Zbrodnie Państwa Islamskiego przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym? - Mało prawdopodobne.

Prokurator MTK wydała oświadczenie, w którym odniosła się do możliwości osądzenia zbrodni, jakich dopuszcza się Państwo Islamskie (ISIS), przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym (zobacz informację tutaj),

Choć nie ulega wątpliwości, że zbrodnie popełniane przez członków Państwa Islamskiego można by zakwalifikować jako zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości, czy ludobójstwo, to niestety MTK nie ma w większości przypadków jurysdykcji nad zbrodniami ISIS. Zbrodnie bowiem są popełniane na terenie Syrii i Iraku, a oba państwa nie są stroną statutu MTK. Choć po stronie ISIS walczy sporo bojowników pochodzących z państw, które są stroną statutu (prokurator wymienia Tunezję, Jordanię, UK, Niemcy, Belgię, Holandię, Australię), co oznacza, że zbrodnie popełnione przez nich są objęte jurysdykcją MTK, to jednak dowództwo ISIS składa się głównie z Syryjczyków i Irakijczyków. Stąd też prokurator nie widzi na razie podstaw jurysdykcyjnych, aby zająć się zbrodniami ISIS.

Prokurator zwróciła jednak uwagę na możliwość złożenia deklaracji na podstawie art. 12 (3) statutu MTK o przekazaniu sytuacji MTK przez państwo nieczłonkowskie, z czego mogą skorzystać zarówno Syria, jak i Irak. Dodajmy jeszcze możliwość przekazania sprawy przez Radę Bezpieczeństwa. 

Warto jednak pamiętać, że  w maju 2014 r. próbowano przeforsować w RB przyjęcie rezolucji w sprawie przekazania sytuacji w Syrii do MTK (S/2014/348 z 22.05.2014). Nie udało się jednak przyjąć rezolucji wobec weta ze strony Rosji i Chin. Rosja była skłonna dyskutować nad przekazaniem sytuacji do MTK, ale pod warunkiem, że trybunał zajmie się zbrodniami popełnionymi przez opozycję, a nie przez siły rządowe. Takie ograniczenie jednak nie jest możliwe, gdyż RB może jedynie przekazać sytuację, a MTK bada, czy i kto popełnił zbrodnię i ewentualnie rozpoczyna postępowanie w konkretnej sprawie. Trudno więc liczyć na to, że Rosja zmieni zdanie i pozwoli na przekazanie sytuacji w Syrii do MTK w kontekście zbrodni Państwa Islamskiego (nawet przy określeniu sytuacji w sposób bardzo wąski jeśli chodzi o okres i miejsce). Takie przekazanie mogłoby bowiem zagrozić obecnym władzom syryjskim, gdyż prokurator miałaby możliwość zbadania zbrodni popełnionych nie tylko przez Państwo Islamskie, ale przez wszystkie strony, czyli także przez reżim Assada.

Prokurator MTK zwróciła jednak słusznie uwagę, że zbrodniami ISIS mogą zająć się sądy krajowe (zgodnie z zasadą komplementarności nawet powinny skoro mają pierwszeństwo). Jurysdykcję mają wszak nie tylko sądy Iraku i Syrii, na terenie których do zbrodni dochodzi, ale także sądy państw, których obywatele padli ofiarą ISIS. W obecnej sytuacji (trwające walki) państwa trzecie mają nawet większe możliwości przeprowadzenia postępowania co MTK, gdyż po pierwsze i najważniejsze mają jurysdykcję, a po drugie mają służby, które w porozumieniu z władzami Syrii i Iraku mogą próbować aresztować podejrzanych. 


PS. Warto zapoznać się z hipotetyczną rezolucją RB dot. przekazania sytuacji do Syrii opracowaną przez Justice in Conflict (zobacz tutaj). Przezabawna, tylko to taki przysłowiowy śmiech przez łzy.