Bilans szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie

Zakończony wczoraj 3. szczyt Partnerstwa Wschodniego w Wilnie (28-29 listopada 2013 r.) jeszcze zanim się zaczął, został uznany za totalną polityczną i wizerunkową porażkę Unii Europejskiej. Doniesienia o szczycie zdominowały informacje i komentarze przedstawiające to, co działo się w Wilnie dość jednostronnie - przez pryzmat podjętych kilka dni wcześniej w Kijowie decyzji władz Ukrainy o zawieszeniu przygotowań do parafowania Układu Stowarzyszeniowego z UE (które miało nastąpić właśnie w Wilnie). Miał to być ważny punkt szczytu. Ale nie jedyny. 

Spór pomiędzy Nikaraguą a Kolumbią ws. rozgraniczania obszarów morskich

26 listopada Nikaragua wniosła sprawę przeciwko Kolumbii do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie "naruszeń suwerennych praw Nikaragui i obszarów morskich ustanowionych przez orzeczenie Trybunału z dnia 19 listopada 2012 i gróźb użycia siły przez Kolumbię celem usankcjonowania tych naruszeń". Powodem wniesienia skargi jest dekret prezydenta Kolumbii nr 1946 poparty przez szereg deklaracji prezydenta, wice prezydenta, ministra spraw zagranicznych oraz dowódcy floty, które zdaniem Nikaragui stanowią naruszenie jej suwerennych praw. W artykule 5 dekretu zakres strefy przyległej został określony w sposób sprzeczny z orzeczeniem Trybunału z 19 listopada 2012. Więcej informacji tutaj.

O sporze pisaliśmy tu i tu.

Prawa nie tworzy się dla jednostek? Casus Kenyatty

Właśnie zakończyło się dwunaste spotkanie Zgromadzenia Państw-Stron Statutu Rzymskiego (pisaliśmy o tym tu). Metodą konsensusu przyjęto 8 rezolucji: dotyczącą budżetu (tu ) stałej siedziby (tu), współpracy (tu), komplementarności (tu), pokrzywdzonych i dotkniętych społeczności (tu), ustanowienia Niezależnego Mechanizmu Nadzorczego (Independent Oversight Mechanism) (tu), poprawek do Reguł proceduralnych i dowodowych (tu ), wzmocnienia Trybunału i Zgromadzenia państw-stron (tu). 

Najciekawsze kwestie dotyczą zmian w Regułach: 68 (dotyczącej wcześniej zarejestrowanych zeznań), 100 (dotyczącej miejsca prowadzenia postępowania). Dodano także regułę 134 bis, ter, oraz quarter (dotyczące wniosków, które można składać w czasie postępowania).
Wprowadzono między innymi postanowienia dotyczące uprawnień podsądnego. Dopuszczono możliwość uczestnictwa w rozprawie za pomocą łącza internetowego  i w wyjątkowych okolicznościach można usprawiedliwić nieobecność podsądnego np. obowiązkami publicznymi. Podobno te poprawki mają wzmocnić efektywność MTK i chronić prawa oskarżonego. Wyraźnie dotyczą jednak ostatnich decyzji MTK w sprawie postępowań in absentia (pisaliśmy o tym m.in. tu ) Może i te poprawki wzmocnią system MTK, niewątpliwie jednak powinny nosić zaszczytne miano „poprawek Kenyatty”.

Europejska Konwencjia Praw Człowieka a Konwencja haska dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę

W ostatnim czasie Europejski Trybunał Praw Człowieka znów musiał zmierzyć się z kwestią ukształtowania relacji pomiędzy Europejską Konwencją Praw Człowieka a Konwencją Haską dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę.

W pierwszej sprawie, w której decyzja Trybunału pochodzi z 15 października 2013 r. (sprawa Karolina Nadolska i Bronek Lopez Nadolska p. Polsce), skarżący zarzucili naruszenie przez Polskę ich praw do poszanowania życia rodzinnego z uwagi na fakt, że rozstrzygnięcia sądów krajowych, wydane w zastosowaniu przepisów Konwencji haskiej nakazujące powrót syna (drugiego skarżącego) do ojca zamieszkałego w Meksyku, naruszały prawo do poszanowania życia rodzinnego. W sprawie polskiej Trybunał przychylił się do stanowiska Rządu, że skarżący nie wyczerpali wszystkich dostępnych środków odwoławczych, ponieważ skarżąca wniosła o zamianę rozstrzygnięcia sądu krajowego na podstawie art. 577 kpc, w związku z czym, można było uznać, że postępowanie krajowe jest w toku. Biorąc pod uwagę tę okoliczność Trybunał uznał, że skarga była przedwczesna.

Wytyczne ESMA dla akcjonariuszy dot. ofert przejęcia

Na prośbę Komisji Europejskiej, Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) opublikowała oświadczenie (Public Statement) dotyczące praktyk objętych zakresem Dyrektywy w sprawie ofert przejęcia (TBD), a związanych z "działaniem w porozumieniu" oraz powoływaniem zarządu.

Najważniejszym elementem dokumentu jest Biała Lista praktyk, których stosowanie nie narazi akcjonariuszy na zarzut działania w porozumieniu oraz informacja dla akcjonariuszy, w jakim zakresie współpraca dotycząca wyboru zarządu jest dopuszczalna.

Przyjęcie wytycznych stanowi realizację wniosku z Raportu KE z czerwca 2012 w przedmiocie stosowania TBD. Najważniejszą korzyścią z przyjęcia dokumentu ma być harmonizacja podejścia do przedmiotowej problematyki między krajowymi regulatorami rynków, co z kolei powinno przełożyć się na efektywniejsze i większe zaangażowanie akcjonariuszy w działalność spółek.

Zob. także oświadczenie prasowe ESMA.

Autonomiczna broń - Terminator w natarciu - ludzkość musi się bronić - czyli gdy fikcja miesza się z faktami

W połowie listopada 2013 r. państwa strony konwencji dot. wybranych broni konwencjonalnych (CCW) - a więc także USA, Chiny, Izrael czy Rosja, zdecydowały, że w maju 2014 roku ma się odbyć spotkanie ekspertów w sprawie w pełni autonomicznej broni.

Human Rights Watch, które jest liderem kampanii Stop Killer Robots, ma nadzieję, że spotkanie to jest początkiem drogi do przyjęcia VI protokołu do konwencji zakazującego użycia tego typu broni (zobacz tutaj).  Zdaniem tej organizacji, zawsze w przypadku, gdy w grę wchodzi kwestia ludzkiego życia czy śmierci, konieczne jest podjęcie decyzji przez człowieka. Oczywiście wizja maszyn buntujących się przeciwko człowiekowi przemawia do wyobraźni (zwłaszcza, gdy się obejrzy wszystkie części Terminatora), jednak warto zauważyć, że nie brakuje opinii zgodnie z którymi właśnie użycie w pełni autonomicznej broni wyeliminuje błędy ludzkie (zobacz np. tuta oraz tutaj) Szykuje się więc walka na ekspertyzy techniczne, aby udowodnić, iż tego typu broń może (lub nie może) być precyzyjna i dokonywać rozróżnienia między osobami cywilnymi a biorącymi udział w działaniach zbrojnych. Jeśli jednak tego typu broń nie byłaby w stanie rozróżniać walczących (celowo unikam terminu kombatant ze względu na brak tego pojęcia w prawie konfliktów o charakterze niemiędzynarodowym) od cywilów, to w przypadku konfliktów zbrojnych już teraz można byłoby stwierdzić jej nielegalność w świetle art. 51 ust. 4 i art. 36 I protokołu dodatkowego do konwencji genewskich z 1949 r., i zasady 71 prawa zwyczajowego (wg studium MKCK). Faktem jest jednak, że przyjęcie protokołu dot. tego typu broni przecięłoby dyskusję nt. dopuszczalności tego typu broni w ramach konfliktu zbrojnego. Dyskusja jednak powinna dotyczyć faktów a nie wizji przyszłości, gdyż a priori każdą broń można zdemonizować. Warto przypomnieć, że onegdaj za broń masowego rażenia, którą należało zakazać ze względu na jej niekontrolowane skutki, uznano...kuszę.

Dla przypomnienia:

Konwencja dot. niektórych broni konwencjonalnych (Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych rodzajów broni konwencjonalnej, które mogą być uznawane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, tzw. konwencja o „nieludzkiej broni”) została przyjęta w 1980 r., jednak w 2001 r. został zmieniony art. 1 konwencji w ten sposób, iż rozszerzył zakres stosowania konwencji także o konflikty o charakterze niemiędzynarodowym. Do konwencji przyjęto do tej pory pięć protokołów dodatkowych: I - dot. broni pozostawiającej niewykrywalne odłamki, II - dot. min, III - dot. broni zapalającej, IV - dot. laserowej broni oślepiającej, V - dot. wybuchających pozostałości.

XII Sesja Zgromadzenia Państw Stron Statutu Rzymskiego

Do 28 listopada w Hadze trwa XII sesja Zgromadzenia Państw Stron Statutu Rzymskiego. Wiodącym tematem jest odpowiedzialność urzędujących głów państw za naruszenia prawa międzynarodowego (plan sesji i dokumenty tu). Z deklaracji złożonej przez naszego delegata, którym jest Artur Nowak-Far wynika, że Polska rozpoczęła procedurę ratyfikacji poprawek do statutu przyjętych na konferencji rewizyjnej w Kampali, w Ugandzie (poprawki dotyczą włączenia do statutu definicji zbrodni agresji a co za tym idzie objęcia zbrodni jurysdykcją MTK oraz poprawki do art. 8 statutu dot. zbrodni wojennych (więcej tu oraz tu) To znakomita wiadomość, Polska zasili silne (choć niewielkie na razie) grono państw, które już przyjęły poprawki.

Kolejna decyzja w sprawie obecności Kenyatty na procesie

Dnia 18 października MTK zwolnił prezydenta Kenii - Kenyattę z ciągłej obecności na toczącym się przeciwko niemu procesie (pisaliśmy o tym tu). Decyzja ta została zrewidowana decyzją z dnia 26 listopada. MTK, biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie Izby Apelacyjnej w sprawie Ruto (pisaliśmy o nim tu) wydał decyzję, w której stwierdził, że Kenyatta ma być co do zasady obecny na rozprawie, a jego przyszłe nieobecności należy rozpatrywać ze sprawy na sprawę.

Powołanie panelu WTO w sprawie rosyjskich opłat recyklingowych

25 listopada 2013 r. Ciało d/s Rozstrzygania Sporów (Dispute Settlement Body, DSB) zdecydowało się powołać panel mający rozstrzygnąć spór pomiędzy Unią Europejską (EU) a Rosją w sprawie opłat recyklingowych, którymi objęte są importowane pojazdy mechaniczne. Chiny, Indie, Japonia, Korea, Norwegia, Turcja, Ukraina oraz Stany Zjednoczone zgłosiły chęć uczestniczenia w postępowaniu jako obserwatorzy.

Była to już druga próba powołania panelu, gdyż za pierwszym razem Rosja skorzystała z uprawnienia przewidzianego przez prawo WTO i zawnioskowała o odłożenie powołania do następnego spotkania DSB. Warto dodać, że UE zdecydowała się na kontynuowanie spór pomimo niedawnego przyjęcia przez rosyjską Dumę ustawy reformującej pobór opłat recyklingowych.

O wcześniejszych etapach tego postępowania informowaliśmy między innymi tu, tu oraz tu.

WTO o dobrostanie fok

Wczoraj został opublikowany raport panelu WTO w sprawie European Communities — Measures Prohibiting the Importation and Marketing of Seal Products, dotyczącej zakazu handlu skórami fok, który został przez Unię Europejską wprowadzony rozporządzeniem (WE) nr 1007/2009 w sprawie handlu produktami z fok oraz rozporządzeniem wykonawczym do niego. Zgodnie z tą regulacją dopuszczone do unijnego rynku mogą być jedynie produkty z fok pochodzące z ich połowu dokonywanego przez Inuitów tradycyjnymi metodami lub w celu gospodarowania zasobami morskimi. Przepisy te za dyskryminacyjne, a przez to niezgodne z GATT oraz Porozumieniem TBT uznały rządy Norwegii i Kanady. Panel nie podzielił do końca ich wątpliwości.

Amerykańskie B-52 w chińskiej strefie obrony powietrznej

Trzy dni temu sugerowaliśmy (tutaj), że jednostronne ustanowienie przez Chiny strefy obrony powietrznej nad wyspami Senkaku (Diaoyu) miało się przyczynić do eskalacji chińsko-japońskiego sporu terytorialnego. W sprawę właśnie włączyły się Stany Zjednoczone (FT, Le Monde, Corriere della Sera). 

Dwa amerykańskie bombowce strategiczne B-52 bez notyfikacji przeleciały nad wyspami; jak podkreślił Pentagon był to od dawna planowany lot szkoleniowy w obszarze uznawanym przez Stany Zjednoczone za międzynarodową przestrzeń powietrzną. Stany Zjednoczone wprawdzie formalnie nie zabrały stanowiska w sporze, jednak ostro skrytykowały ostatnią chińską proklamację utworzenia strefy, uważając wyspy będące przedmiotem sporu za objęte zakresem amerykańsko-japońskiego traktatu o wzajemnej obronie. Bombowce nie były uzbrojone, a lot w spornej strefie trwał niecałą godzinę.

Zgodnie z wcześniejszym komunikatem, władze chińskie oczekują, że wszelkie przeloty w strefie obronnej będą uprzednio notyfikowane (z uwzględnieniem szczegółowego planu przelotu), a w czasie jego trwania utrzymywana będzie stała łączność radiowa.

Decyzje ETPCz o niedopuszczalności w sprawach polskich

Dnia 21 listopada ETPCz opublikował dwie interesujące decyzje o niedopuszczalności w sprawach polskich.

Pierwsza to decyzja w sprawie Stowarzyszenie „Poznańska Masa Krytyczna” p. Polsce (skarga nr 26818/11) dotycząca zarzutu naruszenia prawa do wolności zgromadzeń (art. 11 EKPCz). Skarżące stowarzyszenie twierdziło, iż prawo do wolności zgromadzenia naruszone zostało poprzez wydanie przez Prezydenta Poznania odmownej decyzji co do organizacji protestu wobec dyskryminacji w październiku 2009 r. oraz poprzez brak w prawie polskim odpowiednich procedur odwoławczych w przypadku negatywnej decyzji organu administracji co do organizacji zgromadzenia.

Błyskawiczna współpraca w kwestii wykonania nakazów aresztowania MTK

20 listopada sędzia MTK Cuno Tarfusser wydał nakaz aresztowania dotyczący Aimé Kilolo Musamba, Jean-Jacques Mangenda Kabongo, Narcisse Arido oraz Fidèle Babala Wandu. Są to miedzy innymi osoby stanowiące zespół obrońców Jeana Pierre’a Bebmy Gombo, który przebywa w centrum zatrzymań MTK od 2008 roku, oskarżony o popełnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości (tu). Sam nakaz dotyczy też Gombo, który zlecał swoim podwładnym przestępcze działania, dotyczące przestępstw z art. 70 Statutu Rzymskiego, tj. przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. 

Nakaz został wykonany niemal natychmiast. Pomiędzy 23 a 24 listopada Demokratyczna Republika Konga, Francja, Belgia oraz Holandia wykonały nakaz aresztując wskazane w nim osoby (tu). Belgia aresztowała Aimé Kilolo Musamba (główny obrońca Bemby), Holandia Jeana-Jacquesa Mangenda Kabongo (członek zespołu obrońców i „menedżer sprawy”). Narcisse Arido (świadek) został aresztowany przez służby francuskie. Wszyscy zostaną przetransportowani do Hagi zgodnie z krajowymi procedurami dotyczącymi przekazań. Fidèle Babala Wandu (m.in. członek parlamentu DRK) został aresztowany przez Demokratyczną Republikę Konga i procedury przekazania już zostały wszczęte. Nakaz sędziego dotyczy także zlokalizowania i zamrożenia wkładów bankowych należących do aresztowanych osób.

Sprawa jest godna uwagi przede wszystkie z tego względu, że jest przykładem błyskawicznej i skutecznej współpracy pomiędzy MTK a państwami. Zauważmy, że nakaz aresztowania nie został jeszcze odtajniony, choć jest już wykonany. Jest już listopad i pogoda w Hadze bardzo przypomina tę w Polsce, ale to był na pewno gorący weekend w MTK…

Rozpoczęcie otwartych konsultacji w sprawie procesu reformy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Komitet ekspertów do spraw reformy systemu Konwencji i Trybunału (DH-GDR) rozpoczął zbieranie informacji, propozycji oraz poglądów na temat długofalowej reformy systemu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Zainicjowane działanie jest konsekwencją przyjęcia w kwietniu 2012 r. Deklaracji z Brighton. Wszystkie osoby i organizacje zainteresowane tą problematyką mają możliwość nadsyłania krótkich (max. 200 słów) kontrybucji na dowolne tematy związane z przyszłością funkcjonowania Konwencji i Trybunału. Materiały, w formie przewidzianej przez RE, można nadsyłać do 27 stycznia 2014 r. Po opracowaniu zostaną one uwzględnione w raporcie Komitetu Sterującego Praw Człowieka Rady Europy (CDDH), który ma powstać do 15 kwietnia 2015 r. 

Biorąc pod uwagę jak kontrowersyjne propozycje, m.in. dotyczące kryteriów dopuszczalności skarg, czy przekształcenia Trybunału strasburskiego w sąd o charakterze konstytucyjnym, przedstawiane były w ostatnich latach w trakcie trwającego procesu reformy, wydaje się, że niezwykle ważne będzie zgromadzenie jak największej ilości kontrybucji, które jak najszerzej odzwierciedlać będą poglądy społeczeństwa obywatelskiego na przyszłość Trybunału. 

PPM gorąco zachęca do wypowiedzi!

Czy Parlament Europejski jednak opuści Strasburg?

Powraca temat siedziby Parlamentu Europejskiego. W środę, 20 listopada PE przeważającą większością głosów przyjął rezolucję, w której podkreśla, że powinien mieć prawo decydowania o własnej siedzibie (zob. komunikat prasowy PE). W tym celu Parlament chce zaproponować wprowadzenie odpowiednich zmian do traktatów, zmierzając do zainicjowania zwykłej procedury rewizji (zgodnie z art. 48 ust. 2 TUE). Obecnie art. 341 TFUE stanowi, że siedziby instytucji europejskich są ustalane "jednomyślnie przez rządy państw członkowskich". Według protokołu 6 do traktatów siedzibą PE jest Strasburg, gdzie powinno odbywać się 12 comiesięcznych sesji plenarnych. Jednak administracja PE (Sekretariat Generalny) mieści się w Luksemburgu, a prace komisji parlamentarnych i pozostałe sesje odbywają się w Brukseli.

PE od lat usiłuje "pozbyć się" siedziby w Strasburgu. Parlamentarzyści sami podnoszą, że dodatkowe koszty wynikające z rozproszenia pomiędzy trzema miastami, wynoszą od 156 do 204 mln euro, a sam koszt utrzymania siedziby w Strasburgu szacuje się na 103 mln euro. Koszt posiadania trzech miejsc pracy to ok. 10% budżetu rocznego PE. Ponadto, emisje CO2 związane z transportem pomiędzy trzema siedzibami szacuje się nawet na 19 000 tys. ton. Rezygnacja ze strasburskiej siedziby przyniosłaby więc duże oszczędności, poprawiła jakość pracy PE, a także pozytywnie wpłynęła na ochronę środowiska. 

Szczyt klimatyczny w Warszawie zakończony

Wczoraj wieczorem, jeden dzień później niż planowano, zakończył się szczyt klimatyczny, czyli Konferencja stron ramowej konwencji w sprawie zmian klimatu (COP19) w Warszawie. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami główne decyzje dotyczące przyszłych ograniczeń emisji mają być podjęte dopiero w 2015 r. w Paryżu, jednakże już w tym roku strony konwencji podjęły kilka ważnych decyzji (wszystkie decyzje dostępne tu).

źródło: www.unfccc.int

Przełom ws. irańskiego programu nuklearnego

Po niedawnym niepowodzeniu negocjacji 5+1 dotyczących realizowanego przez Iran programu nuklearnego (zobacz nasz post tutaj), negocjujący do godziny 3 nad radem  ministrowie spraw zagranicznych tym razem zdołali wypracować tymczasowe porozumienie (Le Monde, Ce que prévoit l'accord sur le nucléaire iranien, White House, Fact Sheet).

Spór o wyspy Senkaku wchodzi w przenośni i dosłownie "na nowy poziom"

Spór pomiędzy Chinami i Japonią o sporne Wyspy Snekaku o którym pisaliśmy już tutaj wchodzi w nowy wymiar po tym jak Chiny ogłosiły w dniu dzisiejszym (23.11.2013), że rząd w Pekinie będzie kontrolował przestrzeń powietrzną nad tymi wyspami. Rząd Japonii oprotestował deklarację Chin, twierdząc, że "jednostronne wyznaczanie takiej strefy powietrznej powoduje eskalację sytuacji wokół wysp i grozi doprowadzeniem do sytuacji nieoczekiwanej". Deklaracja Chin jest bez wątpienia kolejną próbą wykazania sprawowania zwierzchnictwa terytorialnego nad tym roponośnym akwenem. W zeszłym roku Japonia wykupiła wyspy od ich prywatnego właściciela, twierdząc od tego czasu iż poza wszelką wątpliwością stanowią one po transakcji terytorium Japonii.

Od pewnego czasu Japonia i Chiny starają się wykazywać  tego typu władztwo chcąc prawdopodobnie poprawić swoją pozycję przed ewentualnym oddaniem sprawy pod rozstrzygnięcia sądów międzynarodowych. Sprawowanie takiego władztwa może bowiem mieć wpływ na rozgraniczanie terenów (Erytrea v. Jemen). Na wyspach dochodziło już wcześniej do incydentów, jak chociażby konfrontacji statków rybackich Chin ze statkami wojennymi Japonii patrolującymi ten rejon. Więcej informacji tutaj.

zdjęcie za Le Monde
link

Polska członkiem Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO

Od 19 do 21 listopada odbywało się w Paryżu, przy okazji Konferencji UNESCO, Zgromadzenie Ogólne państw-stron Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Pierwszego dnia Zgromadzenia dokonano wyboru 12 nowych członków Komitetu Światowego Dziedzictwa na kadencję w latach 2013-2017. Wśród tych 12 nowych państw jest także Polska (obok Chorwacji, Finlandii, Jamajki, Kazachstanu, Korei Południowej, Libanu, Peru, Filipin, Portugalii, Turcji oraz Wietnamu). Kadencja pozostałych 9 członków wygasa w 2015 r.

Poza wyborem nowych członków Rady Zgromadzenie Ogólne musiało także zdecydować o wpłatach na Fundusz Dziedzictwa Światowego. Obowiązkowe wpłaty nie mogą, zgodnie z art. 16 Konwencji, przekraczać 1% ich składki do budżetu zwyczajnego UNESCO. Już wiadomo, że nie są one wystarczające aby pokryć potrzeby Funduszu. Dlatego państwa-strony zostały wezwane do dobrowolnych wpłat na Fundusz (o przyczynach kłopotów finansowych UNESCO pisaliśmy tu).

TS UE uznaje międzynarodowy charakter umowy konsumenckiej z krajowym kontrahentem

Odpowiadając na pytanie prejudycjalne zgłoszone przez austriacki Landesgericht Feldkirch w sprawie Armin Maletic and Marianne Maletic v lastminute.com GmbH and TUI Österreich GmbH., Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że zwrot "[przeciwko] swemu kontrahentowi" w art. 16(1) Rozporządzenia Rady (WE) 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Bruksela I) należy rozumieć, w okolicznościach takich jak zaistniałe w sporze, jako obejmujący również kontrahenta organizatora podróży, z którym konsument zawarł umowę, a który ma swoją siedzibę w państwie członkowskim zamieszkania konsumenta.

Nowe "zdobycze terytorialne" Japonii na Pacyfiku

Niezwykle ciekawą konsekwencją erupcji wulkanu mającą miejsce w mijającym tygodniu u wybrzeży Japonii było wyłonienie się nowej wyspy. Nowe terytorium znajdujące się w niewielkiej odległości od łańcucha wulkanicznych wysepek Izu, u wybrzeży wyspy Nishinoshima. Mamy tutaj do czynienia z niezwykle rzadkim przypadkiem stanowiącym również ciekawy casus na gruncie prawa międzynarodowego, dotyczącym powiększenia się terytorium państwa w wyniku czynników naturalnych. W konsekwencji tego zjawiska Japonia będzie mogła rozszerzyć zakres swoich wód terytorialnych w regionie. Nowa wyspa posiada ok. 200m średnicy i znajduje się w niezamieszkałym rejonie Wysp Japońskich. Więcej informacji tutaj

ITLOS rozstrzygnął w sprawie zatrzymanych przez Rosję aktywistów Greenpeace

W dniu dzisiejszym (22 listopada 2013) Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza ogłosił rozstrzygnięcie w sprawie zastosowania środków tymczasowych w sprawie zatrzymania przez służby Federacji Rosyjskiej statku Arctic Sunrise podnoszącego banderę Holandii. Jak donosiliśmy tutaj Królestwo Niderlandów wystąpiło do Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza o wydanie środka tymczasowego umożliwiającego zwolnienie statku wraz z załogą przetrzymywaną przez Federację Rosyjską w związku z prowadzoną akcją protestacyjną w obronie środowiska naturalnego Arktyki przed skutkami wydobywania ropy naftowej na terenie Północnego Parku Narodowego i w jego okolicach.

Negocjacje umowy inwestycyjnej UE-Chiny rozpoczęte

Wczoraj (21 listopada) podczas szczytu UE - Chiny w Pekinie oficjalnie rozpoczęły się negocjacje umowy inwestycyjnej pomiędzy Unią Europejską i Chinami (zapowiadaliśmy to tutaj). Umowa ma zawierać wszystkie standardowe postanowienia dwustronnych umów inwestycyjnych (m. in. zobowiązanie do niedyskryminacyjnego traktowania, gwarancje prawne, prawo do odszkodowanie w przypadku wywłaszczenia). Według planów, negocjacje mają zakończyć się w ciągu najbliższych dwóch, trzech lat. Będzie to pierwsza umowa inwestycyjna zawarta przez Unię Europejską jako całość, po tym, jak w Traktacie z Lizbony UE uzyskała kompetencje w tym zakresie.

Sytuacja azylantów w Bułgarii pogarsza się – alarmują międzynarodowe organizacje

Sytuacja azylantów, głownie z Syrii i Afganistanu, w Bułgarii pogarsza się jak donosi Amnesty International w jej najnowszym raporcie. Centrum dla azylantów w Harmanli, które jest była bazą wojskową znajdującą się 50 km od granicy z Turcją, jest przepełnione a warunki tam panujące są poniżej dopuszczalnych standardów wręcz nieludzkie. Ponad 1000 ludzi (w tym 300 dzieci) mieszka w kontenerach i namiotach bez wystarczającego systemu grzewczego i z bardzo ubogim zapleczem sanitarnym, jak donosi Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców.

19 listopada tego roku 100 azylantów z tego właśnie obozu rozpoczęło strajk głodowy aby zwrócić uwagę rządu Bułgarii i reszty świata na panujące tam warunki. Mimo że centrum w Harmanli jest przepełnione, bułgarskie władze umieszczają tam kolejnych azylantów. Bułgarski system pomocy azylantom i uchodźcom został poddany ciężkiej próbie w lipcu tego roku kiedy znaczne liczby azylantów zaczęły przekraczać granicę z Turcją. Szacuje się, że obecnie około 100 ludzi dziennie przekracza granice Bułgarii w poszukiwaniu azylu.

Kolejny spór w sprawie tuńczyków i delfinów

15 listopada Meksyk złożył formalnie wniosek o wszczęcie procedury z art. 21 Uzgodnienia w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów WTO. Jest to tzw. compliance panel. Jego zadaniem będzie sprawdzenie czy Stany Zjednoczone w sposób właściwy wykonały orzeczenie  Organu Apelacyjnego WTO w sprawie US-Tuna II (Mexico) z maja 2012 r. O propozycji dostosowania swojego systemu do orzeczenia Organy Apelacyjnego oraz o tym, że Meksyk kwestionuje zgodność z orzeczeniem rozwiązań zaproponowanych przez Stany Zjednoczone pisaliśmy już w kwietniu tu. 

Meksyk w swoim wniosku o ustanowienia compliance panel twierdzi, że system etykietowania tuńczyków jako "przyjazne dla delfinów" nadal jest dyskryminujący dla tuńczyków łowionych przez statki meksykańskie. Panel ma zostać ustanowiony 25 listopada, na  najbliższym posiedzeniu Organu Rozstrzygania Sporów WTO.

Rachunek płatniczy (i informacja bankowa) prawem każdego rezydenta UE

Komisja Gospodarcza i Monetarna (ECON) Parlamentu Europejskiego przyjęła poprawki do Projektu Dyrektywy w sprawie rachunków płatniczych (Payment Account Directive, PAD; szerzej nt. PAD dr Krzysztof Korus) na mocy której prawo do podstawowego rachunku płatniczego (z wyłączeniem kredytów, overdraft facilities) miałoby przysługiwać wszystkim legalnym rezydentom w UE, niezależnie od narodowości czy miejsca pobytu. 

Ponadto informacje dotyczące opłat za i zasad prowadzenia rachunku powinny być transparentne i łatwo porównywalne. Dane te powinny być wystandaryzowane w skali UE. Członkowie PE zaproponowali również, aby w każdym państwie członkowskim funkcjonowała przynajmniej jedna niezależna strona internetowa oferująca takie zestawienie wraz z oceną poziomu świadczonych usług.

Poprawki ECON zostaną poddane pod głosowanie na forum plenarnym PE w grudniu.

Szerzej: informacja prasowa PE.

Negocjacje w sprawie TPP a ochrona własności intelektualnej

W zeszłym tygodniu Wikileaks opublikowało projekt rozdziału dotyczącego ochrony własności intelektualnej, wchodzącego w skład aktualnie negocjowanej Umowy o Partnerstwie Transpacyficznym (Trans-Pacific Partnership Agreement, TPP). Dokument ten był dotychczas opatrzony klauzulą tajności; publikacja Wikileaks daje więc pierwszą możliwość opinii publicznej zapoznania się z jego treścią. 

Rozdział częściowo powiela kontrowersyjne rozwiązania przewidziane we wcześniej odrzuconych krajowych i międzynarodowych aktach prawnych, takich jak Stop Online Piracy Act (SOPA), Protect Intellectual Property Act (PIPA) oraz Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA). Wśród najbardziej kontrowersyjnych zapisów znalazły się propozycje dotyczące zasad odpowiedzialności dostawcy usług internetowych za zawartość umieszczanych przez użytkowników treści, wydłużenia okresu ochrony praw autorskich, zaostrzenia ochrona patentowej leków oraz wprowadzenie dodatkowych sankcji za naruszenie praw własności intelektualnej. 

Po publikacji tekstu rozdziału w sieci pojawiło się wiele ciekawych komentarzy. Dla czytelników bloga wybraliśmy kilka, naszym zdaniem, najbardziej interesujących (Washington Post, KEI online, Concurring Opinions oraz Public Citizen). 

***

TPP to umowa tworząca zaawansowaną strefę wolnego handlu pomiędzy 12 krajami położonymi wokół Pacyfiku (Australia, Brunei, Chile, Japonia, Kanada, Malezja, Meksyk, Nowa Zelandia, Peru, Singapur, Stany Zjednoczone oraz Wietnam). O samych negocjacjach informowaliśmy w kilku wcześniejszych postach (między innymi tu i tu).

Parlament Europejski przyjmuje długoterminowy budżet UE na l. 2014-2020

Dzisiaj, 19 listopada 2013 r., po długich i niekiedy burzliwych negocjacjach, Parlament Europejski przyjął ostatecznie projekt długoterminowego budżetu (wieloletnich ram finansowych, WRF) UE na lata 2014-2020. Jak podkreślono, spełnione zostały wszystkie warunki wskazane w lipcowej rezolucji PE (pisaliśmy o nich tutaj) i tym samym, w opinii PE, przeszkody w akceptacji budżetu przestały istnieć. Za budżetem głosowało 537 europosłów, przy 126 głosach przeciw i 19 wstrzymujących się. Całkowity budżet na następne siedem lat wynosi 960 mld euro na pokrycie zobowiązań oraz 908 mld euro na płatności. Do wejścia w życie regulacje budżetowe wymagają jeszcze przyjęcia przez Radę, co nastąpi 2 grudnia br. podczas Rady ds. Konkurencyjności.

Więcej informacji na stronach PE. 

Stan prac nad jednolitym mechanizmem resolution regime

Prezydencja Rady UE przedłożyła Radzie Raport z postępów prac nad inicjatywą Komisji powołania Jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRM).

W Raporcie wskazano na potrzebę silniejszego politycznego zaangażowania w przyjęcie wspólnych regulacji m.in. w kwestiach:

• procedury decyzyjnej w SRM,
• zakresu SRM,
• finansowania działalności Mechanizmu.

EBA publikuje obserwacje dot. bankowych stress testów

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) opublikował Sprawozdanie z peer review dotyczącego wdrożenia wytycznych EBA w zakresie prowadzenia bankowych stress testów. Celem testu było porównanie efektywności realizowanych samodzielnie w UE działań nadzorczych oraz stopnia implementacji przedmiotowych regulacji przez organy krajowe.

Ogólną konkluzją badania była stosowanie się przez większość krajowych organów do wytycznych EBA. Zarazem podkreślono m.in. konieczność włączenia w stress testy specjalistów (niezależnie od ogólnie zadowalającego poziomu stosowanych modeli), a także kodyfikacji wskazówek dotyczących prowadzenia stress testów często rozproszonych w szeregu aktów różnej rangi.

Zob. również informację prasową EBA.

W 11 lat po katastrofie tankowca Prestige sąd uniewinnia wszystkich oskarżonych o spowodowanie katastrofy ekologicznej.

W środe, 13 listopada Sąd Najwyższy Regionu Galicia (Hiszpania) wydał wyrok kończący postępowanie karne w sprawie katastrofy tankowca Prestige w 2002 roku u wybrzeży Hiszpanii. Postępowanie dotyczyło odpowiedzialności karnej za zniszczenia w środowisku będące następstwem przełamania się w pół i zatonięcia tankowca. Sąd uznał kapitana statku Apostolos Mangouras, głownego mechanika statku Nikolasa Argyropoulosa i zwierzchnika hiszpańskiej marynarki handlowej Jose Luisa Lopeza za niewinnych spowodowania tej katastrofy. Sąd uznał, że katastrofa została spowodowana przez niewłaściwy stan statku oraz błędnie przeprowadzane kontrole stanu technicznego statku, który został uznany za zdatny do żeglugi pomimo istotnych awarii zagrażających integralności struktury statku. Działania oskarżonych nie zostały uznane za celowe, ani wynikające z lekkomyślności, co uniemożliwiło przypisanie im winy. Kapitan statku Apostolos Mangouras został skazany na dziewięć miesięcy pozbawienia wolności w związku z odmową podporzadkowania się zaleceniom Administracji Morskiej Hiszpanii polegającym na podjęciu akcji odprowadzenia statku na pełne morze celem ograniczenia rozmiarów katastrofy (celowość tych działań była kwestionowana przez biegłych w procesie).

Wykonanie wyroku zostało jednak zawieszone w związku z zaawansowanym wiekiem kapitana (78 l.).

Wyrok został skrytykowany zarówno przez organizacje skupiające ofiary tej katastrofy, jak i przez organizacje ekologiczne. Przedstawiciel Greenpeace Maria Jose Caballero stwierdził, że orzeczenie pokazuje, że sądy w Hiszpanii nie są przygotowane do rozstrzygania spraw z zakresu odpowiedzialności za katastrofy ekologiczne (więcej informacji tutaj).

W wyniku tej katastrofy na wybrzeże Hiszpanii, Francji i Portugalii wydostało się 63.000 ton ciężkiej ropy. Prawie 3 tysiące kilometrów południowo-zachodniego wybrzeża Europy zostało skażonych. Niektóre szacunki mówią o 230.000 zabitych ptaków morskich. Katastrofa uznawana jest za jedną z najgorszych katastrof ekologicznych w historii Europy.

Opublikowane na stronie www.marine-executive.com

Zaktualizowany wykaz banków o znaczeniu systemowym (G-SIBs)

Rada Stabilności Finansowej (FSB) opublikowała doroczną aktualizację wykazu banków o znaczeniu systemowym w skali światowej (G-SIBs) na podstawie danych z końca 2012 roku opracowanych według metodologii zaktualizowanej w lipcu b.r.

Dokument obejmuje również harmonogram wdrożenia rozwiązań w zakresie restrukturyzacji i kontrolowanej likwidacji, oczekiwanych od Commercial Bank of China Limited, dodanego jako 29. na liście G-SIBs.

Zob. informację prasową FSB.

Zob. także nasz lipcowy post dotyczący identyfikacji ubezpieczycieli o znaczeniu systemowym.

Konsultacje Wspólnego Komitetu Europejskich Urzędów Nadzoru ws. ratingów kredytowych

Wspólny Komitet Europejskich Urzędów Nadzoru (JCESA w skład którego wchodzą przedstawiciele ESMA, EIOPA, EBA) rozpoczął miesięczne konsultacje w sprawie ukrócenia "mechanicznego polegania na ratingach kredytowych". Powyższe określenie występuje bowiem w art. 5b(1) Rozporządzenia (UE) nr 462/2013 zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych, gdzie nie zostało jednak zdefiniowane ani wyjaśnione.

W tej sytuacji Europejskie Urzędy Nadzoru zwróciły się do uczestników rynku z prośbą o ocenę, czy zaproponowana przez nie definicja mająca zapewnić zbieżność wykładni Rozporządzenia jest jasna i możliwa do zastosowania. Consultation Paper, komentarze do którego nadsyłać można do 5 grudnia, zawiera w szczególności definicję mechanicznego polegania na ratingach oraz wskazanie działań byłyby objęte jej zakresem.

Zob. także informację prasową dotyczącą konsultacji.

Wybór nowych członków Rady Praw Człowieka

12 listopada Zgromadzenie Ogólne NZ dokonało wyboru na 3-letnią kadencję 14 nowych członków Rady Praw Człowieka. Wybrani zostali: Algieria, Arabia Saudyjska, b. Jugosłowiańska Republika Macedonii, Chiny, Malediwy, Meksyk, Maroko, Namibia, Rosja, RPA, Wlk. Brytania i Wietnam. Kadencja nowych członków rozpocznie się 1 stycznia 2014 r. Namibia, b. Jugosłowiańska Republika Macedonii oraz Wietnam zasiądą w działającej od 2006 r. Radzie po raz pierwszy.

Arctic Sunrise - w oczekiwaniu na decyzję ITLOS

Na 22 listopada Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza wyznaczył posiedzenie na którym ogłosi decyzję w sprawie zastosowania środków tymczasowych celem uwolnienia załogi statku Greenpeace. 6 listopada odbyło się przesłuchanie stron w związku z wnioskiem złożonym przez rząd Holandii na podstawie art. 290 ust. 5 Konwencji NZ o prawie morza (więcej informacji tutaj). Celem wniosku złożonego przez Holandię jest uchylenie aresztu nałożonego na załogę Arctic Sunrise i rozpoczęcie procedury arbitrażowej z Federacją Rosyjską. Federacja Rosyjska w toku postepowania złożyła deklarację przypominając, że przy okazji ratyfikacji Konwencji 26 lutego 1997r. złożyła zastrzeżenie w którym między innymi zastrzegła niestosowanie wobec siebie sekcji 2 części XV Konwencji dotyczącej wiążącej mocy decyzji związanych z rozstrzyganiem sporów. Jednocześnie Federacja Rosyjska złożyła zastrzeżenie, że nie będzie uczestniczyć w postępowaniu arbitrażowym dotyczącym zastosowania środków tymczasowych wobec załogi Arctic Sunrise (relacja ze słuchania stron dostępna na stronie ITLOS tutaj). Oznacza to, że niezależnie od decyzji Trybunału, Federacja Rosyjska nie ma zamiaru łagodzić swojego postępowania wobec załogi statku.

Holandia podejmuje także starania o uwolnienie załogi na drodze działań dyplomacji - Frans Timmermans minister spraw zagranicznych Holandii spotkał się z Sergeiem Lavrovem ministrem spraw zagranicznych FR celem omówienia sytuacji, która w negatywny sposób rzutuje na relacje pomiędzy tymi dwoma państwami.

Jednocześnie 11 listopada 30 członków załogi Arctic Sunrise zostało przewiezionych z Murmańska do Petersburga celem uczestnictwa w procesie przed sądem Federacji Rosyjskiej (więcej informacji tutaj).

zdjęcie dostępne na stronie ITLOS