Życzenia noworoczne

Szanowni Czytelnicy,

Drodzy Przyjaciele,

To był rok bardzo niespokojny. W dodatku niewiele da się powiedzieć o tym, który dopiero nadejdzie. Mamy jednak nadzieję, że wciąż potrafimy mówić do siebie z szacunkiem i słuchać się nawzajem bez upokarzania.

Jako redaktorki i redaktorzy bloga postaramy się by w 2017 roku nasz blog był jeszcze lepszy, by nadal był dla Państwa rzetelnym źródłem informacji i inspiracji. 

Wszystkiego najlepszego życzy Redakcja PPM

Stany Zjednoczone uznają 35 rosyjskich dyplomatów za personae non gratae

Kilkanaście dni po pierwszych informacjach o raporcie CIA, wskazującym na ingerowanie służb rosyjskich w ostatnie wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych, administracja odchodzącego prezydenta Baracka Obamy poinformowała, że jednym z środków odwetowych jest uznanie 35 rosyjskich dyplomatów pracujących na terytorium Stanów Zjednoczonych za personae non gratae, co jest równoznaczne z wyproszeniem ich z terytorium tego państwa. W komunikacie wskazano, że powodem takiej decyzji są wspomniane wyżej ustalenia CIA wskazujące na ingerowanie Rosji w wybory prezydenckie oraz powtarzające się nękanie amerykańskich dyplomatów ze strony służb rosyjskich.

Strona rosyjska, jak dotychczas, ogranicza się do ustnej krytyki. Jednak pojawiają się już pierwsze wypowiedzi przedstawicieli Rosji zapowiadające, jak się wydaje nieuniknione, działania odwetowe w postaci uznania podobnej liczby amerykańskich dyplomatów, wykonujących funkcje dyplomatyczne na terytorium Federacji Rosyjskiej, za personae non gratae.

Chiny ustanawiają ograniczenia w przepływach kapitałowych

Rok temu pisaliśmy o decyzji Rady Wykonawczej Międzynarodowego Funduszu Walutowego o włączeniu chińskiego renminbi (RMB) do koszyka walutowego MFW. Było to równoznaczne ze stwierdzeniem, że waluta tego państwa jest swobodnie wymienialna (w rozumieniu MFW o czym wówczas wspominaliśmy). Decyzja weszła w życie 1 października b.r. 2 miesiące od tego wydarzenia chiński rząd zadecydował o ustanowieniu istotnych ograniczeń w przepływie kapitału.

Instytucje UE znów o praworządności w Polsce: debata w Parlamencie Europejskim i nowe zalecenia Komisji (cz. 2)

W nawiązaniu do jednego z naszych poprzednich wpisów, kontynuujemy relację na temat ostatnich działań instytucji unijnych w stosunku do polskich władz w ramach procedury ochrony praworządności. W ubiegłą środę, 21 grudnia, Komisja Europejska zdecydowała o przedstawieniu Polsce nowych zaleceń. Na konferencji prasowej wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans zauważył, że „problemy, o których informowała w przeszłości KE, nie zostały rozwiązane”, a w naszym państwie „wciąż trwa problem z praworządnością”.

Nowe oferty w naszym dziale ogłoszeń

Przypominamy o naszym dziale ogłoszeń. W grudniu pojawiło się w nim szereg interesujących ofert. Obejmują one call for papers dotyczące konferencji (np. "2017 Conference on WTO Law", "International Law in a Dark Time", "International Investment Law & the Law of Armed Conflict") oraz czasopism naukowych (np. Santander Art and Culture Law Review). W grudniowym zestawieniu znalazło się również kilka ogłoszeń o konkursach stypendialnych (np. Brandon Research Fellowship w LCIL). 

Na szczególną uwagę zasługuje ogłoszenie o przeszłorocznym zjeździe katedr i zakładów prawa międzynarodowego publicznego ("Współczesne prawo międzynarodowe - idee a rzeczywistość"), organizowane przez Katedrę Prawa Międzynarodowego Publicznego WPiA Uniwersytetu Szczecińskiego w Międzyzdrojach.

Guest post: Brak wyłącznej kompetencji Unii Europejskiej do zawarcia umowy o wolnym handlu z Singapurem - nowy kierunek polityki handlowej EU?

Zawarcie umowy o wolnym handlu między Singapurem a Unią Europejską (EUSFTA) należy do kompetencji dzielonych między Unię Europejską a Państwa Członkowskie UE a zatem wymagana jest jej ratyfikacja na poziomie krajowym - stwierdził Rzecznik Generalny. Stanowisko Rzecznika, może mieć wpływ na TTIP, CETA i inne negocjonowane umowy o wolnym handlu np. z Japonią czy też Brazylią. Wymóg ratyfikacji przez parlamenty narodowe z pewnością wpłynie na spowolnienie procesu i odwleczenie w czasie wejścia w życie umowy, jeśli opinia zostanie potwierdzona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Retorsje Izraela potępionego przez Radę Bezpieczeństwa ONZ

23 grudnia Rada Bezpieczeństwa ONZ mocą Rezolucji 2334 (2016) potępiła izraelskie osadnictwo na Zachodnim Brzegu. Rada wyraźnie stwierdziła, że działania Izraela na palestyńskich terytoriach, w tym we wschodniej Jerozolimie, okupowanych od 1967 r. "nie mają podstaw prawnych" i stanowią "poważne naruszenie prawa międzynarodowego" tym samym stanowiąc przeszkodę realizacji planu dwóch państw dla dwóch narodów (tzw. two state solution). Dalej, że żadne zmiany terytorialne po 4 czerwca 1967 r., poza wypracowanymi w drodze negocjacji, nie zostaną przez nią zaakceptowane. Podkreślono wreszcie, że wstrzymanie przez Izrael wszelkich działań związanych z osadnictwem jest niezbędne dla odwrócenia aktualnie niekorzystnego trendu dla bliskowschodniego procesu pokojowego.

Izrael kategorycznie odrzucił "haniebną, anty-izraelską rezolucję", zapowiadając zignorowanie jej. Z kolei strona palestyńska, celebrując uchwalenie aktu, już zasygnalizowała, że otwiera to perspektywy zastosowania sankcji wobec Izraela  (FT, US abstains as UN condemns Israeli settlements).

Życzenia od Redakcji PPM

Drodzy Przyjaciele,

życzymy wszystkim spokojnych i radosnych Świąt obfitujących w beztroskie przyjemności w gronie najbliższych!

Redakcja PPM

Instytucje UE znów o praworządności w Polsce: debata w Parlamencie Europejskim i nowe zalecenia Komisji (cz. 1)

Przestrzeganie zasady rządów prawa w Polsce stało się w ostatnich tygodniach ponownie przedmiotem szczególnego zainteresowania instytucji Unii Europejskiej.

14 grudnia odbyła się już czwarta debata w Parlamencie Europejskim poświęcona sytuacji w Polsce. Europosłów niepokoił, z jednej strony, brak jakichkolwiek postępów w rozwiązaniu problemu zagrożenia systemowymi naruszeniami praworządności i reakcji polskich władz na zalecenie Komisji, z drugiej - impulsem do przeprowadzenia debaty stały się plany ograniczenia wolności zgromadzeń i pomysł wypowiedzenia konwencji antyprzemocowej. Debatę rozpoczęło wystąpienie wiceprzewodniczącego KE F. Timmermansa, który przypomniał, jakie działania polskich władz spowodowały podjęcie przez Komisję działań w ramach procedury ochrony praworządności i przedstawił w szczególności wydarzenia, które miały miejsce od 27 lipca, tj. od wydania zalecenia ws. praworządności przez KE. Timmermans wskazał m.in. na trzy nowe ustawy regulujące pracę TK czekające (jeszcze wówczas) na przyjęcie przez polski parlament, a które tylko pogłębiłyby kryzys i jeszcze bardziej zagmatwały stan prawny (jak wiemy - zostały one jednak uchwalone i wcielone w czyn przez władze PiS). Szczegółowa znajomość rozwiązań proponowanych w tych ustawach, jaką zaprezentował wiceprzewodniczący, świadczy o jego (i jego współpracowników) doskonałej orientacji w polskich sprawach. 

Ambasador Federacji Rosyjskiej w Turcji zastrzelony w Ankarze

W ostatni poniedziałek (19 grudnia br.) doszło do zabójstwa ambasadora Federacji Rosyjskiej w Turcji - Andrieja Karłowa. Tragedia miała miejsce podczas otwarcia wystawy fotograficznej „Rosja oczami Turków” w Galerii Sztuki Współczesnej w Ankarze. Sprawcą okazał się być 22-letni turecki policjant, który dostał się do środka, posługując się legitymacją służbową. Bezpośrednio przed oddaniem strzałów sprawca miał wykrzykiwać m.in. słowa „Syria” i „Allepo”. Sprawca został zastrzelony przez turecką policję. Media donoszą, że dotychczas zatrzymano sześć osób w związku z tym zabójstwem. Jest to najbliższa rodzina zamachowca.

Pierwsze komentarze strony rosyjskiej wydają się być dość powściągliwe. W komentarzach pojawia się wskazanie na rzekomy motyw zamachowca (lub zamachowców), jakim miało być ponowne skłócenie obu państw, blisko współpracujących m.in. w Syrii. W podobny sposób do sprawy odniósł się również prezydent Putin, wskazując jedynie na konieczność współpracy władz tureckich ze śledczymi rosyjskim podczas wyjaśniania okoliczności tej tragedii (wtorkowe doniesienia wskazują, że rosyjscy śledczy już są w Turcji) oraz na konieczność zapewnienia gwarancji bezpieczeństwa innych rosyjskich dyplomatów w Turcji. Do poprawy bardzo napiętych stosunków rosyjsko-tureckich doszło zaledwie kilka miesięcy temu, tj. w sierpniu br. Spotkanie prezydentów obu państw, jakie miało wtedy miejsce, zażegnało kryzys w wzajemnych stosunkach rozpoczęty wraz z zestrzeleniem w listopadzie 2015 r. przez Turcję rosyjskiego samolotu wojskowego, który zdaniem władz tureckich naruszył przestrzeń powietrzną tego państwa (o czym pisaliśmy na blogu).

Guest Post: Przeciek o e-prywatności w Internecie - projekt zmian w E-privacy directive

12 grudnia wyciekł projekt propozycji Komisji dotyczący reformy dyrektywy o e-prywatności. Według przewidywań ostateczna wersja pojawić powinna się w okolicach 11 stycznia 2017, chociaż same zapowiedzi dotyczące projektu pojawiały się od dawna. Zważywszy na przyjęcie Ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (dalej: RODO), które wejdzie w życie 25 maja 2018 r. oczywista wydaje się konieczność dostosowania również dyrektywy do najnowszych technologii. 

Chociaż w dostępnym projekcie mogą zajść jeszcze dość duże zmiany, to warto przyjrzeć się jaki kierunek jest obecnie proponowany:

Kanada ratyfikuje Konwencję NZ ws. przejrzystości arbitrażu inwestycyjnego

12 grudnia Kanada ratyfikowała Konwencję NZ dotyczącą jawności w inwestycyjnych postępowaniach arbitrażowych prowadzonych na podstawie traktatów międzynarodowych (Government of Canada, Canada ratifies United Nations convention on transparency in investor-state arbitration). Konwencja rozszerza zakres temporalny stosowania Regulaminu przejrzystości UNCITRAL (o Konwencji z Mauritiusa pisaliśmy tu i tu). 

Kanada stała się tym samym drugim po Mauritiusie państwem, które złożyło dokumenty ratyfikacyjne (17 państw podpisało traktat). Do jego wejścia w życie brakuje jeszcze jednego.

W świetle naszego ostatniego posta nt. kanadyjsko-unijnej inicjatywy powołania światowego sądu arbitrażowego, powyższy krok zdaje się potwierdzać wiarygodność tego państwa w jego działaniach na rzecz odnowienia ISDS.

Złoto okupowanego Krymu zostanie zwrócone Ukrainie?

https://www.theguardian.com 

14 grudnia 2016 r. sąd w Amsterdamie orzekł, że o przyszłości zabytków starożytnych pochodzących z czterech muzeów na Krymie, a przechowywanych obecnie w Muzeum Allarda Piersona w Amsterdamie, powinny zdecydować sądy ukraińskie. Spór dotyczy zabytków archeologicznych wypożyczonych na wystawę czasową do stolicy Holandii w lutym 2014 r., czyli na miesiąc przed aneksją Republiki Krymu w skład Federacji Rosyjskiej (pisaliśmy już na ten temat na blogu tu i tu). W sierpniu 2014 r. Muzeum Allarda Piersona zdecydowało się nie zwracać spornych eksponatów, czekając na rozwój sytuacji w regionie. W listopadzie 2014 r. przedstawiciele czterech muzeów krymskich wnieśli pozew cywilny przeciwko instytucji holenderskiej do sądu w Amsterdamie. Powołując się na postanowienia umów dotyczących wypożyczenia eksponatów, zażądali niezwłocznego ich zwrotu. 

Konsensus genewski: czy powstanie światowy sąd inwestycyjny?

Na międzynarodowej konferencji zwołanej w Genewie przez Kanadę i UE, podjęto rozmowy ws. powołania światowego sądu inwestycyjnego. Realizacja tego zamierzenia oznaczałaby jedną z najpoważniejszych rewizji międzynarodowego porządku gospodarczego od czasu II wojny światowej. Stanowiłoby także koronny argument przeciwko krótkowzroczności atakowania CETA (i TTIP) na naszym słabnącym kontynencie.

Sudan Południowy/ ludobójstwo/sąd hybrydowy a polityki wielkich organizacji

Dzień po dniu dochodzą coraz bardziej niepokojące wieści z Sudanu Południowego dotyczące popełnianych tam zbrodni i eskalacji konfliktu ze względu na początek suszy (pisaliśmy o sytuacji w  tym państwie już kilkakrotnie, między innymi tu). 

Przedstawiciele ONZ biją na alarm wskazując, że należy jak najszybciej wskazać i osądzać winnych popełnianych tam zbrodni, ustanawiając w tym celu sąd hybrydowy. Zobacz informacje ze strony Narodów Zjednoczonych.  

Garri Kasparow znów wygrywa z Rosją w postępowaniu przed ETPCz, a Trybunał oddala skargę nauczyciela zwolnionego w konsekwencji nieudanego zamachu stanu w Turcji latem 2016 r.

Wielkimi krokami zbliżają się Święta Bożego Narodzenia i Trybunał tradycyjnie wydaje interesujące orzeczenia. Tym razem - chyba już tytułem utrwalenia złego wizerunku Rosji w zakresie poszanowania wolności obywatelskich - rozstrzygnął na niekorzyść Rosji skargę Garriego Kasparowa, byłego arcymistrza szachowego, a obecnie aktywisty politycznego. Trybunał stwierdził naruszenie art. 6 i 11 Konwencji w kontekście rozbicia pokojowego zgromadzenia oraz nierzetelności prowadzonego następnie przeciwko skarżącemu postępowania administracyjnego w zakresie zarzutu naruszenia porządku publicznego. Trybunał podkreślił, że jest to niestety kolejna skarga przeciwko Rosji dotycząca tej problematyki. Biorąc pod uwagę, że wydarzenia, które stanowiły tło skargi miały miejsce w 2007 r., a orzecznictwo ETPCz w tego typu sprawach jest utrwalone, wydaje się, że nic nie stało na przeszkodzie ugodowemu zakończeniu postępowania. Tak się nie stało, choć należy raczej wątpić, że z inicjatywy Trybunału. Niestety skarga po raz kolejny pokazuje niewydolność rosyjskiego wymiaru sprawiedliwości i opresyjność władz, a dobrze znane nazwisko skarżącego przyciąga uwagę opinii publicznej.

Aleppo - czego można się dopuścić, gdy przejmuje się kontrolę nad terenem wroga

Media (zobacz tutaj, tutaj, tutaj) donoszą, że w zdobytym przez reżim Assada Aleppo - które jest symbolem i przynajmniej do niedawna było bastionem opozycji w Syrii (warto jednak pamiętać, że według doniesień walki w Aleppo nadal trwają, przesunęła się jedynie linia frontu) - dochodzi do systematycznego mordowania ludności cywilnej. Wśród ofiar mają się znajdować rzekomo kobiety i dzieci. Wojska Assada, według niektórych mediów - co powinniśmy jednak traktować z pewną ostrożnością, gdyż w czasie konfliktu zbrojnego, jeszcze przed jego rozpoczęciem rozwijana jest machina dezinformacji (zobacz tutaj) - chodzą od domu do domu i rozstrzeliwują mieszkańców.

Patrząc chłodno, z prawniczego punktu widzenia, na sytuację w Aleppo, warto zaznaczyć, że:

1. w czasie szturmu siły zbrojne Syrii mają prawo zabijać:

a. wszelkie osoby, które przynależą do niepaństwowej grupy zbrojnej i pełnią stałą funkcję wojskową (continuous combat function - z tym, że celowo używam szerszego terminu wojskowa funkcja a nie bojowa, gdyż wbrew wytycznym Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, spora część komentatorów twierdzi, że każda funkcja wojskowa w grupie zbrojnej a nie tylko bojowa pozbawia daną osobę ochrony)

b. wszelkie osoby cywilne, które w danym momencie biorą bezpośredni udział w działaniach zbrojnych, a to oznacza, że jeśli cywil nawet wywiesi sobie w oknie transparent "kocham opozycję", "precz z reżimem Assada" to tego typu wsparcie nie stanowi bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych i nie uprawnia do eliminacji takowej osoby; jeśli jednak dany cywil przekazuje broń, informację partyzantom, to bierze bezpośredni udział w działaniach zbrojnych i traci ochronę, czyli może być zabity ale jedynie w czasie brania bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych

c. MPH nie dokonuje rozróżnienia między mężczyznami i kobietami z punktu widzenia możliwości atakowania. Jeśli kobieta jest członkiem grupy zbrojnej i pełni funkcję wojskową czy też bierze bezpośredni udział w działaniach zbrojnych, traci ochronę jak mężczyzna. W przypadku dzieci, jeśli również są członkami grupy zbrojnej czy biorą bezpośredni udział w działaniach zbrojnych (rzucają materiałami wybuchowymi, przekazują informacje, dostarczają broń, wskazują cel) również mogą być przedmiotem ataku, ale! ze względu na to, że są dziećmi, którym przysługuje szczególna ochrona, gdy jest to możliwe należałoby rozważyć inne niż ich zabicie środki.

Holandia stawia ultimatum ws. umowy stowarzyszeniowej UE-Ukraina

Zgodnie z ultimatum przedstawionym przez premiera Holandii Marka Rutte, przyszłość umowy stowarzyszeniowej UE z Ukrainą zależeć będzie od złożenia stosownych oświadczeń w przedmiocie ograniczonego zakresu prawnych konsekwencji ewentualnego wejścia umowy w życie w zakresie bezpieczeństwa i dalszej współpracy (FT, Dutch threaten to sink EU-Ukraine trade andsecurity deal).

Umowa stowarzyszeniowa z Ukrainą została podpisana w czerwcu 2014 r., a po zatwierdzeniu przez PE i parlament ukraiński pewne jej części nabrały tymczasowej mocy prawnej (najpierw niehandlowa, a od 1 stycznia b.r. również cześć handlowa). Ponieważ umowa o utworzeniu pogłębionej strefy wolnego handlu (DCFTA) ma charakter mieszany, związanie się traktatem przez stronę unijną wymaga jego ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie. Uczyniło to 27 państw członkowskich.

Rząd PiS przygotowuje się do wypowiedzenia Konwencji antyprzemocowej

Zgodnie z informacjami potwierdzonymi w "trzech niezależnych, bliskich rządowi źródłach" dziennikarze OKO.press z początkiem miesiąca ostrzegli, że w kierowanych przez Elżbietę Rafalską i Zbigniewa Ziobrę resortach rodziny, pracy i polityki społecznej oraz sprawiedliwości prowadzone są prace nad wypowiedzeniem Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (CAHVIO), tzw. konwencji antyprzemocowej.

O Konwencji pisaliśmy w związku z jej wejściem w życie w sierpniu 2014 oraz przy okazji ratyfikacji przez Polskę w kwietniu 2015 r.

Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu oddala apelację Seppa Blattera

Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu oddalił środek zaskarżenia wniesiony w marcu b.r. przez byłego przewodniczącego FIFA (CAS, JOSEPH S. BLATTER FILES AN APPEAL AT THE COURT OF ARBITRATION FOR SPORT (CAS)) od decyzji Komitetu odwoławczego FIFA z lutego 2016 r. Blatter domagał się zmiany wyroku, uniewinnienia i oczyszczenia ze wszystkich zarzutów ws. naruszenia zasad etycznych. 

W rezultacie w mocy pozostaje decyzja o odsunięciu byłego szefa FIFA na 6 lat od wszelkich działań związanych z piłką nożną (co jest o 2 lata niższą karą w stosunku do opisywanego przez nas rozstrzygnięcia w I instancji) oraz grzywna w wysokości 50'000 CHF (CAS, COURT OF ARBITRATION FOR SPORT (CAS) DISMISSES THE APPEAL OF JOSEPH S. BLATTER).

68. Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka

Dziś już po raz 68 obchodzimy Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka. Upamiętnia on datę przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Na naszym blogu piszemy o prawach człowieka głównie w kontekście ich naruszeń. Jednak na dzisiejszy dzień mottem niech będzie dla nas wszystkich przesłanie Komisarza Praw Człowieka RE:

"Prawa człowieka są kluczowe dla każdego człowieka. Używajmy ich na co dzień jako drogowskazu w poszukiwaniu sprawiedliwości, równości, pokoju i wolności dla każdego."

Przegląd orzecznictwa umów UNCITRAL międzynarodowej sprzedaży towarów Wydanie 2016

Komisja NZ ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNCITRAL) opublikowała 4. wydanie Przeglądu orzecznictwa sądowego i arbitrażowego w zakresie stosowania Konwencji NZ o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG, Dz.U. 1997 nr 45 poz. 286). Przegląd obejmuje orzecznictwo zgromadzone w ramach Systemu CLOUT (Case Law on UNCITRAL Texts).

Publikacja jest dostępna nieodpłatnie na stronie UNCITRAL; na razie jedynie w języku angielskim, jednak niebawem mają pojawić się jego tłumaczenia. Pierwszy Przegląd opublikowano w 2004 r. 

KE: rozmowy ws. Brexitu potrwają maksymalnie 18 miesięcy

W miniony wtorek, 6. grudnia, Michel Barnier, główny unijny negocjator ws. Brexitu zapowiedział, że rozmowy z brytyjskim rządem powinny potrwać maksymalnie 18 miesięcy, ponieważ później musi je jeszcze zatwierdzić Rada oraz Parlament Europejski. Artykuł 50 TUE przewiduje 2-letni okres wystąpienia z UE

Donald Trump wypowie wojnę centrom offshore?

Kilka dni po tym, jak nieoczekiwane zachowanie prezydenta-elekta Donalda Trumpa zrodziło pytania o jego założenia polityki chińskiej (nasz post tutaj), powszechną uwagę przykuły kolejne zapowiedzi, celem których ma być ochrona krajowych miejsc pracy.

Donald Trump obiecał obniżenie stawki podatku CIT, aktualnie wynoszącej do 35%. Równocześnie - kolejny raz plany prezydencji prezentując za pośrednictwem Twittera - zapowiedział ustanowienie 35% podatku dla wszystkich przedsiębiorstw, które przenoszą swoje miejsca prowadzenia działalności do państw trzecich, zwalniają pracowników lub inwestują w zagraniczne zakłady, a następnie sprzedają produkty w USA. Odpowiednio przedsiębiorcy "zostali ostrzeżeni" przed słuszną "odpłatą" za takie praktyki.

Rada Bezpieczeństwa ONZ jednomyślna ws. KRLD

Na mocy Rezolucji 2321(2016) w środę 30 listopada Rada Bezpieczeństwa ONZ jednomyślnie zadecydowała o zaostrzeniu sankcji wobec Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej. Stanowi to reakcję na przeprowadzony we wrześniu 5. test nuklearny od czasu pierwszych prób jądrowych (i sankcji ONZ) w 2006 r. (BBC, North Korea claims success in fifth nuclear test). 

Kolejne porozumienie w sprawie transferu danych osobowych między UE a USA

W ubiegły czwartek, 1 grudnia, Parlament Europejski wyraził zgodę na zawarcie tzw. „umowy parasolowej” między UE a USA w sprawie ochrony danych osobowych przekazywanych w ramach postępowań karnych. Porozumienie zostało podpisane w czerwcu b.r., ale jego wejście w życie wymagało dodatkowej akceptacji ze strony PE.

Globalny fundusz na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego w niebezpieczeństwie

Źródło: http://www.lemonde.fr/culture/article/2016/12/03/vers-un-fonds-mondial-pour-preserver-le-patrimoine-en-peril_5042866_3246.html

Źródło: http://theartnewspaper.com/news/france-promise-30m-to-global-fund-for-culture-in-danger

W sobotę, 3 grudnia 2016 r., przedstawiciele czterdziestu państw oraz podmiotów nie-państwowych przyjęli w Abu Zabi (Zjednoczone Emiraty Arabskie), deklarację, w której zobowiązali się do utworzenia specjalnego funduszu oraz sieci magazynów (schronów), w celu ochrony dziedzictwa kulturowego zagrożonego konfliktami zbrojnymi i terroryzmem. Początkowo suma zgromadzonych środków ma osiągnąć 100 milionów dolarów. Międzynarodowy fundusz zostanie ustanowiony w Genewie, zgodnie z przepisami prawa szwajcarskiego. W założeniu, będzie on wspierany ze środków publicznych i prywatnych. Będą z niego finansowane operacje przeciwdziałające zniszczeniom dóbr kultury, walka z nielegalnym handlem takimi przedmiotami, a także prace konserwatorskie i restauratorskie. Podpisana deklaracja przewiduje również powstanie in situ ośrodków o charakterze safe haven, w których przechowywane i chronione będą zagrożone dobra kultury. Ewentualne przemieszczanie ich poza terytorium państwa pochodzenia będzie możliwe jedynie na wniosek tego zainteresowanego państwa.

Apel Komisarza Praw Człowieka do polskiego Senatu w sprawie zmian w ustawie o zgromadzeniach

Komisarz Praw Człowieka zaapelował do polskiego Senatu o nieprzyjmowanie zmian uchwalonych przez Sejm do ustawy o zgromadzenia uznając je za zbyt restrykcyjne i ograniczające prawo do wolności zgromadzeń. Komisarz uznał, że nowe przepisy w sposób niepotrzebny i nieproporcjonalny będą ograniczały prawo do wolności zgromadzeń dużej części populacji w sprzeczności z art. 11 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Równocześnie jednak zwrócił się do władz polskich z apelem o spowolnienie tempa zmian przepisów dotyczących korzystania przez obywateli z podstawowych praw człowieka. 

Przepisy przepisami, pozostaje poczekać, jak stosowane będą one w praktyce, ponieważ nie zapominajmy, że ETPCz nie zajmuje się skargami o charakterze actio popularis, a ocenia zachowania władz w relacji do poszczególnych wydarzeń i ich wpływu na możliwość korzystania przez jednostki z przysługujących im praw. 

Prezydent elekt Trump zrywa 30. letnią politykę wobec Chin

Od czasu ogłoszenia wyników wyborów w USA prezydent elekt Donald Trump między innymi zapowiedział wycofanie się USA z podpisanego już pacyficznego traktatu o wolnym handlu TPP (ostatnio o traktacie pisaliśmy choćby tu i tu). Tym samym największe powody do celebracji, obok przeciwników globalizacji, uzyskały Chiny, których regionalna pozycja miała w ten sposób zostać zrównoważona przez blok integracyjny pomniejszych państw (NY Times, China’s Influence Grows in Ashes of Trans-Pacific Trade Pact). 

W tym kontekście ciekawy jest kolejny krok prezydenta elekta antagonizujący stosunki z Chinami. Przyczynkiem do napięć stały się stosunki z Tajwanem.

Niemcy przejmują prezydencję G20

1 grudnia Niemcy przejęły roczną prezydencję G20. Mottem koordynacji w nadchodzącym roku ma być „kształtowanie wzajemnie powiązanego świata” (Shaping an interconnected world). Szczególną nacisk ma zostać połączony na bardziej inkluzywny i zrównoważony wzrost (tj. bardziej egalitarny podział korzyści oraz z większą odpowiedzialnością za przyszłe pokolenia), oraz stabilność gospodarczą. Jak podkreślił minister finansów Wolfgang Schäuble, rozwiązanie światowych problemów będzie możliwe jedynie w drodze współpracy (G20 Germany, Global Solutions Needed for Global Challenges: Wolfgang Schäuble on the Launch of the G20 Presidency).

Spójne orzecznictwo sądu najwyższego warunkiem rzetelnego procesu - wyrok ETPCz p. Rumunii

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał w mijającym tygodniu interesujący wyrok dotyczący oceny rzetelności postępowania sądowego w kontekście zasadniczych i utrwalonych rozbieżności w orzecznictwie najwyższych sądów, w omawianym przypadku - sądu najwyższego Rumunii. Impulsem do wydania rozstrzygnięcia była skarga Lupeni Greek Catholic Parish i inni p. Rumunii dotycząca postępowania restytucyjnego, w którym stronami sporu były skarżący kościół i kościół prawosławny. 

Postępowanie restytucyjne dotyczyło roszczeń kościoła grekokatolickiego o zwrot nieruchomości, które kościołowi zostały odebrane w 1948 r. po jego rozwiązaniu przez władze komunistyczne i przekazane kościołowi prawosławnemu. Źródłem problemu, który pojawił się w sprawie było to, że sąd najwyższy przez kilka lat wydawał w podobnych jak w przypadku skargi skarżącej parafii okolicznościach faktyczno-prawnych orzeczenia, powołując się na różne podstawy prawne opierające się na różnych przesłankach. Prowadziło to do głębokich i utrwalonych rozbieżności w orzecznictwie tego jednego, choć najwyższego, sądu. Równocześnie mając świadomość rozbieżności orzecznictwa sąd najwyższy nie skorzystał z dostępnych mu mechanizmów prawnych w celu doprowadzenia do jego spójności. Stan, w którym skarżąca parafia nie miała pewności prawnej co do kierunku, w którym będzie zmierzało orzecznictwo sądu, doprowadził Trybunał do konkluzji o naruszeniu art. 6 ust. 1 Konwencji w kontekście naruszenia zasady pewności prawnej immanentnej cechy rzetelnego procesu. Warto zapamiętać to orzeczenie, bo ma ono duże znaczenie praktyczne. Trybunał przypomniał w nim, że choć rozbieżności orzecznictwa są immanentną cechą systemu prawnych i mogą się pojawiać szczególnie w pierwszym okresie po uchwaleniu nowych przepisów, nie mogą mieć one charakteru dogłębnego i utrwalonego, szczególnie gdy chodzi o orzecznictwo najwyższych organów sądowych. Gdy natomiast taki zasadniczy brak spójności nastąpi, najwyższe sądy powinny korzystać z dostępnych im mechanizmów prawnych w celu przeciwdziałania takim zjawiskom.