niedziela, 9 lutego 2020

10. rocznica śmierci Profesora Krzysztofa Skubiszewskiego (1926-2010)

Mija właśnie dziesięć lat od śmierci Profesora Krzysztofa Skubiszewskiego. Profesor zmarł 8 lutego 2010 r. w Warszawie. Ze względu na tę rocznicę IV wykład poświęcony Pamięci Profesora , organizowany przez Instytut Nauk Prawnych PAN i Centrum Europejskie UW, odbędzie się 13 lutego br. (w poprzednich latach był to październik - miesiąc urodzin Profesora). Tegoroczny wykład nt. Krzysztof Skubiszewski and the right to self-determination: past and future wygłosi prof. Peter Hilpold z Uniwersytetu w Innsbrucku.

Profesor Krzysztof Skubiszewski był człowiekiem wyjątkowym; w swoim długim i pracowitym życiu połączył kariery naukowca, sędziego międzynarodowego oraz polityka i dyplomaty. I w każdej z tych ról okazał się równie wybitny. 


Jako uczony - profesor najpierw Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, a później Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk - był, między innymi, pionierem badań nad prawem organizacji międzynarodowych. W 1971 r. został wybrany na członka Instytutu Prawa Międzynarodowego, a w l. 80. był sprawozdawcą Instytutu w temacie tworzenia konwencji wielostronnych o charakterze ogólnym oraz nietraktatowych instrumentów normatywnych. Doktorat honoris causa nadały mu: Rijksuniversiteit te Gent (1989), Université de Liège (1990), Universit à degli Studi di Torino (1990), Universität Mainz (1991), Université de Genève (1992) i Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (2002). 

Jako sędzia międzynarodowy orzekał w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości w roli sędziego ad hoc w sprawie Timoru Wschodniego (Portugalia przeciwko Australii, 1991-1995) oraz w sprawie Gabčikovo-Nagymaros (Węgry przeciwko Słowacji, 1993-1997).  Od grudnia 1993 r. został arbitrem Irańsko-Amerykańskiego Trybunału ds. Roszczeń, a od lutego 1994 r. kierował nim, aż do swojej śmierci.

Zasługi Profesora jako pierwszego Ministra Spraw Zagranicznych po ustrojowej zmianie 1989 r. najlepiej ujęli członkowie Konferencji Ambasadorów RP w wydanym 7 lutego 2020 r. oświadczeniu. Za ich zgodą - przytaczamy jego treść:


Konferencja Ambasadorów RP[i]                                              Warszawa, 7 lutego 2020 r.
Dziesiąta rocznica śmierci Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego, 
twórcy polityki zagranicznej niepodległej Polski
     8 lutego mija dziesiąta rocznica śmierci profesora Krzysztofa Skubiszewskiego, pierwszego Ministra Spraw Zagranicznych III Rzeczpospolitej. W latach 1989-1993 wyznaczył on kluczowe kierunki naszej polityki zagranicznej.  
    Europa zmieniała się wówczas od podstaw: rozpadały się stare podziały, powstawały nowe państwa; Polska zyskała nowych sąsiadów na zachodzie, południu i wschodzie. Rozwiązane zostały RWPG i Układ Warszawski, wojska radzieckie wycofywały się z Polski.         
    Należało od nowa zdefiniować i zapewnić strategicznie silne miejsce Polski w Europie. Temu miała służyć niezawisła polityka zagraniczna.
    Dzięki Ministrowi Skubiszewskiemu Polska znalazła się we wspólnocie demokratycznych państw: przystąpiła do Rady Europy, a potem związała się umową stowarzyszeniową z Unią Europejską, co doprowadziło do pełnego członkostwa w Unii, a wcześniej otworzyło drogę do NATO.
    Polska zaczęła w tej wspólnocie odgrywać dużą rolę: wraz z Hansem-Dietrichem Genscherem i Rolandem Dumas Krzysztof Skubiszewski powołał Trójkąt Weimarski. Wskazał na rolę polsko-niemieckiej „wspólnoty interesów” w Europie, wytyczył drogę do zażegnania szeregu problemów wynikających z tragicznej przeszłości (m.in. zainicjował starania o uzyskanie poważnych środków na pomoc dla ofiar zbrodni hitlerowskich).  
    Polska stała się ostoją stabilności Europy Środkowej i Wschodniej, wzorem demokratycznych rozwiązań, gospodarki rynkowej i przywiązania do idei europejskiej. Miało to wyzwalający wpływ na sąsiadów za naszą wschodnią granicą.
    Polityka zagraniczna Krzysztofa Skubiszewskiego traktowała wspieranie budowy demokratycznego państwa, rozwój gospodarki rynkowej, zachowanie równowagi społecznej w dobie transformacji i ugruntowanie Polski w społeczności krajów demokratycznych - jako polską rację stanu.  
 *     *      *
    W mowie pożegnalnej wygłoszonej dziesięć lat temu Tadeusz Mazowiecki powiedział, że współpraca z Ministrem Skubiszewskim była dla niego „darem”. Można dodać, że Krzysztof Skubiszewski był darem dla Polski.  I dla tych z nas, którzy mieli zaszczyt pracować pod Jego kierownictwem. 
 
Podpisy:    
Jan Barcz
Jacek Kluczkowski
Piotr Nowina-Konopka
Iwo Byczewski
Tomasz Knothe
Agnieszka Magdziak-Miszewska
Maria Krzysztof Byrski
Maciej Kozłowski
Piotr Ogrodziński
Tadeusz Diem
Maciej Koźmiński
Ryszard Schnepf
Paweł Dobrowolski
Jerzy Kranz
Grażyna Sikorska
Grzegorz Dziemidowicz
Andrzej Krawczyk
Katarzyna Skórzyńska
Stefan Frankiewicz
Andrzej Krzeczunowicz
Tadeusz Szumowski
Urszula Gacek
Henryk Lipszyc
Andrzej Towpik
Marek Grela
Bogumił Luft
Wojciech Tomaszewski
Adam W. Jelonek
Piotr Łukasiewicz
Jan Truszczyński
Maciej Klimczak
Anna Niewiadomska
Maria Wodzyńska-Walicka
Michał Klinger
Jerzy Maria Nowak

[i] ‘Konferencja Ambasadorów RP’ to grupa byłych przedstawicieli RP, której celem jest analiza polityki zagranicznej, wskazywanie pojawiających się zagrożeń dla Polski i sporządzanie rekomendacji. Chcemy dotrzeć do szerokiej opinii publicznej.Łączy nas wspólna praca i doświadczenie w kształtowaniu pozycji Polski jako nowoczesnego państwa Europy, znaczącego członka Wspólnoty Transatlantyckiej. Jesteśmy przekonani, że polityka zagraniczna powinnareprezentować interesy Polski a nie partii rządzącej. Nasza strona: ambasadorowie.org 

  
PS. Więcej o Profesorze Krzysztofie Skubiszewskim mogą Państwo przeczytać w opracowaniach:
- Na archiwalnej stronie Gabinetu Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego w Instytucie Zachodnim w Poznaniu (z aktualnej strony IZ zniknęły wszelkie informacje o nim). 

2 komentarze:

kw pisze...

Myślę, że warto w tym miejscu przypomnieć tekst profesora Jerzego Kranza o prof. Krzysztofie Skubiszewskim, który ukazał się w Polish Yearbook of International Law: http://journals.pan.pl/dlibra/publication/122307/edition/106609/content

Anonimowy pisze...

Rowniez przypomniec mozna 3 publikacje na temat 3 roznych aktywnosci Profesora, ktore opublikowano w International Community Law Review w 2016 roku, ktore juz dostepne sa w Heinonline:

The Use of Armed Force: Contemporary Challenges in Light of Professor Skubiszewski's Legacy
Kowalski, Michal

Fiat Iustitia - Professor Krzysztof Skubiszewski and His Vision of the Relations between the International Court of Justice and the Security Council
Krzan, Bartlomiej

Judge Skubiszewski at the Iran-United States Claims Tribunal
Zenkiewicz, Maciej