Pogłębiający się w kryzys w światowych relacjach handlowych

Dzisiaj upływa termin na zawarcie porozumienia pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a UE w sprawie dodatkowych ceł na aluminium oraz stal. Czy uda się zawrzeć takie porozumienie (i tym samym uniknąć objęcia cłami europejskiej stali i aluminium), czy też kwestia ta stanie się kolejnym elementem podważającym obecny system handlu międzynarodowego? UE zapowiedziała już, że w przypadku objęcia eksportowanej z Unii stali i aluminium amerykańskimi cłami odpowie swoimi cłami na wybranej produkty z USA.

Patrząc na dotychczasowy rozwój wydarzeń trudno być optymistą. Światowe relacje handlowe stają się bowiem z miesiąca na miesiąc coraz bardziej skomplikowane i nieprzewidywalne. System, który funkcjonował (lepiej lub gorzej) przez ostatnie 70 lat, najwyraźniej odchodzi do przeszłości. Głównym powodem jest dramatyczna zmiana polityki Stanów Zjednoczonych pod rządami Donalda Trump’a. Kwestionuje on bowiem nie tylko centralną pozycję jaką dotychczas zajmowała w tym obszarze Światowa Organizacja Handlu (WTO), ale również odrzuca rządy prawa w relacjach handlowych (preferując prawo silniejszego). Teoretycznie celem różnych działań podejmowanych przez amerykańską administrację ma być otwarcie rynków zagranicznych dla amerykańskiego eksportu, w rzeczywistości jednak beneficjentami są tylko niektóre sektory (te które mają wystarczające wpływy lobbingowe), zaś gospodarka amerykańska jako całość traci. 

USA ustanawiają sankcje przeciwko wenezuelskiej kryptowalucie Petro

W związku z kolejnym uszczelnieniem amerykańskiego programu sankcji przeciwko autorytarnej polityce wenezuelskiego prezydenta Nicolasa Maduro (Executive Order 13835) warto podkreślić doniosłość Dekretu wykonawczego prezydenta USA Donalda Trumpa ustanawiającego sankcje przeciwko wenezuelskiej kryptowalucie Petro. Decyzja jest o tyle istotna, że wyznacza kierunek przeciwdziałania coraz powszechniejszemu wykorzystywaniu cyfrowego pieniądza do unikania sankcji gospodarczych, prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Może mieć również dalekosiężne skutki dla powstrzymywania Rosji przez społeczność międzynarodową.

Mocą Dekretu 13827 zakazano handlu związanego z jakąkolwiek kryptowalutą wyemitowaną przez rząd Weneueli lub podmioty odeń zależne (m.in bank centralny) w jurysdykcji amerykańskiej - takie czynności prawną zostaną uznane za naruszenie uprzednio nałożonych sankcji (Executive Order 13692 z marca 2015 oraz Executive Order 13808 z sierpnia 2017). W rezultacie transakcje takie pozostaną niemożliwe na terytorium USA oraz w relacjach z tamtejszymi podmiotami.

Pokłosie Achmea: Airbus wycofuje wezwanie Polski na arbitraż inwestycyjny

Na początku roku pisaliśmy o wszczęciu postępowaniu arbitrażowego przeciwko Polsce przez francuski koncern Airbus, w związku ze sposobem zerwania przez resort Antoniego Macierewicza negocjacji na zakup helikopterów Caracal. 

Okazuje się że do bezpośrednich konsekwencji wyroku TS UE w sprawie Achmea (post tutaj), obok dopiero co opisywanych przez nas decyzji Holandii o wypowiedzeniu unijnych BITów oraz próby RFN powołania się nań do obrony w arbitrażu Vattenfall, można teraz również zaliczyć wycofanie przez Airbus Helicopters S.A.S. i Airbus S.E. wezwania Polski na arbitraż inwestycyjny (PAP, Prokuratoria Generalna: Airbus wycofał się z arbitrażu ws. Caracali bez zrzeczenia się roszczeń).

Wynik referendum aborcyjnego w Irlandii otwiera drogę do liberalizacji krajowych przepisów

W piątek (25 maja) odbyło się referendum aborcyjne w Irlandii. Większością dwóch trzecich głosów (66.4% do 33.6%) zwyciężyli zwolennicy zmiany restrykcyjnego prawa aborcyjnego. Samo zwycięstwo zwolenników zmian nie zaskakuje, ponieważ potwierdza wcześniejsze sondaże z okresu kampanii referendalnej. Jednak jego rozmiar już tak. Przewidywania wskazywały na stosunkowo niewielką większość głosów na tak. 

Jak już pisaliśmy wcześniej referendum było związane z propozycją rządowej poprawki do irlandzkiej konstytucji. Jej wprowadzenie było konieczne w związku z planowaną przez rząd liberalizacją prawa w tym zakresie (m.in. planowany jest pełny dostęp do aborcji w pierwszych 12 tygodniach ciąży). W tle decyzji rządu znajdują się m.in. głośne wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (m.in. sprawa A., B. i C. p. Irlandii), decyzje (Mellet p. Irlandii oraz Whelan p. Irlandii) oraz stanowisko Komitetu Praw Człowieka ONZ, a także innych Komitetów ONZ-owskich (m.in. Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet ONZ).

Palestyna kolejnym państwem które zgłosiło swoją "sprawę" do MTK

Parę dni temu Palestyna przedstawiła swoją sytuację Prokuratorowi MTK, w trybie artykułu 13 akceptując jurysdykcję Trybunału od 13.06.2014, daty końcowej nie wskazano. Zanim Prokurator poweźmie decyzję co do dalszych losów tego zawiadomienia (Prokurator już od 2015 roku prowadzi postępowanie wstępne i na razie nie widać jego końca) musi skrupulatnie ocenić je na podstawie art. 53 Statutu, w szczególności odnosząc swoje badanie do kwestii jurysdykcji, dopuszczalności oraz interesu wymiaru sprawiedliwości.

W praktyce jest to już ósme zawiadomienie od państwa strony, ostatnie w 2016 roku złożyła Republika Gabonu.

Zawiadomienie można znaleźć tutaj.

Pokłosie Achmea: Rząd RFN wnosi o oddalenie skargi arbitrażowej Vattenfall

Od wydania w marcu b.r. przez Trybunał Sprawiedliwości UE wyroku ws. Achmea (zob. nasze posty tu, tu i tu) przyszłość arbitrażu inwestycyjnego w UE nie przestaje budzić zainteresowania zarówno praktyków jak i społeczności akademickiej. Na razie przesądzony wydaje się los wewnątrz-unijnych traktatów o ochronie i popieraniu inwestycji. Z takiego założenia zdaje się wychodzić choćby rząd Holandii, który jak pisaliśmy postanowił wypowiedzieć unijne BITy. Nie oznacza to jeszcze, że arbitraż między państwem a inwestorem z innego państwa UE w ogóle stanie się niemożliwy (czy raczej niepraktyczny ze względu na brak możliwości wykonania wyroku). 

Wśród możliwych dalszych zastosowań arbitrażu inwestycyjnego w relacjach wewnątrz-unijnych wskazuje się choćby postępowania na podstawie Traktatu Karty Energetycznej (której UE jest stroną), czy arbitraż na podstawie Konwencji waszyngtońskiej - ICSID określany mianem "zdelokalizowanego", "zdenacjonalizowanego" czy self-contained regime (przede wszystkim w świetle dyspozycji art. 53(1) i 54)). 

Spór pomiędzy USA a UE o subsydia dla przemysłu lotniczego na finiszu

W zeszłym tygodniu zapadło istotne rozstrzygnięcie w trwającym od ponad 14 latu sporze pomiędzy USA a UE dotyczącym subsydiów dla przemysłu lotniczego (spór pomiędzy stronami ciągnie się od 2004 r.). Było ono szeroko komentowane w prasie zagraniczne (por. z komentarzami w Financial Times, BBC czy The Wall Street Journal), w Polsce jednak przeszło prawie niezauważone (wśród wyjątków znalazła się m. in. Rzeczpospolita, która jednak opublikowała tylko krótką informację).

Organ Odwoławczy WTO w swoim raporcie uznał (podobnie jak zrobił to wcześniej panel, który rozstrzygał spór w pierwszej instancji), że UE nie wyeliminowała wszystkich instrumentów niedozwolonej pomocy publicznej dla Airbus’a, przyznanej spółce w kontekście produkcji dwóch modeli samolotów - A380 oraz A350 (to że takie instrumenty byłby stosowane zostało już stwierdzone w raporcie z 2011, po wydaniu tego raportu na UE spoczywał obowiązek dostosowania swoich działań do wymogów prawa WTO, aktualny spór dotyczy właśnie prawidłowości wdrożenia poprzednich rekomendacji panely WTO oraz Organu Odwoławczego). Zdaniem Organu Odwoławczego Airbus nadal otrzymywał niedozwoloną pomoc publiczną w formie niżej oprocentowanych kredytów niż te które były dostępne na rynku finansowym. W tym więc zakresie UE oraz jej państwa członkowskie (Francja, Niemcy, Hiszpania oraz Wielka Brytania) nie wykonały orzeczenia organów ds. rozstrzygania sporów WTO. Paradoksalnie Komisja Europejska również ogłosiła sukces wskazując, że większość zarzutów podniesiona przez USA w odwołaniu została oddalona. Jednocześnie Komisja zapowiedziała jak najszybsze dostosowanie systemu pomocy publicznej do wymogów prawa WTO (w zakresie wynikającym z najnowszego raportu). 

Przygotowania amerykańskiego programu sankcji przeciwko Iranowi (i próba neutralizacji sankcji przez UE)

Niezależnie od podniesionych na łamach PPM wątpliwości natury prawnomiędzynarodowej, czy decyzja prezydenta USA Donalda Trumpa o wycofaniu USA z nuklearnego porozumienia z Iranem (nt. Joint Comprehensive Plan of Action, JCPOA, zob. post tutaj), amerykańska administracja niezwłocznie przystąpiła do przywrócenia reżimu sankcji obowiązujących do 2015 roku. O tym że prezydent przejawiał taką ochotę pisaliśmy w styczniu b.r.

Formalnie podstawę przywrócenia sankcji stanowi, wydane równocześnie z oświadczeniem, prezydenckie memorandum - National Security Presidential Memorandum (NSPM). W dokumencie prezydent stwierdza, że na mocy JCPOA sankcje zniesiono w zamian za ograniczenie irańskiego programu wzbogacania uranu i zaniechanie prac związanych z przerobem wypalonego paliwa jądrowego - dwóch sposobów pozyskania materiału potrzebnego do produkcji broni nuklearnej. "Od tego momentu Iran jedynie eskalował działania na rzecz destabilizacji regionu (...) oraz zapowiedział że wbrew swoim zobowiązaniom wobec MAEA zakaże jej inspektorom wstępu do swoich ośrodków wojskowych. W 2016 r. Iran dwukrotnie naruszył pułapy JCPOA składowania ciężkiej wody". Zdaniem prezydenta nie spełnione zostało wreszcie jego styczniowe ultimatum, a w interesie bezpieczeństwa USA jest przywrócenie reżimu sankcji.

Irlandia p. Wlk. Brytanii - na razie bez rewizji wyroku ETPCz z 1978 r.

Czas szybko mija i niestety niektóre z licznych wydarzeń na prawnej arenie międzynarodowej przemykają gdzieś niepostrzeżenie. I tak 20 marca br. ETPC wydał długooczekiwane orzeczenie w sprawie wniosku o rewizję wyroku Irlandia p. Wlk. Brytanii (na blogu pisaliśmy o wniosku tu i tu). 

Izba większością głosów sześć do jednego oddaliła wniosek o rewizję. Wyrok nie jest prawomocny, tak więc należy spodziewać się wniesienia wniosku o rozpatrzenie sprawy przez Wielką Izbę Trybunału. 

Pierwszy światowy sąd arbitrażowy ds. dóbr kultury rozpocznie działalność w czerwcu 2018 r.

G. Klimt, Portret Adeli Bloch-Bauer I (ok. 1907 r.)

Źródło:  The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei (DVD-ROM),
DIRECTMEDIA Publishing GmbH. Neue Galerie New York (USA)

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gustav_Klimt_046.jpg

W dniu 7 czerwca 2018 r. Holenderski Instytut ds. Arbitrażu (Netherlands Arbitration Institute (NAI)) w porozumieniu z fundacją “Authentication in Art” (AiA) w Hadze (organizacja non-profit dostarczająca wiedzy i wsparcia w zakresie eliminowania z obrotu prawnego nie-oryginalnych (nie-autentycznych) utworów sztuk plastycznych) utworzy nowy, wyspecjalizowany trybunał arbitrażowy i mediacyjny zajmujący się wyłącznie rozstrzyganiem sporów dotyczących sztuki. "Sąd Arbitrażowy ds. Sztuki" ("Court of Arbitration for Art" (CAfA)), będzie prowadzić postępowanie na całym świecie, zajmując się pełnym spektrum sporów dotyczących sztuk wizualnych, w tym autentycznością, umowami i sporami dotyczącymi kwestii własności dóbr kultury, roszczeniami dotyczącymi praw autorskich, itp. 

Światowy Pakt na rzecz Środowiska – nowe porozumienie środowisko coraz bliżej

O nowym porozumieniu środowiskowym, które wypełniłoby luki w międzynarodowym prawie środowiska mówi się od jesieni 2017 r., gdy z taką propozycją wystąpił prezydent Francji – Emannuel Macron podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Ambitne plany dotyczące przyszłej umowy międzynarodowej zakładają, że zbierze i zharmonizuje on w jednym dokumencie całe międzynarodowe prawo środowiska. 10 maja został poczyniony kolejny krok w kierunku urzeczywistnienia tych ambitnych planów – Zgromadzenie Ogólne powołało do życia grupę roboczą o charakterze otwartym, którem celem będzie określenie luk w międzynarodowym prawie środowiska, które miałyby zostać wypełnione przez pakt. Grupa robocza ma także za zadanie wskazać, które instrumenty wymagają wzmocnienia wykonania. Dotychczas nie udało się jednak przyjąć standardowej rezolucji proceduralnej, które jest wciąż negocjowana nieformalnie. 

Czy MTK działa w sprawie zbrodni popełnianych wobec Rohindżów?

Od września zeszłego roku  (zobacz tu) informowaliśmy o masowych zbrodniach popełnianych wobec grupy etnicznej Rohindża, która zmuszona została do ucieczki z Mjanmy, gdzie miały miejsce wobec nich czystki etniczne, wielokrotnie porównywane do ludobójstwa przez światowych ekspertów (zobacz tu). Oceny te mogą nie być przesadzone, gdyż do tego momentu z Mjanmy do Bangladeszu uciekło prawie milion osób, ilości osób zabitych nie sposób na tym etapie oszacować.

Międzynarodowy Trybunał Karny już od dłuższego czasu zajmuje się tą kwestią. Najprościej byłoby gdyby Rada Bezpieczeństwa w drodze rezolucji "przekazała" sprawę Mjanmy do trybunału, wtedy tak jak w sytuacji Libii czy Sudanu MTK miałby możliwość zająć się tą sprawą, nawet jeśli Mjanma nie jest stroną statutu MTK (sugerują to różne organizacje jak Human Rights Watch czy sami Rohindżowie, zobacz tu).

Pokłosie Achmea: Holandia wypowie wewnątrz-unijne BITy

W związku z marcowym wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-284/16, Slovakia Republic v Achmea B.V., Holandia zapowiedziała wypowiedzenie traktatu o ochronie i popieraniu inwestycji zarówno ze Słowacją jak i pozostałymi państwami UE (DLA PIPER, The Dutch move to terminate intra-EU BITs following the Achmea decision). Jak pisaliśmy bezpośrednio po wyroku, wbrew stanowisku Rzecznika Generalnego, sędziowie UE uznali wówczas, że stosowanie BITu Słowacja-Holandia w odniesieniu do działalności gospodarczej jest sprzeczne z zasadą autonomii prawa UE (zob. także nasz post nt. zakazania przez KE wykonania przez Hiszpanię niekorzystnych dla niej wyroków arbitrażowych). Bezpośrednio po wyroku wiadomo było, że będzie on mieć fundamentalne znaczenie dla blisko 200 BITów obowiązujących między państwami Unii.

Kolejny raport Prokurator MTK w sprawie Libii w Radzie Bezpieczeństwa

Dla porządku odnotowujemy kolejny raport (zobacz tu) prokurator MTK dotyczący sytuacji w Libii (wcześniej zobacz np. tu). Taki obowiązek prokurator został zawarty w rezolucji RB 1970 (2011). 

Obecnie prokurator zwraca uwagę na aktywności jej Biura dotyczące sytuacji w Libii. Między innymi niedawno wydano nakaz aresztowania wobec Mahmouda Mustafy Busayf Al-Werfalli, do dziś jednak pozostaje on na wolności i co gorsza jak wskazuje Fatou Bensouda zarejestrowano jak już po wydaniu nakazu brał udział w kolejnych zbrodniach, między innymi w egzekucjach, których ofiarami zostały nawet małe dzieci.

Rosja ponosi prawną odpowiedzialność za wywłaszczenie ukraińskich inwestycji na Krymie

W kwietniu 2017 r. informowaliśmy o szeregu postępowań arbitrażowych wszczętych przeciwko Federacji Rosyjskiej przez ukraińskich przedsiębiorców z Krymu, którzy mimo nie prowadzenia działalności na terytorium Rosji w momencie utraty inwestycji, wystąpili z roszczeniami odszkodowawczymi na podstawie BITu Ukraińsko-Rosyjskiego.

Jak poinformował Stały Trybunał Arbitrażowy, zakończyło się pierwsze z tych postępowań w sprawie Everest Estate LLC et al. v. The Russian Federation (Case No. 2015-36). Arbitrzy jednomyślnie orzekli, że Rosja ponosi odpowiedzialność prawną za wywłaszczenie ukraińskich inwestycji na Krymie (PCA Press Release). Rosja, która od początku kontestowała jurysdykcję trybunału, nie uczestniczyła w rozprawie ani nie skorzystała z prawa do złożenia pisemnych wyjaśnień (PCA Press Relase).

USA otwierają nową ambasadę w Jerozolimie, coraz więcej państw idzie w tym samym kierunku

Po grudniowej decyzji prezydenta Trumpa o przeniesieniu amerykańskiej ambasady z Tel-Awiwu do Jerozolimy, ruszyły prace przygotowujące przeprowadzkę amerykańskich dyplomatów. Uwieńczeniem tych prac ma być dzisiejsze uroczyste otwarcie nowej siedziby ambasady w Jerozolimie właśnie. Nie będzie na nim co prawda prezydenta Trumpa, ale w swoim zastępstwie wysyłał Ivankę Trump i Jareda Kushnera. Również data otwarcia ambasady jest symboliczna – 14 maja 1948 r. Izrael proklamował niepodległość. O ile znaczna część społeczności międzynarodowej potępiła decyzję o przeniesieniu ambasady, o tyle cały czas powiększa się grupa państw, które powielają nową amerykańską politykę wobec konfliktu palestyńsko-izraelskiego. Do ich grona właśnie dołączyły Czechy, Węgry i Rumunia. 

Rozpoczęły się konsultacje w sprawie przyszłości UE

9 maja obchodziliśmy Dzień Europy. Z tej okazji Komisja Europejska rozpoczęła internetowe konsultacje społeczne skierowane do wszystkich Europejczyków, których tematem jest przyszłość Unii. 12 tematów do debaty wybrało 96 obywateli, wyłonionych w sposób losowy ze wszystkich państw członkowskich. 

Upłynął termin transpozycji Dyrektywy dotyczącej ochrony konsularnej

W dniu 1 maja upłynął termin transpozycji Dyrektywy dotyczącej ochrony konsularnej (Dyrektywa Rady (UE) 2015/637 z dnia 20 kwietnia 2015 r. w sprawie środków koordynacji i współpracy mających ułatwić ochronę konsularną niereprezentowanych obywateli Unii w państwach trzecich oraz uchylająca decyzję 95/553/WE). 

O uchwaleniu Dyrektywy oraz jej specyfice pisaliśmy już na naszym blogu. Warto jedynie przypomnieć, że jej przyjęcie zostało dokonane na podstawie art. 23 TFUE, który przewiduje, że: 

"[k]ażdy obywatel Unii korzysta na terytorium państwa trzeciego, gdzie Państwo Członkowskie, którego jest obywatelem, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych Państw Członkowskich na takich samych warunkach jak obywatele tego państwa. Państwa Członkowskie przyjmują niezbędne przepisy i podejmują rokowania międzynarodowe wymagane do zapewnienia tej ochrony",

Rekomendacja Warszawska w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kultury

Źródło: http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/rekomendacja-warszawska-ws.-odbudowy-i-rekonstrukcji-dziedzictwa-kultury-zostala-przyjeta-8341.php

W dniu 8 maja 2018 r. (wtorek) przyjęto na Zamku Królewskim w Warszawie Rekomendację Warszawską w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kultury. Stanowi ona zwieńczenie międzynarodowej konferencji pt. "The Challenges of World Heritage Recovery. International Conference on Reconstruction” (zob. program), która odbyła się w Warszawie w dniach 6-8 maja. Dokument ten został wypracowany podczas obrad, w których wzięło udział około 200 ekspertów reprezentujących ponad 30 państw świata, organizacji i instytucji międzynarodowych - UNESCO, Bank Światowy, United Nations Office for Disaster Risk Reduction – oraz przedstawiciele globalnych organizacji pozarządowych - Global Alliance for Urban Crises, ICOMOS (Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków), ICCROM (Międzynarodowe Centrum Badań nad Ochroną i Konserwacją Dziedzictwa Kulturowego). Rekomendacja Warszawska zostanie zaprezentowana Komitetowi Światowego Dziedzictwa podczas 42. sesji, która odbędzie się w dniach 24.06-07.07 br. w Bahrajnie.

Co właściwie oznacza deklaracja prezydenta Trumpa o wycofaniu USA z porozumienia nuklearnego z Iranem

Deklaracja prezydenta Donalda Trumpa o wycofaniu USA z nuklearnego porozumienia z Iranem z lipca 2015 r (Joint Comprehensive Plan of Action, JCPOA) wywołała burzę reakcji społeczności międzynarodowej, ale pozytywne w zasadzie tylko ze strony Izraela, Arabii Saudyjskiej i ... irańskich radykałów. Inne głosy, w tym wszystkie pozostałe strony porozumienia z władzami Iranu włącznie, a także monitorujące jego implementację ONZ i Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (MAEA) oraz niezależni eksperci (zob. m.in. tu, tu, tu, tu, tu, tu, tu, tu, tu) oceniają decyzję Trumpa zdecydowanie negatywnie. Większość komentarzy dotyczy politycznych skutków zerwania porozumienia przez USA. W tym poście postaramy się krótko skupić na jego aspektach prawnych.

Czy USA mogą być światowym policjantem w zw. z naruszeniami praw człowieka - wyrok SN USA Jesner v. Arab Bank?

W USA nie umilkła jeszcze dyskusja nad jednym z ostatnich wyroków SN – Jesner i inni v. Arab Bank (komentarz patrz tu, tu i tu). Sąd Najwyższy podzielił się 5-4, dokładnie według poglądów ideologicznych sędziów, aby potwierdzić, że to Kongres, a nie sądownictwo, powinien zdecydować, czy i kiedy amerykańskie sądy powinny rozpatrywać międzynarodowe sprawy dotyczące naruszeń praw człowieka przeciwko zagranicznym korporacjom. W ten sposób Sąd podjął decyzję o kontynuacji linii orzeczniczej z 2013 r. w sprawie Kiobel v. Royal Dutch Petroleum.

TTIP - reaktywacja?

Od kilku dni pojawiają się doniesienia, że Unia Europejska chce powrotu do rozmów na temat umowy handlowej ze Stanami Zjednoczonymi. Dzieje się to przede wszystkim w kontekście informacji o przedłużeniu przez USA do 1 czerwca terminu, gdy nie będą nakładane na stal i aluminium dodatkowe cła (o których informowaliśmy tu). Ewentualne umowa miała na stałe uregulować stosunku handlowe i przeciwdziałać podnoszeniu ceł w związku z polityką prezydenta Trumpa walczącego z deficytem handlowym USA.

Polska rozpoczęła przewodnictwo w Radzie Bezpieczeństwa - skupiamy się na promocji prawa międzynarodowego

Z dniem 1 maja 2018 r. Polska rozpoczęła przewodnictwo w Radzie Bezpieczeństwa. Zgodnie z informacją na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych: 

"Naszym celem podczas przewodnictwa jest praca na rzecz bezpieczeństwa i pokoju na świecie – powiedział minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz". 

No cóż... powyższe nie jest zaskoczeniem, skoro zgodnie z art. 24 Karty Narodów Zjednoczonych Rada Bezpieczeństwa to organ, na którym spoczywa główna odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

Obchody 20 rocznicy przyjęcia Statutu MTK rozpoczęte

Właśnie rozpoczęły się obchody 20 rocznicy przyjęcia Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, co nastąpiło w lipcu 1998 roku. Przy okazji odbywa się szereg uroczystości. Jest to też czas wielkich posumowań. Trybunał osądził 10 osób, 14 spraw się toczy, otwartych jest 10 postępowań przygotowawczych. Jednocześnie formułować można wobec roli trybunału wiele zastrzeżeń, dotyczących zarówno jego efektywności, szybkości postępowań, zbyt niskich kar, niemożności schwytania Saifa Kaddafiego, Simone Gbagbo, czy Al-Bashira, skupienia na Afryce. Wskazuje się na to, że utrzymanie trybunału jest drogie, dodatkowo nie można nazywać go sądem uniwersalnym, bo choć należą do niego 123 państwa- te największe nie ratyfikowały Statutu. 

Polecamy Państwa uwadze następujące artykuły:
- o stosunku MTK do Afryki: Can the ICC play fair in Africa także Africa failed experiment
- o oczekiwaniach wobec MTK: International Criminal Court at risk
- o jurysdykcji wobec zbrodni agresji: The crime of aggression, the UK and France: time to show leadership on the principles of international law at the International Criminal Court
- o prawie i polityce w MTK: Law and politics

Stawiać także należy pytania o przyszłość międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości, o osądzenie zbrodni na Rohindżach, zbrodni przeciwko Palestyńczykom w Strefie Gazy, zbrodni popełnianych na Jazydach. 

W kontekście przypadającej rocznicy warto uświadomić sobie, że wobec niechęci państw do wykonywania jurysdykcji na zasadzie represji wszechświatowej, MTK to poza sądem krajowym, jedyny międzynarodowy sąd, który może osądzić sprawców najcięższych zbrodni.

Nowe polskie nazwiska na liście Stałego Trybunału Arbitrażowego

Chcielibyśmy odnotować zmiany na liście polskich członków Stałego Trybunału Arbitrażowego, m.in. spośród których wybierani są kandydaci na sędziów Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.

Na dotychczasowej liście, zgodnie z informacją na stronie Trybunału, znajdowali się m.in. prof. Kazimierz Lankosz, prof. Jerzy Makarczyk oraz prof. Janusz Symonides. 

Według ostatnich informacji Polska obecnie zgłosiła:

prof. Elżbietę Karską z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,

prof. Romana Kwietnia z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 

prof. Cezarego Mika z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,

prof. Annę Wyrozumską z Uniwersytetu Łódzkiego.

Wszystkim wskazanym wyżej serdecznie gratulujemy. 

Odnotujmy, że w dziedzinie prawa międzynarodowego najwidoczniej to UKSW powoli wyrasta na potęgę w Polsce. Wypada też odnotować doskonałe zbalansowanie kandydatur pod względem płci (choć można mieć wątpliwości, czy to celowy czy przypadkowy rezultat). 

Jeśli chodzi o sposób wyboru kandydatów, to najwidoczniej obowiązuje pełna dyskrecjonalność Ministra Spraw Zagranicznych. Być może kluczem jest zasiadanie w Doradczym Komitecie Prawnym przy Ministrze Spraw Zagranicznych, ale jednocześnie trzeba zaznaczyć, że aktualnego składu tegoż Komitetu trudno doszukać się w dostępnych źródłach (na stronie ILA znajdują się niektóre opinie wydane przez Komitet).