Ogłoszenia 11.10.2024 r.

1. Call for papers:  Revisiting Customary Humanitarian Law: The ICRC’s Study at 20 (Bochum, lipiec lub wrzesień 2025 r.)

W lipcu lub wrześniu w Bochum odbędą się warsztaty "Revisiting Customary Humanitarian Law: The ICRC’s Study at 20". Zaproszenie do udziału w wydarzeniu skierowane jest do młodów naukowców (do 5 lat po obronie doktoratu).

Wystąpienia mogą dotyczyć m.in. następujących tematów:

• the methodology, background, history, and influence of the study and/or the rules (in general or of specific rules);
• international perspectives on the study and/or the rules;
• the future influence and expansion of the study and/or the rules;
• critical assessments of the study and/or the rules, whether in theoretical, doctrinal, or normative terms.

Zgłoszenia (abstrakt do 500 słów) należy przesyłać do 30 listopada br.

Więcej informacji można znaleźć tutaj.

2. Call for papers: In Search of Second World Approaches to International Law (SWAIL) (Wiedeń, luty 2025 r.)

W dniach 21-22 lutego 2025 r. w Wiedniu odbędzie konferencja pt. "In Search of Second World Approaches to International Law (SWAIL)".

Więcej informacji o problematyce wydarzenia można znaleźć tutaj.

Zgłoszenia (abstrakt do 500 słów wraz z krótkim biogramem) należy przesyłać do 31 października.

Organizatorzy mogą w ograniczonym zakresie pokryć koszty podróży i zakwaterowania.

MTK intensyfikuje działania w sprawie sytuacji w Libii: ujawniono sześć nowych nakazów aresztowania

W lutym 2011 r. Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (RB ONZ) jednogłośnie przedstawiła Biurowi Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) sytuację w Libii[1]. RB ONZ wyraziła zaniepokojenie poważnymi naruszeniami praw człowieka w Libii, w tym tłumieniem pokojowych protestów. Jednocześnie potępiła podżeganie przez libijski rząd do przemocy wobec ludności cywilnej i wyraziła głębokie zaniepokojenie z powodu ofiar śmiertelnych. W zawiadomieniu zwrócono także uwagę na sytuację uchodźców uciekających przed przemocą oraz na krytyczne niedobory środków medycznych dla rannych osób.

W związku z tym w marcu 2011 r. Prokurator MTK podjął działania i wszczął śledztwo w tej sprawie. Przedmiotem postępowania są domniemane zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne popełnione w Libii od 15 lutego 2011 r., a w jego ramach podjęto określone działania, takie jak gromadzenie dowodów czy wszczynanie postępowań przeciwko osobom i wydawanie nakazów aresztowania[2]. Warto dodać, że śledztwo w sprawie sytuacji w Libii trwa już ponad 10 lat. W ostatnich latach nasiliły się jednak upublicznione działania w jego zakresie.

Nowe nakazy aresztowania a zasada komplementarności MTK

    W dniu 4 października 2024 r. Izba Przygotowawcza MTK ujawniła sześć nakazów aresztowania wydanych w kwietniu i lipcu 2023 r. względem podejrzanych o zbrodnie wojenne w Tarhunie (Libia), w tym morderstwa, tortury, przemoc seksualną i inne[3]. Do tej pory nakazy te były utajnione ze względu na potencjalną skuteczność ich wyegzekwowania, jednak z czasem stwierdzono, że większy skutek może odnieść ich upublicznienie.

    W nawiązaniu do tego zdarzenia, Prokurator MTK oświadczył, że podstawową zasadą w jego działaniu jest priorytetyzacja śledztw zainicjowanych przez zgłoszenie ze strony RB ONZ[4]. Ma to wynikać z odpowiedzialności tego organu za międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo. Jednocześnie Prokurator MTK ogłosił, że wśród jego priorytetów jest działanie w myśl zasady komplementarności MTK, realizowane w kontekście libijskiej sprawy we wspieraniu tamtejszego wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych[5].

       Zasada komplementarności wypływa bezpośrednio ze Statutu Rzymskiego, będąc elementem jego preambuły i art. 1[6]. Zgodnie z nią, MTK jest stałą instytucją, która uzupełnia krajowe jurysdykcje karne w sprawach najpoważniejszych zbrodni międzynarodowych, interweniując jedynie, gdy państwo nie podejmuje działań lub nie jest zdolne do prowadzenia postępowania karnego[7]. Jak zatem się wydaje, Prokurator MTK uznał, że – mimo wsparcia dla libijskich urzędników państwowych – kraj ten nie jest w stanie samodzielnie podjąć działań dotyczących odpowiedzialności karnej w kwestii postępowania wywołanego zawiadomieniem RB ONZ z 2011 r. Tym bardziej, że według ostatnich doniesień w Libii mamy do czynienia z szybko pogarszającą się sytuacją polityczną i gospodarczą[8]. Taka koncepcja odpowiada strategiom obecnego Prokuratora MTK w zakresie komplementarności i współpracy. Według Prokuratora MTK, trybunał ten powinien działać jako centralny ośrodek globalnej odpowiedzialności, wspierając współpracę między tą instytucją a państwami w celu osiągnięcia skuteczniejszych wyników w zakresie odpowiedzialności za zbrodnie międzynarodowe[9].

Podsumowanie

    Wydanie nakazów aresztowania i zwiększenie publicznej działalności MTK w związku z sytuacją w Libii w ostatnich latach nie jest przypadkowe. Jak zaznacza bowiem sam Prokurator MTK, śledztwo w tej kwestii zbliża się do końca, co jest zaplanowane na IV kwartał 2025 r[10]. Ma to miejsce po kilkunastoletnim okresie trwania, naznaczonym współpracą między Biurem Prokuratora MTK a libijskimi urzędnikami państwowymi. Takie działanie jest niezwykle istotne z perspektywy komplementarnej natury MTK, opartej właśnie na współdziałaniu. Ma to szczególne znaczeniu z uwagi na obszerność materiału dowodowego w międzynarodowych postępowaniach karnych oraz liczny udział w nich świadków, w tym pokrzywdzonych.

mgr Kamil Sobański

---

[1] Zob. Rezolucja 1970 (2011). Przyjęta przez Radę Bezpieczeństwa na 6491. posiedzeniu 26 lutego 2011 r., <https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/NR/rdonlyres/2B57BBA2-07D9-4C35-B45E-EED275080E87/0/N1124558.pdf/>.

[2] Zob. więcej Situation in Libya, <https://www.icc-cpi.int/situations/libya>.

[3] Libya situation: ICC Pre-Trial Chamber I unseals six arrest warrants, <https://www.icc-cpi.int/news/libya-situation-icc-pre-trial-chamber-i-unseals-six-arrest-warrants>.

[4] Statement of ICC Prosecutor Karim A.A. Khan KC on the unsealing of six arrest warrants in the situation in Libya, <https://www.icc-cpi.int/news/statement-icc-prosecutor-karim-aa-khan-kc-unsealing-six-arrest-warrants-situation-libya>.

[5] Tamże.

[6] Zob. Statut Rzymski, <https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/2024-05/Rome-Statute-eng.pdf>.

[7] Karolina Wierczyńska, The Principle of Complementarity in International Criminal Law [w:] Jurisdictional Competition of International Court and Tribunals, Bartłomiej Krzan (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2012, s. 276–278.

[8] Zob. więcej Amid Rapidly Deteriorating Political, Economic Situation, Ordinary People in Libya Fear Re-emergence of War, Top UN Official Warns Security Council, <https://press.un.org/en/2024/sc15795.doc.htm>.

[9] Zob. Office of The Prosecutor Policy on Complementarity and Cooperation, <https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/2024-04/2024-comp-policy-eng.pdf>.

[10] Statement of ICC Prosecutor Karim A.A. Khan KC on the unsealing of six arrest warrants in the situation in Libya, <https://www.icc-cpi.int/news/statement-icc-prosecutor-karim-aa-khan-kc-unsealing-six-arrest-warrants-situation-libya>. 

Uwagi Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych w sprawie Polski

W zeszłym tygodniu zakończyła się w Genewie sesja Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, organu monitorującego realizację Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. W czasie sesji Komitet rozpatrzył VII sprawozdanie okresowe rządu polskiego, które zostało złożone w 2021 r. Komitet zapoznał się także z informacjami przedstawionymi przez organizacje pozarządowe, w tym m.in. Amnesty International, Fundację Helsińską i Stowarzyszenie Interwencji Prawnej. Z wszystkimi dokumentami z procesu sprawozdawczego można zapoznać się w tym miejscu.

W uchwalonych uwagach końcowych (concluding observations) Komitet zawarł główne spostrzeżenia i rekomendacje dotyczące stanu przestrzegania praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych w Polsce, takich jak prawo do godnych warunków pracy, zabezpieczenia społecznego czy prawo do zdrowia. W tym miejscu warto wymienić rekomendacje, które zostały objęte procedurą follow-up. Oznacza to, że rząd powinien potraktować je priorytetowo, bowiem w ciągu 24 miesięcy ma obowiązek przedstawić Komitetowi informację o działaniach podjętych na rzecz ich wdrożenia. Są to zalecenia:

- uchwalenia ustawy o związkach partnerskich w celu zapewnienia parom tej samej płci takich samych praw jak parom heteroseksualnym, w tym praw rodzicielskich i prawnego uznania ich dzieci;

- dekryminalizacji aborcji;

- podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu złagodzenia niedoboru nauczycieli, w tym rozważenie podniesienia wynagrodzeń nauczycieli, a także oferowanie odpowiednich zachęt dla nauczycieli do pozostania w zawodzie.

Jak widać wskazane rekomendacje Komitetu dotyczą palących problemów społecznych, a także w dużej mierze odnoszą się do problematyki równości i niedyskryminacji. Warto zauważyć, że materii tej dotyczy także wiele innych zaleceń, takich jak m.in. uchwalenia kompleksowej ustawy antydyskryminacyjnej zapewniającej pełną ochronę przed dyskryminacją ze względu na jakąkolwiek cechę prawnie chronioną, włączając w to orientację seksualną i tożsamość płciową; walki z luką płacową w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, m.in. poprzez zrewidowanie polityki społecznej i podatkowej czy też zwiększenia wysiłków na rzecz przeciwdziałania molestowaniu seksualnemu w miejscu pracy.

Ogłoszenia 04.10.2024 r.

1. Call for papers: Challenges and Prospects for Upholding Minority and Indigenous Rights (Stirling, marzec 2025 r.)
W dniach 5-7 marca na Uniwersytecie w Stirling odbędzie się konferencja pt. "Challenges and Prospects for Upholding Minority and Indigenous Rights".
Wystąpienia mogą dotyczyć m.in. następujących tematów:
• Self-determination
• Land rights
• Economic, social and cultural rights (including Linguistic rights)
• Civil and political rights (including Free speech, free expression, and/or freedom of association)
• Governance
• Artificial intelligence and other forms of technology
• Data sovereignty
• Traditional Knowledge Cultural heritage
• Citizenship and/or recognition and identity issues
Zgłoszenia należy przesyłać do 1 listopada.
Więcej informacji można znaleźć tutaj.

2. Call for papers: Multilateralism and the making of international law: Marine biodiversity in areas beyond national jurisdiction (Colchester, grudzień 2024 r.)
W dniu 4 grudnia br. University of Essex organizuje seminarium pt. "Multilateralism and the making of international law: Marine biodiversity in areas beyond national jurisdiction".
Wydarzenie będzie koncentrowało się dookoła trzech tematów:

• first, the relationship between the BBNJ Agreement and other international treaties, relevant legal instruments and frameworks and relevant global, regional, subregional and sectoral bodies;
• secondly, the special circumstances of small island States and the recognition of traditional knowledge of indigenous peoples and local communities;
• thirdly, the general principles and approaches that guide States Parties to achieve the objectives of the BBNJ Agreement including the common heritage of humankind, the principle of equity and the fair and equitable sharing of benefits; and an integrated approach to Oceans governance.

Zgłoszenia (abstrakt do 400 słów wraz z CV) należy przesyłać do 13 października br.
Planowana jest publikacja pokonferencyjna.
Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Anna Adamska-Gallant polską sędzią w ETPCz!

 Wybrana dziś przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy na sędzię ETPCz Anna Adamska-Gallant, zastąpi sędziego Krzysztofa Wojtyczka, którego kadencja upłynęła w 2021 roku. Od tego czasu proponowane przez Polskę kolejne listy kandydatów były konsekwentnie odrzucane. W końcu jednak udało się przedstawić listę, co do której nie było wątpliwości merytorycznych. Anna Adamska-Gallant była jedną z trzech kandydatek zgłoszonych w lipcu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Na liście znalazła się także  Małgorzata Wąsek-Wiaderek oraz Adam Wiśniewski. Nowej sędzi ETPCz serdecznie gratulujemy!