W styczniu i lutym Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości wydał dwa wyroki w sprawie skierowanych przez Ukrainę oskarżeń przeciwko Rosji. Pierwsza sprawa dotyczyła dwóch zagadnień: finansowania prorosyjskich separatystów we wschodniej Ukrainie oraz kampanii dyskryminacyjnej wobec Tatarów krymskich i Ukraińców na Krymie. Skutkiem tych działań miało być naruszenie art. 8(1), art. 9(1), art. 10(1), art. 12(1) i art. 18(1) Międzynarodowej konwencji o zwalczaniu finansowania terroryzmu (ICSFT) oraz art. 2 oraz artykułów 4-7 Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (CERD). Ukraina domagała się między innymi stwierdzenia i zaprzestania naruszeń, zadośćuczynień i odszkodowań.
Druga sprawa dotyczyła zastosowania przez Federację Rosyjską przepisów konwencji ws. zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948 r. w celu uzasadnienia agresji z 24 lutego 2022 r. Ukraina domagała się stwierdzenia przez Trybunał, że w należących do niej obwodach donieckim i ługańskim nie popełniła aktów ludobójstwa, a Federacja Rosyjska w sposób niewłaściwy zastosowała przepisy konwencji do uzasadnienia swojej agresji.
Wyrok kończący sprawę z 31 stycznia 2024 roku
Trybunał stwierdził, że Federacja Rosyjska naruszyła swoje obowiązki wynikające z art. 9(1) ICSFT i jest nadal zobowiązana na mocy tego przepisu do podjęcia dochodzeń w sprawie wystarczająco uzasadnionych zarzutów dotyczących aktów finansowania terroryzmu we wschodniej Ukrainie.
Ponadto w odniesieniu do zarzutów o dyskryminacje, Trybunał stwierdził, że Federacja Rosyjska naruszyła swoje zobowiązania wynikające z art. 2 (1)(a) i art. 5 (e) (v) CERD poprzez wdrożenie swojego systemu edukacji na Krymie po 2014 r., a dokładniej w związku z tym, że nie zapewniła dostępu do edukacji w języku innym niż rosyjski. Federacja Rosyjska zobowiązana jest do zapewnienia, że system nauczania w języku ukraińskim należycie uwzględnia potrzeby i uzasadnione oczekiwania dzieci i rodziców ukraińskiego pochodzenia etnicznego. W pozostałym zakresie Trybunał orzekł, że nie ma przekonujących dowodów na to, że osoby te doświadczały przemocy fizycznej z powodu swojego pochodzenia etnicznego (uznał, że były to działania grup politycznych, które nie są chronione w ramach CERD).
Chociaż większość żądań Ukrainy została odrzucona, wyrok ten jest pierwszym w historii stwierdzeniem naruszeń prawa międzynarodowego przez Rosję. Zatem, dla Ukrainy, jest to symboliczne zwycięstwo.
Link do pełnego wyroku z 31 stycznia 2024 roku
Wyrok dot. kwestii incydentalnych z 2 lutego 2024 roku
W wyroku z 2 lutego, Trybunał uznał swoją jurysdykcję w sprawie oceny zarzutu ludobójstwa popełnionego przez Ukrainę w Donbasie. Niemniej jednak odmówił wydania orzeczenia w sprawie uznania "republik ludowych" i działań wojennych podjętych przez Rosję za nielegalne, uzasadniając to tym, że te kwestie nie są bezpośrednio związane z postanowieniami konwencji z 1948 r.
Konsekwencją wyroku oraz zasady, że ciężar dowodu spoczywa na stronie skarżącej jest teraz kuriozalna sytuacja, w której Ukraina będzie musiała przedstawić merytoryczne uzasadnienie, że nie dopuściła się ludobójstwa, zamiast dowodzić, że to Rosja dokonała naruszenia konwencji.
Link do pełnego wyroku z 2 lutego 2024 roku
Autorka: mgr Barbara Pauli
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz