawo dopuszcza a praktyka sądowa sankcjonuje pewną ochronę par homoseksualnych – jednakże w dość ograniczonym, wyrywkowym zakresie. Pary takie mogą w niektórych miejscowościach uzyskać potwierdzenie instytucjonalizacji wniosku, mogą niekiedy korzystać z pewnych świadczeń podobnych jak te przysługujące osobom pozostającym w związkach małżeńskich. I tak naprawdę owa niekonsekwencja ustawodawcy włoskiego, a także brak implementacji wyroków włoskiego trybunału konstytucyjnego dotyczących praw osób w związkach jednopłciowych przyczyniły się do jednomyślnej konkluzji Trybunału, że rząd włoski nie wypełnił ciążących na nim obowiązków o charakterze pozytywnym wynikających z art. 8 EKPCz zapewnienia, by skarżący mogli skorzystać z systemu krajowego zapewniającego uznawanie i ochronę związków osób tej samej płci. 

Rezolucja Rady Bezpieczeństwa dotycząca Irańskiego programu nuklearnego

Rada Bezpieczeństwa przyjęła właśnie rezolucję 2231 (2015) zatytułowaną Non-Proliferation, a dotyczącą systemu monitorującego irański program nuklearny i ewentualnej rezygnacji z sankcji, które zostały wprowadzone w związku z rozwojem dążeń nuklearnych Iranu. Rezolucja na stronie RB: tu.

Rezolucja została przyjęta jednogłośnie, zatwierdzono na jej podstawie tzw. Wspólny Wszechstronny Plan Działania (Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA)), który ma być zwieńczeniem rozmów dyplomatycznych grupy E3/EU+3 (Chin, Francji, Niemiec, Rosji, WB, USA i szefowej unijnej dyplomacji) prowadzonych od wielu miesięcy. Zawarty 14 lipca w Wiedniu kompromis dotyczył dopuszczenia Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA) do kontroli irańskiego programu nuklearnego. Dodatkowo Iran ma ograniczać wzbogacanie uranu, ustalono także limit jego magazynowania. W zamian za to wspólnota międzynarodowa ma stopniowo rezygnować z sankcji. Zobacz informacje tu oraz tu.

Zmierzch japońskiego pacyfizmu?

W piątek 16 lipca niższa izba japońskiego parlamentu poparła, forsowaną przez Premiera Shinzo Abe, projekt zniesienia części ograniczeń w zakresie stosowania narodowych sił zbrojnych. W razie pomyślnego zakończenia prac legislacyjnych, w świetle nowej wykładni art. 9 Konstytucji japońskie siły zbrojne ("Siły Samoobrony"), które w obecnym stanie prawnym nie mogą prowadzić działań poza terytorium państwa, mogłyby zostać wykorzystane celem wsparcia wojsk sojuszniczych, o ile byłoby to "niezbędne dla przetrwania Japonii" (Le Monde, Au Japon, la loi pour renforcer l’armée passe une étape législative cruciale, Au Japon, Abe cherche à imposer sa loi sur la défense ). 

Wspierana m.in. przez Stany Zjednoczone inicjatywa budzi jednak szereg kontrowersji zarówno międzynarodowych (przede wszystkim mocarstwa regionalnego, Chin), jak i wewnętrznych - czerwcowe manifestacje przeciwników ustawy gromadziły dziesiątki tysięcy demonstrantów kontestujących sens zrywania z polityką, która służyła państwu od końca II wojny światowej.

Dyplomatyczne napięcia w rocznicę zestrzelenia MH17

W pierwszą rocznicę zestrzelenia nad Ukrainą malezyjskiego Boeinga (lot MH17), tuż po wycieku ustaleń w świetle których samolot zestrzelono z terytorium kontrolowanego przez prorosyjskich rebeliantów przy wykorzystaniu rosyjskich rakiet (CNN, Sources say MH17 report blames Russian missile for shooting down plane), Australia, Holandia i Malezja wezwały do zbadania sprawy i osądzenia sprawców przez specjalny trybunał ONZ (FT, Diplomatic fight breaks out on MH17 plane anniversary). 

Wszelkie propozycje w tym zakresie kategorycznie odrzuca jednak Rosja, której Prezydent Władimir Putin - w telefonicznej rozmowie z Premierem Holandii Markiem Rutte - określił pomysł mianem przedwczesnego i kontrproduktywnego. Medialne wycieki dotyczące konkluzji holenderskich i amerykańskich śledczych badających wypadek określił zaś mianem niepotrzebnej politycyzacji sporu. 

Zastanawiając się nad szansą powołania takiego mechanizmu warto wrócić do naszego posta z lipca ubiegłego roku, poświęconego redakcji Rezolucji RB ONZ, którą przyjęto w związku z tymi wydarzeniami.

TK Federacji Rosyjskiej orzeka o nadrzędności Konstytucji FR nad Europejską Konwencją Praw Człowieka

Trybunał Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej wydał ostatnio niezwykle ważne orzeczenie, które jak powszechnie przewidują komentatorzy pozwoli władzom rosyjskim na wybiórcze wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a także innych sądów międzynarodowych. 

Do TK zwróciła się grupa deputowanych do Dumy Państwowej o ocenę zgodności z Konstytucją ustawy o ratyfikacji EKPCz, o umowach międzynarodowych oraz szeregu innych aktów prawnych. Twierdzili oni, że uczestnictwo we współpracy międzynarodowej nie powinno prowadzić do naruszania praw człowieka bądź pozostawać w sprzeczności z podstawowymi zasadami porządku konstytucyjnego. Ich zdaniem zakwestionowane przepisy prowadzą do konieczności bezwarunkowej implementacji wyroków ETPCz, nawet gdy stoją one w sprzeczności z rosyjską konstytucją. 

Projekt South Stream na zakręcie

Jak donoszą przedstawiciele jednej z największych firm inżynieryjnych zajmujących się wykonywaniem instalacji do przesyłu gazu - Saipem (budująca m. in. Gazoport w Świnoujściu) Gazprom zerwał swój opiewający na 2,6 miliarda dolarów kontrakt na budowę gazociągu pod dnem Morza Czarnego. Przyczyną zerwania kontraktu (jak stwierdził przedstawiciel Gazpromu Sergei Kupriyanov) był brak porozumienia co do ostatecznych kosztów finansowych inwestycji. Decyzja ta jest zaskoczeniem, gdyż tydzień wcześniej Rosja zezwoliła statkom inżynieryjnym należącym do firmy Saipem na swoich wodach terytorialnych Morza Czarnego. Rosja także płaciła już od marca 2015 roku Saipem za wynajem dwóch specjalnych statków wraz z załogami, które miały przygotowywać przyszłą inwestycję.

Gazprom oświadczył, że poszukuje nowego wykonawcy dla projektu. Deklaracja ta zdaniem komentatorów może być trudna do realizacji z uwagi na ograniczoną liczbę potencjalnych wykonawców oraz na ryzyko powtórzenia się sytuacji z zerwaniem umowy. Eksperci informują o co najmniej półrocznym opóźnieniu w realizacji projektu w związku z tą decyzją Gazpromu.

W oczywisty sposób informacje te podnoszą pytanie o kondycję finansową giganta, który w ubiegłym roku ucierpiał znacząco w wyniku spadku cen ropy oraz sankcji związanych z atakiem na Ukrainę. Więcej informacji tutaj i tutaj

http://www.ship2shore.it/en/energy/putin-cancelled-the-south-stream-pipeline-while-saipem-is-evaluating-its-losses_56251.htm

Nowe granice morskie Polski

7 lipca 2015 roku Rząd RP przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz niektórych innych ustaw. Proponowane zmiany są ciekawym przykładem jak prawo morskie oddziałuje na prawo morza. W art. 5 ustawy po zmianach ma się pojawić ustęp 3a stwierdzający, że Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia, szczegółowy przebieg zewnętrznej granicy morza terytorialnego w formie tekstowej i graficznej, zgodnie z państwowym systemem odniesień przestrzennych, z uwzględnieniem umów międzynarodowych dotyczących granicy państwowej. Oznacza to określenie granic morskich Polski w oparciu o dokładne współrzędne geograficzne. Drugą istotną z punktu widzenia prawa międzynarodowego zmianą zawartą w projekcie ustawy jest wyodrębnienie strefy przyległej (art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 13a). Jak wiadomo w art. 2 obecnie obowiązującej ustawy wyodrębniono jedynie morskie wody wewnętrzne, morze terytorialne i wyłączną strefę ekonomiczną. Celem nowelizacji jest:

 

Weto Rosji w sprawie rezolucji RB upamiętniającej zbrodnię w Srebrenicy

Niedawno zaczęły się obchody 20. rocznicy zbrodni w Srebrenicy uznanej zarówno przez MTKJ jak i MTS za zbrodnię ludobójstwa (pisaliśmy o tym niedawno). Projektowana przez Wielką Brytanię rezolucja S/2015/508 (zobacz tu), która miała upamiętniać to tragiczne wydarzenie, została zbojkotowana przez Federację Rosyjską (relacja ze spotkania i debaty: tu).

OECD i UNDP wzmacniają "Kontrolerów skarbowych bez granic"

Przy okazji odbywającej się w Addis Adebie w dniach 13-16 lipca Trzeciej międzynarodowej konferencji w sprawie finansowania rozwoju (zob. stronę konferencji), OECD i Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) podpisały porozumienie ws. wspólnego zwiększenia zakresu działania "Kontrolerów skarbowych bez granic" (OECD, Tax Inspectors Without Borders: OECD and UNDP to work with developing countries to make tax audits more effective). 

Dzięki temu partnerstwu liczba inspektorów ma ulec zwiększeniu (z 6 do 200 do 2019 roku), a samo TIWB ma uzyskać stały sekretariat, w którym pracować będę funkcjonariusze obu organizacji. Docelowo miałoby to pozwolić na udzielenie pomocy wszystkim państwom, które wyrażą nią zainteresowanie. Skala problemu uchylania się od opodatkowania w państwach rozwijających się szacowana jest przez ONZ na 100 mld USD rocznie.

Sprawa włoskich marynarzy przed STA

We wrześniu ubiegłego roku ostatni raz pisaliśmy o sprawie dwóch włoskich marynarzy przetrzymywanych w areszcie (obecnie domowym) w Indiach od lutego 2012 roku, zauważając wówczas, że nie sposób co kilka tygodni donosić o kolejnych odroczeniach w postępowaniu. Aż do teraz - pomijając fakt że konsekwencją udaru, który mar. Massimiliano Latorre przeszedł na początku ubiegłego roku, była konieczność przeprowadzenia operacji kardiologicznej, a w rezultacie hinduski sąd kolejne razy przedłuża zgodę na jego pobyt we Włoszech - media nadal cyklicznie informują o kolejnych zastojach.

Wygląda jednak na to, że na wyjście z impasu pozwoli skierowanie sporu, na podstawie Konwencji o prawie morza, do rozstrzygnięcia przez Stały Trybunał Arbitrażowy. Jak poinformował włoski MSZ, wniosek z którym wystąpił do STA wystosowano po wielotygodniowych negocjacjach z Indiami celem "przezwyciężenia niemożności rozstrzygnięcia sporu" (Corriere della Sera, Marò, l’Italia prova il braccio di ferro:avviato arbitrato internazionale). 

Dwa ukraińskie banki dochodzą odszkodowania za straty poniesione na Krymie

Dwa największe ukraińskie banki - Privatbank i Oschadbank - podjęły kroki celem dochodzenia odszkodowania z tytułu strat poniesionych w związku z rosyjską aneksją Krymu w ubiegłym roku (VOA, Ukraine Banks Ask Russia to Compensate for Crimea Losses). Strona powodowa, działająca na podstawie ukraińsko-rosyjskiego BITu z 1998 roku, miała wyrazić nadzieję, że kontrowersje uda się rozstrzygnąć w pierwszej, sześciomiesięcznej fazie negocjacji (art. 9(2)).

W przeddzień przejęcia kontroli nad Krymem przez Rosję, oba banki prowadziły tam przeszło 1000 oddziałów.

Putin wzywa do delegalizacji stosowania sankcji gospodarczych

Rok po odwołaniu szczytu w Soczi i wykluczeniu Rosji z G8 (zobacz nasze posty tu i tu), Prezydent Putin odniósł wizerunkowy sukces przewodnicząc w Ufie (Baszkiria) podwójnemu szczytowi BRICS oraz Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SzOW). 

Rosyjska wizja wielobiegunowego świata. Źródło: polisblog.

Szczególne powody do zadowolenia mogła organizatorom przynieść akcesja Indii i Pakistanu do SzOW, która zdaniem gospodarza dowodzi kształtowania się wielobiegunowego ładu międzynarodowego (TVN24, Udany dzień Putina. Jego anty-NATO wzbogaci się o dwa nowe państwa). Prezydent Putin wyraził również przekonanie, że niebawem dojdzie do przełomu w negocjacjach P5+1 z Iranem, oraz nie omieszkał okazji do skłócania państw UE, wytykając zaniechania Brukseli wobec Grecji (TVN24, Putin pyta: gdzie była Unia Europejska, kiedy narastały problemy w Grecji).

20 Rocznica zbrodni w Srebrenicy

Co roku przypominamy o kolejnej rocznicy zbrodni w Srebrenicy (zobacz tu). W tym roku jest to data szczególna, właśnie mija 20 lat od momentu popełnienia tej jednej z najstraszniejszych zbrodni - uznanej przez Trybunał jugosłowiański za zbrodnię ludobójstwa (potwierdził to także MTS). 

20 lat temu serbskie oddziały rozstrzelały chłopców, mężczyzn  oraz starców z "bezpiecznej strefy" ONZ, za jaką uważano Srebrenicę. Celem było pozbycie się bośniackich Muzułmanów z tych terenów.

Trybunał jugosłowiański  otworzył właśnie stronę internetową poświęconą ludobójstwu w Srebrenicy: ICTY remembers: Srebrenica Genocide 1995-2015, zobacz tu: http://www.icty.org/srebrenica20/, znaleźć można na niej zeznania świadków, odniesienia do spraw, w których stwierdzono popełnienie ludobójstwa, decyzje Trybunału jugosłowiańskiego.

Parlament Europejski zabiera głos w dyskusji o konieczności zmian w unijnej regulacji praw autorskich

Dzisiaj (9 lipca) Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/29/WE z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (przy okazji: w czasie pisania tego posta teksty rezolucji - w wersji wstępnej - były już dostępne we wszystkich językach urzędowych UE z wyjątkiem języka polskiego...).  Inicjatorką podjęcia przez PE tego tematu jest europosłanka z frakcji Zielonych/EFA Julia Reda (wywodząca się zresztą z niemieckiej partii Piratów). Ona też przygotowała raport stanowiący podstawę dla prac Parlamentu i w ich toku pełniła funkcję sprawozdawcy.

Europosłowie byli zgodni w opinii o pilnej potrzebie dostosowania unijnej regulacji dotyczącej praw autorskich, w szczególności dyrektywy 2001/29/WE, do wymogów i wyzwań wynikających z technologicznego postępu ostatnich lat i ciągłego rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Postulowane zmiany muszą przede wszystkim zapewnić właściwą równowagę interesów twórców i użytkowników. PE wezwał Komisję m.in. do dokonania przeglądu obowiązujących wyjątków i ograniczeń związanych z ochroną praw autorskich dla lepszego dostosowania ich do środowiska cyfrowego i rozważenia wprowadzenia w pewnych przypadkach wspólnych minimalnych norm, jak również możliwości wprowadzenia obowiązkowych ograniczeń ochrony praw autorskich ze względu na poszanowanie praw podstawowych (np. zwalczanie dyskryminacji, ochrona wolności prasy), a także wzmocnienie wyjątków dla instytucji działających w interesie publicznym jak biblioteki, muzea, archiwa. Last but not least, deputowani podkreślili wagę ułatwienia korzystania z utworów chronionych dla celów edukacyjnych i prowadzenia badań naukowych. Jednocześnie zwrócono uwagę na ważną rolę producentów, wydawców i dystrybutorów ale również zaapelowano o "poprawę wynikającej z umowy pozycji autorów i wykonawców wobec innych podmiotów praw autorskich i pośredników", w tym o polepszenie ich wynagrodzeń za cyfrową dystrybucje ich dzieł.

Parlament Europejski popiera negocjacje TTIP z "nowym mechanizmem rozstrzygania sporów inwestycyjnych"

Nieco ponad tydzień od przyznania Prezydentowi USA szczegółowego mandatu negocjacyjnego przez Kongres (zobacz nasz post tutaj), Parlament Europejski przyjął prawnie niewiążącą zalecenia dla Komisji Europejskiej na potrzeby negocjacji transatlantyckiego partnerstwa w obszarze handlu i inwestycji (TTIP). Łącznie europosłowie zgłosili 118 poprawek (A8-0175/2015). Zadowolenie z wyniku głosowania niezwłocznie wyraziła Komisarz ds. handlu Cecilia Malmström.

Prezydent Obama uzyskał fast-track authority na potrzeby negocjacji handlowych

Po - jak stwierdził Prezydent Obama - długich i trudnych negocjacjach politycznych nad przyznaniem amerykańskiej administracji szczególnego mandatu negocjacyjnego fast-track authority (nt. TPA zobacz nasz post tutaj), na mocy którego ewentualne traktaty handlowe będą poddane w Kongresie głosowaniu en bloc bez możliwości wnoszenia poprawek, 29 czerwca  Prezydent Obama podpisał tekst kompromisowych ustaw (White House, On Trade, Here’s What the President Signed into Law): Trade Promotion Authority oraz Trade Preferences Extension Act, obejmujący Trade Adjustment Assistance. Podpisaniem TPA szczególnie zainteresowane były strony negocjujące TPP i TTIP, z punktu widzenia których strona amerykańska nie miała dotąd formalnego mandatu.

Jest to pierwsze TPA przyznane przez Kongres od 2002 roku - począwszy od sprawowania mandatu przed F.D. Rosvelta przyznanego 12 z 13 Prezydentów.

Żródło: White House

Kolejny wyrok pilotażowy przeciwko Polsce dotyczący przewlekłości postępowań

Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosił dziś wyrok wydany w trzech połączonych skargach Rutkowski i inni p. Polsce. Wszystkie trzy skargi dotyczyły przewlekłości postępowań, a w szczególności skuteczności funkcjonowania krajowego środka w postaci skargi na przewlekłość postępowania na podstawie ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843). Sprawa Rutkowski p. Polsce dotyczyła zarzutu przewlekłości postępowania karnego, które trwało łącznie 8 lat. Sąd krajowy rozpatrujący skargę skarżącego uznał, że do przewlekłości doszło jedynie w ograniczonym okresie czasu – 1 roku i z tego tytułu przyznał mu kwotę 2 tys. Druga sprawa Orlikowski p. Polsce dotyczyła przewlekłości postępowania cywilnego, które trwało łącznie 11 lat. Sąd krajowy oceniający skargę na przewlekłość postępowania ocenił, że w sprawie nie doszło do przewlekłości, wziął bowiem pod uwagę jedynie ostatni etap postępowania – zastosował więc tzw. fragmentację postępowania. Trzecia skarga Grabowska p. Polsce również dotyczyła postępowania cywilnego, które trwało łącznie 14 lat. Sąd krajowy orzekający ze skargi na przewlekłość ocenił, iż w sprawie nie doszło do przewlekłości, a ocenie poddał jedynie okres po wejściu w życie tzw. ustawy o skardze na przewlekłość. 

BP ma zapłacić najwyższe w historii odszkodowanie za szkodę w środowisku

Zgodnie z ogłoszoną w czwartek, 2 lipca, ugodą, BP ma zapłacić 18,7 miliardów $ za wyciek ropy z platformy Deepwater Horizon do Zatoki Meksykańskiej w 2010 r. Ugodę, którą BP zawarło z amerykańskim Departamentem Sprawiedliwości musi jednak jeszcze zatwierdzić sąd. Ugoda obejmuje zapłatę przez BP:

• 5,5 mld $ w ramach kary „cywilnej” nakładanej na podstawie Clear Water Act,
• 7,1 mld $ dla rządu federalnego na rewitalizację i usuwanie szkód w Zatoce Meksykańskiej,
• 4,9 mld $ dla czterech stanów (Floryda, Missisipi, Luizjana i Alabama) dotkniętych tą katastrofą,
• 1 mld $ dla ponad 400 lokalnych samorządów terytorialnych, które złożyły skargi w tej sprawie.

Hiszpania ogranicza prawo do zgromadzeń publicznych

Podczas gdy pierwsze wyniki referendum w Grecji (zob. nasz post tutaj) sugerują, że tamtejsi populiści zdołali przekonać większość obywateli do odrzucenia "dyktatu troiki", a Europa w obawie przed wzmocnieniem m.in. włoskich populistów (Le Monde, Ce drôle de contingent italien à Athènes pour soutenir Tsipras) szykuje się do przykładowego potraktowania Grecji, w Hiszpanii wdrożono środki mające ograniczyć możliwość publicznego kontestowania rządowej polityki. 

Źródło: Euronews, La loi du bâillon révulse l’Espagne.

Z początkiem miesiąca weszła w życie kontrowersyjna ustawa ograniczająca prawo do udziału w zgromadzeniach publicznych; tylko w ostatnich dniach w 60 hiszpańskich miastach odbyło się przeszło 80 protestów przeciwko nowemu "prawu o bezpieczeństwie obywatelskim" (Le Monde, En Espagne, une loi bâillon pour faire taire la contestation sociale). Ustawa cieszy się 7% poparciem społecznym.

Francja nie udzieli Assange azylu

W ciągu kilku godzin, w zaledwie kilku słowach Francja odmówiła udzielenia schronienia twórcy Wiki Leaks, Julianowi Assange. Długi apel do Prezydenta Hollande'a został wystosowany za pośrednictwem listu opublikowanego w Le Monde, Julian Assange : « En m’accueillant, la France accomplirait un geste humanitaire ».

Od czerwca 2012 roku Assange przebywa w ambasadzie Ekwadoru w Londynie, w pomieszczeniu o powierzchni 5,5 m2. Władze brytyjskie odmówiły uznania azylu, w związku z czym nie ma on możliwości wyjścia na zewnątrz budynku, czy choćby wizyty szpitalnej, co jak twierdzi przypłacił zdrowiem. Wejście do ambasady jest zaś stale strzeżone przez kilku funkcjonariuszy policji, legitymujących wchodzących, a obiekt poddano inwigilacji. Assange'owi uniemożliwiono kontakt z rodziną.

Żródło: cryptome.org

Źródło: https://lofredocolombia.files.wordpress.com/2012/08/ecuador-embassy-london-details.jpg

 

Kuba i USA wznawiają stosunki dyplomatyczne po 54 latach

Z końcem maja b.r., po upływie 45. dniowego okresu konsultacyjnego (o notyfikacji Kongresu przez administrację pisaliśmy tutaj), Kuba została usunięta z amerykańskiej listy państw wspierających terroryzm (National Security Council, Rescission of Cuba as a State Sponsor of Terrorism). Mimo to strony nie porozumiały się wówczas co do wznowienia działalności ambasad, co stanowiło rozczarowanie przede wszystkim dla amerykańskich negocjatorów, w związku z polityzacją sprawy w przededniu wyborów prezydenckich 2016 (NYT, U.S. Removes Cuba From State-Sponsored Terrorism List). 

Kwestią sporną pozostawały żądania Stanów Zjednoczonych przyznania ich dyplomatom prawa do swobodnego poruszania się po wyspie i swobodnej rozmowy z wszystkimi jej mieszkańcami, w tym z opozycją, oraz gwarancji nie prześladowania Kubańczyków, którzy zechcieliby odwiedzić amerykańską ambasadę.

The White House,
The President on Re-establishing Diplomatic Relations with Cuba

Negocjacje zakończyły się sukcesem 1 lipca.

Rosyjskie śledztwo ws. legalności niepodległości Republik Bałtyckich

Z końcem czerwca kolejny akt w wojnie nerwów między Moskwą a pomniejszymi państwami sąsiednimi (EU Observer, Baltic states ridicule Russia's probe on independence) dopisali dwaj posłowie rządzącej partii Jedna Rosja. Tydzień po tym, ja rosyjska prokuratura określiła mianem nielegalnego transfer Krymu na rzecz Ukrainy w 1954 roku (MSN, Russia examines Baltic independence), posłowie wystąpili do Prokuratora Generalnego z wnioskiem o wszczęcie postępowania ws. rzekomego naruszenia prawa konstytucyjnego ZSRR przy okazji podjęcia decyzji o uznaniu w 1991 roku niepodległości państw bałtyckich (RT, dawniej Russia Today, Russian prosecutor general receives MP request to review recognition of Baltic States). Według rosyjskich mediów, biuro Prokuratora musiało ex lege podjąć czynności w sprawie.

Grecja niewypłacalna

O północy upłynął termin spłaty 1,6 mld euro kolejnej transzy greckiego długo wobec MFW. Tym samym państwo to utraciło prawo do korzystania z dalszych programów pomocy finansowej do czasu spłaty zaległości. Jest to pierwszy przypadek niewypłacalności państwa wysokouprzemysłowionego względem Funduszu od czasu jego powołania w 1944 roku. Ostatni raz MFW nie odzyskało uzgodnionych spłat pożyczki w 2001 roku od Zimbabwe (FT, Greece’s IMF payment: When is a default not a default?).

Od rana trwają rozmowy w ramach Eurogrupy nad grecką propozycją  obejmującą ewentualne przedłużenie europejskiego programu finansowania (również wygasł z dniem 30 czerwca), czy udzielenie kolejnego 2 letniego wsparcia przez Europejski Mechanizm Stabilności (France 24, La Grèce fait défaut sur sa dette vis-à-vis du FMI). Byłby to 3. europejski program wsparcie od maja 2010 (110 mld euro) i marca 2012 (130 mld euro). 

Guest Post: Nowelizacja Regulaminu Sądu UE

1 lipca to data wejścia w życie nie tylko zmian w polskiej procedurze karnej, ale także nowego Regulaminu postępowania przed Sądem UE, który zastąpi regulację z 1991 r.

Nowe przepisy proceduralne zostały dostosowane do rzeczywistości sporów aktualnie wnoszonych do Sądu, dzięki wprowadzeniu jasnego rozróżnienia między trzema głównymi kategoriami postępowań, z których każda posiada odrębną specyfikę:

• skarg bezpośrednich, w ramach których kwestie incydentalne, wnioski o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta i wnioski o zachowanie poufności są szczególnie liczne; 
• skarg w dziedzinie własności intelektualnej; 
• odwołań od orzeczeń Sądu do spraw Służby Publicznej. 

Nowe przepisy mają przede wszystkim usprawnić postępowanie przed Sądem.